geconjugeerde oestrogenen/bazedoxifeen

Symptomen van oestrogeendeficiëntie bij een postmenopauzale (≥ 12 mnd geleden haar laatste menstruatie) vrouw met uterus, bij wie behandeling met een progestageen niet geschikt is.

Gelijktijdig gebruik van leverenzyminducerende stoffen zoals bosentan, sint-janskruid, anti-epileptica (bv. fenobarbital, fenytoïne, carbamazepine) en antibacteriële/antivirale middelen (bv. rifampicine, rifabutine, nevirapine, efavirenz) kan de werkzaamheid van oestrogenen doen afnemen. Ritonavir heeft een inducerend effect.

Het metabolisme van bazedoxifeen kan worden versneld door gelijktijdig gebruik van UGT-inducerende stoffen, zoals rifampicine, carbamazepine, fenobarbital, fenytoïne en sint-janskruid.

Oestrogenen en bazedoxifeen verhogen hormoonbindende globulineconcentraties, waaronder corticosteroïdenbindend hormoon, geslachtshormoonbindend globuline en thyroxinebindend globuline.

• aanwezigheid, vermoeden of voorgeschiedenis van mammacarcinoom;
• aanwezigheid, vermoeden of voorgeschiedenis van oestrogeenafhankelijke maligne tumoren (bv. endometriumcarcinoom);
• onverklaarde genitale bloeding;
• onbehandelde endometriumhyperplasie;
• actieve of eerder doorgemaakte veneuze trombo-embolie (bv. diepveneuze trombose, longembolie en retinale veneuze trombose);
• bekende trombofiele aandoeningen (bv. proteïne-C-, proteïne-S- of antitrombinedeficiëntie);
• actieve of eerder doorgemaakte arteriële trombo-embolie (bv. myocardinfarct, beroerte);
• acute leveraandoeningen (in de anamnese) zolang de leverfuncties niet zijn genormaliseerd;
• acute porfyrie.

Voortzetting van de behandeling periodiek, op zijn minst jaarlijks, beoordelen. Wegens mogelijke verergering of terugkeren van de betreffende aandoening, de patiënt extra controleren bij aanwezigheid of een voorgeschiedenis van: leiomyoom of endometriose, endometriumhyperplasie, risicofactoren voor trombo-embolische aandoeningen (zie hierna), risicofactoren voor oestrogeenafhankelijke tumoren (bv. mammacarcinoom bij een eerstegraadsfamilielid), hypertensie, leveraandoening, diabetes mellitus, migraine of ernstige hoofdpijn, systemische lupus erythematodes, astma, epilepsie, cholelithiasis en bij otosclerose. Wees voorzichtig bij een verminderde hart- of nierfunctie, omdat oestrogenen vochtretentie kunnen veroorzaken.

Het gebruik van oestrogeensuppletie geeft een lichte toename van de kans op mammacarcinoom, die binnen een paar jaar waarneembaar is, toeneemt met de gebruiksduur en binnen vijf jaar na staken van de behandeling weer terug is naar de uitgangswaarde. Bij gebruik van oestrogeensuppletie neemt tevens de kans op ovariumcarcinoom licht toe; dit is binnen 5 jaar waarneembaar en neemt weer af na staken van de behandeling.

Zowel oestrogenen als bazedoxifeen vermeerderen de kans op veneuze trombo–embolie, met name in het eerste jaar; risicofactoren hiervoor zijn toenemende leeftijd, positieve familie-anamnese (veneuze trombo-embolie op lage leeftijd bij een eerstegraads familielid), langdurige immobiliteit, grote operatieve ingreep, obesitas (BMI > 30 kg/m²), systemische lupus erythematodes en kanker. De kans op een ischemisch CVA neemt vooral toe bij een hogere leeftijd.

Bij de geringste tekenen van trombose, significante stijging van de bloeddruk, voor het eerst optreden van migraine–achtige hoofdpijn, geelzucht of achteruitgang van de leverfunctie, de toediening staken. Indien na electieve chirurgie langdurige immobilisatie is te verwachten, de behandeling vier tot zes weken vóór de ingreep onderbreken en pas hervatten als de vrouw volledig is gemobiliseerd.

Bij reeds bestaande hypertriglyceridemie heeft oestrogeentherapie in zeldzame gevallen geleid tot een sterke stijging van de plasmatriglyceriden met pancreatitis tot gevolg; overweeg jaarlijkse controle van de serumtriglyceriden. Het gebruik is niet onderzocht bij triglyceridenuitgangswaarden > 300 mg/dl (> 3,4 mmol/l).

Als doorbraakbloedingen of ’spotting’ optreden na geruime tijd van therapie of aanhouden na het stoppen van de behandeling, dan nader onderzoek verrichten om maligniteit van het endometrium uit te sluiten.

De kans op dementie bij vrouwen die zijn gestart met continue oestrogeentherapie boven een leeftijd van 65 jaar, lijkt toegenomen.

Er is weinig ervaring met behandeling van vrouwen > 65 jaar en geen ervaring bij vrouwen > 75 jaar. Het gebruik wordt niet aanbevolen bij een verminderde nierfunctie, vanwege onvoldoende gegevens. Het gebruik is niet onderzocht bij voortijdige menopauze. Tijdens de behandeling mogen geen progestagenen of extra oestrogenen worden gebruikt.

Combinatie van geconjugeerde oestrogenen met de selectieve oestrogeenreceptormodulator (SERM) bazedoxifeen, wat wordt gedefinieerd als een weefselafhankelijk oestrogeencomplex (TSEC, ’tissue selective estrogen complex’). Bazedoxifeen verlaagt het door oestrogenen geïnduceerde risico van endometriumhyperplasie bij vrouwen die geen hysterectomie hebben ondergaan.

Kinetische gegevens

geconjugeerde oestrogenen

bazedoxifeen