reisziekte
Advice
$hippoKoptekst
Bij de behandeling van misselijkheid en braken bij reisziekte hebben antihistaminica uit de anti-emeticagroep (zoals cyclizine, cinnarizine of meclozine) de voorkeur.
Treatment plan
-
Bespreek niet-medicamenteus beleid
- Ga niet op reis met een lege maag en neem bij een lange reis tenminste drie lichte maaltijden per dag.
- Vermijd het gebruik van alcohol.
- Stop met lezen, schrijven, gamen of internetten zodra u draaierig of misselijk wordt.
- Zorg voor frisse, liefst koele lucht.
- Vermijd of minimaliseer hoofdbewegingen en oriënteer op de horizon.
- Ga in een auto of bus zoveel mogelijk voorin zitten, vermijd achteruit rijden of probeer zelf te besturen (indien dat mogelijk is).
- Ga bij een bootreis midden op het achterdek zitten en bij een vliegreis in de buurt van de vleugels.
- Probeer te slapen.
- Gemberpoeder is een niet-versuffend alternatief bij reisziekte.
Let op
De let-op-informatie ontbreekt nog in de gegenereerde content-objecten.
Toelichting
Na enige dagen treedt gewenning op. Als de reis voorbij is, verdwijnen de ziekteverschijnselen vrij snel.
Het evenwichtsorgaan lijkt zich na enkele dagen aan te passen aan de beweging. Er zijn enkele gerandomiseerde onderzoeken die suggereren dat het gebruik van 1000-2000 mg gemberpoeder bij volwassenen en 500 mg bij kinderen de symptomen van reisziekte vermindert.
-
Start een eerste-generatie antihistaminicum
Kies één van de volgende middelen:
Bij een reis korter dan vier uur is cyclizine een prima keuze. Bij een reis langer dan vier uur zijn meclozine of cinnarizine geschikter.
Waarschuwing: Cyclizine, meclozine en cinnarizine zijn versuffend, waardoor niet geschikt voor chauffeurs, piloten, schippers, vliegtuig- en scheepsbemanning.
Ga naar de volgende stap bij onvoldoende effect van een antihistaminicum.
Let op
De let-op-informatie ontbreekt nog in de gegenereerde content-objecten.
Toelichting
Bij lange bootreizen alleen de eerste dagen medicatie innemen, omdat na enkele dagen gewenning optreedt.
De werking van antihistaminica zou berusten op remming van de parasympathische stimulering van het braakcentrum vanuit de vestibulaire kernen en andere plaatsen in het lichaam, en mogelijk op blokkade van histaminereceptoren in de ’chemoreceptor trigger zone’. Hierdoor nemen misselijkheid en braakneigingen af.
Deze middelen kunnen reisziekte alleen voorkómen als ze enige tijd voor vertrek ingenomen worden.
-
Schakel over op scopalamine
- scopolamine (pleister)
Waarschuwing: door de negatieve psychomotore effecten (slaperigheid, duizeligheid, accommodatiestoornis) is scopolamine niet geschikt voor chauffeurs, piloten, schippers, vliegtuig- en scheepsbemanning.
Let op
De let-op-informatie ontbreekt nog in de gegenereerde content-objecten.
Toelichting
Het parasympathicolyticum scopolamine is tweede keus na de klassieke antihistaminica: het is even werkzaam, maar is gecontra-indiceerd beneden de 18 jaar, dient ruim 6 uur voor de reis aangebracht te worden en is duurder dan de klassieke antihistaminica.
De werking bij reisziekte berust waarschijnlijk op remming van de geleiding van de cholinergische impuls, zowel vanaf de vestibulaire nucleus naar de hogere centra van het zenuwstelsel, als vanaf de formatio reticularis naar het braakcentrum.
Voor het gebruik van aluminiumhydroxidemagnesiumcarbonaat en calciumcarbonaat/magnesiumcarbonaat als antacidum zijn voldoende alternatieven; de sterke koolzuurgasontwikkeling kan hinderlijk zijn.
Let op
Pas op voor de hippo!
Toelichting
Roken, alcohol, koolzuurhoudende drank en bepaalde voedingsmiddelen zijn geassocieerd met maagklachten. Onduidelijk is of eliminatie van deze factoren effect heeft op de klachten. Psychische factoren vormen geen direct oorzakelijke factor bij het ontstaan van maagklachten, maar spelen wel een rol bij de beleving van de klachten. Belangrijk is aan te sluiten bij persoonlijke voedselintoleranties en leefstijlfactoren van de individuele patiënt.
Background
$hippoKoptekst
Definitie
Reisziekte oftewel bewegingsziekte is een verzamelnaam voor zee-, wagen- en luchtziekte.
Symptomen
De verschijnselen van reisziekte zijn (o.a.): duizeligheid, misselijkheid, zweten, bleek zien en overgeven. Daarbij kunnen geeuwen, hoofdpijn, slaperigheid en ongeïnteresseerdheid optreden.
Behandeldoel
De behandeling is gericht op het verminderen van de conflicterende sensorische input, het versnellen van het proces van adaptatie en het beheersen van misselijkheid en braken.
Uitgangspunten
Reisziekte is strikt genomen geen ziekte, maar een normale respons op een abnormale situatie. De evenwichtsorganen, links en rechts vlakbij de oren, werken samen met de ogen en de spieren. Doordat het lichaam wordt blootgesteld aan bewegingen waaraan het niet gewend is, ontstaat er een sensorisch conflict in de hersenen: de sensorische input vanuit de ogen, spieren en het evenwichtsorgaan stemt niet overeen met de standaard sensorische input, zoals die is opgeslagen in het geheugen. Vervolgens geven de vestibulaire kernen en het cerebellum impulsen af aan het braakcentrum, wat reisziekte tot gevolg heeft. De neurotransmitters acetylcholine, noradrenaline en histamine spelen hierbij een rol.
De ene persoon is gevoeliger voor reisziekte dan de andere persoon. Met name kinderen tussen 2 en 12 jaar hebben last van reisziekte. Ook de heftigheid van de beweging beïnvloedt de kans op reisziekte. Bestuurders van voertuigen hebben vaak minder last van reisziekte dan medereizigers omdat ze bewegingen, zoals hobbels, bochten of golven, zien aankomen. Zodra de reis voorbij is, verdwijnen de ziekteverschijnselen vrij snel.
Na een aantal dagen blootstelling aan beweging treedt adaptatie (gewenning) op. Zo kan na een lange zeereis het evenwichtsorgaan zich dusdanig hebben aangepast, dat het nog enige tijd voelt alsof men zich nog op het schip bevindt. Het is belangrijk om voorlichting en uitleg te geven over het ontstaan van reisziekte en de maatregelen ter preventie ervan.
De klassieke (eerste) generatie antihistaminica, zoals cinnarizine, cyclizine en meclozine, is eerste keuze als geneesmiddel bij reisziekte. De tweede generatie antihistaminica (zoals cetirizine en fexofenadine) blijkt niet werkzaam bij reisziekte. Overige anti-emetica, zoals metoclopramide en de 5-HT3-receptorantagonisten granisetron en ondansetron, blijken ook niet te werken bij reisziekte. Het parasympathicolyticum scopolamine is tweede keus na de klassieke antihistaminica: het is even werkzaam, maar is gecontra-indiceerd beneden de 18 jaar, dient ruim 6 uur voor de reis aangebracht te worden en is duurder dan de klassieke antihistaminica. Gezien de sterk sederende eigenschappen wordt het gebruik van promethazine bij reisziekte afgeraden.