tuberculosemiddelen

$hippoKoptekst

Werkingsmechanisme

Tuberculosemiddelen oefenen via verschillende aangrijpingspunten hun werking uit. Tenzij anders vermeld werken alle bacteriostatisch, en afhankelijk van de dosering en het micro-organisme, ook bactericide.

Bedaquiline:

• remt specifiek mycobacterieel ATP-synthetase, een essentieel enzym voor het opwekken van energie;
• heeft een bactericide werking bij delende en niet-delende tuberkelbacillen en een bacteriostatische werking bij veel andere mycobacteriën.

Ethambutol:

• het precieze werkingsmechanisme is nog niet vastgesteld;
• remt arabinosyltransferase III, dat gevolgen heeft voor de opbouw van mycobacteriële celwand;
• is alleen werkzaam tegen actief-delende cellen.

Isoniazide:

• het precieze werkingsmechanisme is nog niet vastgesteld;
• remt de synthese van mycolzuur, een essentiële component voor de mycobacteriële celwandsynthese;
• remt dihydrofolaatreductase en verstoort hiermee de DNA- en RNA-synthese;
• vormt intracellulaire radicalen die bactericide werken;
• werkt zowel intra- als extracellulair maar alleen tegen actief-delende cellen.

Pyrazinamide:

• het precieze werkingsmechanisme is nog niet vastgesteld;
• is alleen werkzaam in een zuur milieu (pH 5–6), draagt bij aan verdere verlaging van de zuurgraad met bacteriële celdood als gevolg;
• remt de synthese van mycolzuur, een essentiële component voor de mycobacteriële celwandsynthese;
• verstoort mycobacterieel membraantransport;
• is met name werkzaam tegen niet-delende cellen.

Rifamycinen (rifampicine en rifabutine):

• binden aan de β-subunit van DNA-afhankelijk RNA polymerase en remmen daarmee de RNA-synthese;
• werken zowel intra- als extracellulair en zijn het meest werkzaam tegen actief-delende cellen;
• bij rifampicine-resistentie kan rifabutine nog werkzaam zijn.
• Meer informatie: rifamycine-groep

Effect

Altijd als combinatietherapie

bij een actieve tuberculose-infectie:

• klaring van de tuberkelbacterie;
• preventie van de verspreiding van tuberculose onder de bevolking.

Als monotherapie (isoniazide of rifampicine) of combinatietherapie

bij een latente tuberculose-infectie:

• preventie van een actieve tuberculose-infectie;
• preventie van de verspreiding van tuberculose onder de bevolking.