colchicine
Samenstelling
Colchicine Tabletten Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 0,5 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Jicht: Stimuleer ter preventie van (verergering van) met jicht samenhangende comorbiditeit een gezonde leefstijl: gewichtsreductie bij overgewicht, gevarieerde voeding, ruime vochtinname, geen of beperkt alcoholgebruik, niet roken en voldoende beweging.
Bij een acute jichtaanval: behandel kortdurend met een hoge dosering orale NSAID’s, orale glucocorticoïden of colchicine, afhankelijk van de comorbiditeit en comedicatie van de patiënt. Wissel van middel bij uitblijven van verbetering na 3–5 dagen.
Bij recidiverende jichtaanvallen of jichttophi: start profylaxe met urinezuurverlagende therapie, begin met allopurinol. Ga bij onvoldoende effect of onaanvaardbare bijwerkingen en aantoonbare uraatafzetting over op febuxostat. Benzbromaron is derde keus.
Indicaties
- Volwassenen: ter preventie van een jichtaanval bij het begin van een urinezuurverlagende therapie, alleen indien NSAID’s zijn gecontra-indiceerd of niet goed worden verdragen;
- Volwassenen: ter behandeling van een acute jichtaanval, alleen indien NSAID’s zijn gecontra-indiceerd of niet goed worden verdragen;
- Volwassenen en kinderen: bij familiaire mediterrane koorts ter preventie van aanvallen en om amyloïdose te voorkomen.
Dosering
Acute jichtaanval:
Volwassenen:
0,5 mg 2–3×/dag, eventueel voorafgegaan door een begindosis van 1 mg. Staak de behandeling als maag-darmklachten optreden of bij geen effect na 2–3 dagen, of als de pijn is verdwenen.
Bij matige lever- en nierfunctiestoornissen: 0,5 mg/dag.
Profylaxe jichtaanval:
Volwassenen:
0,5–1 mg per dag ’s avonds.
Bij matige lever- en nierfunctiestoornissen: 0,5 mg per dag.
Familiaire mediterrane koorts:
Volwassenen
1–3 mg per dag. Dosis hoger dan 1 mg per dag kunnen over twee giften per dag worden toegediend.
Bij lever- en nierfunctiestoornissen de begindosering met 50% verlagen.
Kinderen:
0–5 j.: 0,5 mg 1×/dag; 5–10 j.: 1 mg/dag; > 10 j.: 1,5 mg/dag in 1–2 giften. Bij onvoldoende respons de dosering verhogen met bv. 0,25 mg/stap tot (bij kinderen met amyloïde nefropathie) maximaal 2 mg/dag.
Bij gestoorde lever- of nierfunctie de begindosering met 50% verlagen en zorgvuldig controleren.
De tabletten innemen met een ruime hoeveelheid water. Niet innemen met grapefruitsap.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): buikpijn, misselijkheid, braken, diarree.
Verder zijn gemeld: beenmergdepressie met agranulocytose en aplastische anemie, vitamine B12-deficiëntie, perifere neuritis, neuropathie. Faryngolaryngeale pijn. Kaalheid, huiduitslag. Myopathie, rabdomyolyse. Amenorroe, dysmenorroe, oligospermie, azoöspermie.
Interacties
Colchicine is substraat voor CYP3A4 en P-glycoproteïne; sterke CYP3A4-remmers en P-glycoproteïne-remmers kunnen de colchicinespiegel verhogen. Toxiciteit van colchicine is gemeld bij combinatie met macroliden (claritromycine en erytromycine), , ciclosporine, ketoconazol, itraconazol, voriconazol, tolbutamide, HIV-proteaseremmers, calciumantagonisten (verapamil en diltiazem). Aanpassing van de colchicinedosering kan nodig zijn. Sterke CYP3A4-remmers of P-glycoproteïne-remmers niet combineren met colchicine bij lever- of nierfunctiestoornissen. Niet innemen met grapefruitsap.
De kans op myopathie en rabdomyolyse neemt toe in combinatie met statinen, fibraten, ciclosporine of digoxine.
Reversibele malabsorptie van vitamine B12 kan worden geïnduceerd door een veranderd functioneren van de darmmucosa.
Zwangerschap
Teratogenese: In dierproeven teratogeen gebleken.
Advies: Alleen toepassen op strikte indicatie bij vruchtbare vrouwen, tenzij zij adequate anticonceptieve maatregelen treffen.
Overig: een negatief effect op de spermatogenese is waargenomen bij mens en dier. Onbehandelde familiaire mediterrane koorts kan ook leiden tot onvruchtbaarheid.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja.
Advies: Gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden.
Contra-indicaties
- ernstige lever- of nierfunctiestoornissen;
- bloeddyscrasie.
Waarschuwingen
Colchicine heeft een geringe therapeutische breedte. De toediening staken bij toxische verschijnselen zoals misselijkheid, braken, buikpijn en diarree.
Wees voorzichtig bij matige lever- en nierfunctiestoornis, cardiovasculaire aandoeningen, maag-darmstoornissen, bloedbeeldafwijkingen, bij ouderen en verzwakte patiënten en bij gelijktijdige toediening van middelen die het bloedbeeld aantasten of de lever- en nierfunctie negatief beïnvloeden.
Colchicine kan ernstige beenmergdepressie veroorzaken. Periodieke controle van het bloedbeeld is noodzakelijk; bij ontstaan van huidafwijkingen (petechiën) is onmiddellijke controle aangewezen. Bij symptomen die zouden kunnen wijzen op een bloedceldyscrasie zoals koorts, stomatitis, keelpijn of langdurig bloeden, de behandeling onmiddellijk staken en volledig hematologisch onderzoek uitvoeren.
Bij langdurig gebruik kan reversibele malabsorptie van vitamine B12 (cyanocobalamine) optreden.
Oligospermie en azoöspermie kan zelden optreden; dit kan leiden tot afname van de vruchtbaarheid van de man.
Overdosering
De therapeutische breedte is smal en colchicine is bij overdosering zeer toxisch. De letale dosis varieert sterk (7–65 mg in 1×). Voor symptomen en behandeling zie ook toxicologie.org/colchicine en/of vergiftigingen.info.
Symptomen
Verschijnselen van acute overdosering kunnen vertraagd optreden, gemiddeld na 3 uur: misselijkheid, braken, buikpijn, diarree, hemorragische gastro-enteritis, volumedepletie, elektrolytenafwijkingen, leukocytose, hypotensie. Na 24–72 uur de tweede fase: multiorgaanfalen (MOF), acuut nierfalen, verwardheid, coma, toenemende perifere motorische en sensorische neuropathie, myocarddepressie, pancytopenie, ritmestoornissen, ademhalingsinsufficiëntie, verbruikscoagulopathie. Overlijden als gevolg van ademhalingsdepressie en cardiovasculaire collaps. Rebound leukocytose en reversibele alopecia circa 1 week na inname.
Therapie
Maagspoeling (binnen 1 uur), met actieve kool (binnen 1 uur, bij kinderen ongeacht de dosering, bij volwassenen na inname van een dosering > 0,1 mg/kg lichaamsgewicht). Hemodialyse heeft geen effect. Verdere behandeling is symptomatisch.
Eigenschappen
Anti-inflammatoire en pijnstillende werking bij een acute jichtaanval. Colchicine werkt waarschijnlijk door inhibitie van de productie en het vrijkomen van een chemotactische factor, die wordt gevormd gedurende de fagocytose van uraatkristallen door leukocyten. Het heeft een grote affiniteit voor leukocyten (20–40× zo hoge concentratie als in plasma). De plasma-urinezuurspiegel wordt niet verlaagd. Werking: begint na 12 uur, max. na 1–2 dagen.
Kinetische gegevens
| Resorptie | goed en bijna volledig. |
| T max | (volwassenen) ½–2 uur. De plasmaconcentraties van colchicine en zijn metabolieten dalen 1–2 uur na inname en stijgen daarna, waarschijnlijk door reabsorptie. Cumuleert in leukocyten. |
| V d | 1–2 l/kg. |
| Metabolisering | gedeeltelijk, in de lever. Ondergaat enterohepatische kringloop. |
| Eliminatie | circa 80% via feces onveranderd en als metaboliet, 10–20% via de urine. |
| T 1/2el | (volwassenen) 30–90 minuten, in leukocyten 60 uur. Bij leverfunctiestoornissen neemt de eliminatie met de urine toe. |
| Overig | Voor kinderen zijn geen gegevens beschikbaar. |
Geneesmiddelgroep
colchicine hoort bij de groep colchicine (groep).