estradiol/dienogest wordt voorgeschreven bij:
anticonceptiva, combinatiepreparaten
Mechanism
$hippoKoptekst
In deze groep zijn hormonale anticonceptiva opgenomen, waarbij een progestageen is gecombineerd met een oestrogeen.
Werkingsmechanisme
Gecombineerde hormonale anticonceptiva:
- remmen de secretie van LH en FSH, waardoor de follikelrijping en de eisprong niet tot stand komt;
- veranderen de opbouw van het endometrium, waardoor het innestelen van een bevruchte eicel wordt belemmerd;
- veranderen de samenstelling van het cervixslijm (toename viscositeit), waardoor een relatieve barrière ontstaat voor spermatozoa.
Effect
- voorkoming van zwangerschap;
- gunstige effecten op de menstruele cyclus (regelmatige onttrekkingsbloedingen, met minder pijn en minder bloedverlies).
Typical side effects
$hippoKoptekst
Relatief frequent (m.n. bij aanvang behandeling):
- misselijkheid;
- hoofdpijn;
- gevoelige of gespannen borsten;
- doorbraakbloedingen.
Minder frequent:
- veneuze en arteriële trombo-embolie;
- huidreacties zoals melasma.
Meer informatie
Gecombineerde orale anticonceptiva vergroten het relatieve risico van veneuze trombo-embolie met ca. 30%. Het absolute risico is klein, omdat de incidentie van deze voorvallen bij vrouwen zonder andere predisponerende factoren laag is. Niettemin neemt het risico significant toe bij vrouwen die roken of die andere risicofactoren voor trombo-embolie hebben. De hormonale anticonceptiva verschillen in de kans op veneuze trombo-embolie, wat van belang is bij de keuze voor één van deze middelen (zie Anticonceptie, hormonale).
Orale anticonceptiva vergroten het risico van arteriële trombose, en daarmee de kans op een myocardinfarct of beroerte. Dit risico is met name groter bij vrouwen ouder dan 35 jaar die roken, en vooral indien zij ook nog hypertensie hebben. Bij niet-rokers zonder andere risicofactoren zoals hypertensie of diabetes, is er geen groter risico van myocardinfarct of beroerte.
Melasma (chloasma) is een vlekkerige pigmentering van de huid, gelokaliseerd in het gelaat. Zowel de oestrogene als de progestagene component kan hyperpigmentatie veroorzaken. Vooral vrouwen met een melasma tijdens hun zwangerschap lopen de kans ook tijdens gebruik van orale anticonceptiva de pigmentatiestoornis te krijgen. Het melasma dat kan optreden bij gebruik van de pil is meestal niet reversibel, in tegenstelling tot melasma tijdens zwangerschap.
In epidemiologisch onderzoek is toename van de kans op mammacarcinoom gerapporteerd, alsmede van optreden van cervixcarcinoom bij langerdurend gebruik. Deze toegenomen kans verdwijnt binnen 10 jaar na staken van de inname. Gezien de lage prevalentie van mammacarcinoom in de leeftijdsgroep van pilgebruiksters en met name bij vrouwen < 35 jaar zal dit slechts geringe gevolgen hebben. Het grotere risico hangt mogelijk samen met de lengte van de gebruiksduur, het gebruik vóór de eerste zwangerschap en met hormoontherapie voor vrouwen in de overgang, die al eerder de combinatiepil gebruikten [2].
Literatuur:
- Brunton LL, et al. (eds). Goodman & Gilman’s The pharmacological basis of therapeutics. 12th ed. New York: McGraw-Hill, 2011.
- NHG-Standaard Anticonceptie. Huisarts Wet 2011; 54: 652-76.