natriumoxybaat
Samenstelling
Xyrem (natriumzout) UCB Pharma bv
- Toedieningsvorm
- Drank
- Sterkte
- 500 mg/ml
- Verpakkingsvorm
- fles 180 ml
De drank bevat per dosis van 4,5 g (= 9 ml oplossing): natrium 820 mg.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Bij narcolepsie met kataplexie is natriumoxybaat werkzaam gebleken. De Commissie wijst op het beperkte indicatiegebied. Voorschrijven dient voorbehouden te zijn aan gespecialiseerde artsen met een specifieke deskundigheid in slaap-/waakstoornissen.
Indicaties
Narcolepsie met kataplexie bij volwassenen.
Dosering
Voorschrijven dient voorbehouden te zijn aan gespecialiseerde artsen met een specifieke deskundigheid in slaap-/waakstoornissen.
Narcolepsie met kataplexie:
Volwassenen:
Begindosering: 4,5 g/nacht verdeeld over twee gelijke doses; de eerste dosis vlak voor het slapen en de tweede dosis 2,5-4 uur later, indien nodig hiervoor een wekker zetten.
Indien nodig op geleide van de werkzaamheid en het kunnen verdragen in stappen van 1,5 g per dag de dagdosering naar boven of beneden bijstellen tot maximaal 9 g/nacht (verdeeld over twee gelijke doses). Tussen de verhogingen in dient een periode van minstens één tot twee weken te zitten. De effecten van staken van de behandeling zijn niet systematisch in studies onderzocht. Nadat de behandeling langer dan 14 dagen is gestaakt, opnieuw met de laagste dosis beginnen.
Bij gelijktijdig gebruik van valproaat: dosis natriumoxybaat met 20% verlagen; begindosis: 3,6 g/dag verdeeld over twee gelijke giften; dosis aanpassen op geleide van de werkzaamheid en het kunnen verdragen.
Bij leverfunctiestoornis: begindosis halveren en de respons op dosisverhoging nauwkeurig volgen.
Beide doses Xyrem op hetzelfde tijdstip voor het naar bed bereiden. Elke dosis moet verdund worden met 60 ml water. Omdat voedsel de biologische beschikbaarheid van natriumoxybaat aanzienlijk vermindert, mag men 2–3 uur vóór inname niet eten.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): duizeligheid, hoofdpijn, misselijkheid (meer bij vrouwen dan bij mannen).
Vaak (1-10%): anorexia, abnormale dromen, verwardheid, desoriëntatie, nachtmerries, slaapwandelen, depressie, slaapstoornis, kataplexie, angst, slaapverlamming, slaperigheid, tremor, evenwichtsstoornis, aandachtstoornis, paresthesie, sedatie, dysgeusie, vertigo, wazig zien, hypertensie, dyspneu, snurken, verstopte neus, braken, buikpijn, diarree, hyperhidrose, huiduitslag, spierkrampen, artralgie, rugpijn, enuresis nocturna, incontinentie, asthenie, vermoeidheid, dronken gevoel, perifeer oedeem, nasofaryngitis, sinusitis, vallen.
Soms (0,1-1%): overgevoeligheid, zelfmoordpoging, psychose, abnormale gedachten, hallucinatie, agitatie, myoklonie, amnesie, rustelozebenen-syndroom, hartkloppingen, uitslag, fecesincontinentie.
Verder zijn gemeld: zelfmoordgedachten, euforische gemoedstoestand, urticaria, angio-oedeem, droge mond, slaapapneu, ademhalingsdepressie, dehydratie, convulsies.
Bij staken kan kataplexie met een hogere frequentie terugkomen en zijn (zelden) gemeld: onthoudingsverschijnselen als slapeloosheid, hoofdpijn, angst, duizeligheid, slaapstoornis, hallucinatie en psychose.
Interacties
Gelijktijdig gebruik met opiaten of barbituraten is gecontra-indiceerd. Alcohol kan de eliminatiehalfwaardetijd verlengen en het centraal-depressieve effect versterken. Niet gebruiken in combinatie met hypnotica of andere centraal dempende stoffen. Gelijktijdig gebruik van valproaat verhoogt de systemische blootstelling aan natriumoxybaat met circa 25%; bij gelijktijdig gebruik van andere GHB-dehydrogenaseremmers (fenytoïne, ethosuximide) de respons en of het te verdragen is, controleren en indien nodig de dosis aanpassen. Gelijktijdig gebruik met tricyclische antidepressiva geeft meer kans op bijwerkingen. Wees voorzichtig met gelijktijdig gebruik van topiramaat; verhoogde GHB-plasmaconcentraties en coma zijn gemeld.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, weinig gegevens na blootstelling in het eerste trimester geven aanwijzingen voor een mogelijk toegenomen risico van spontane abortus. In dierstudies is embryonale letaliteit gezien.
Advies: Gebruik ontraden.
Lactatie
Overgang in moedermelk: Onbekend.
Advies: Het geven van borstvoeding ontraden.
Contra-indicaties
Ernstige depressie. Succinaat semi-aldehyde dehydrogenase (SSADH-)deficiëntie.
Waarschuwingen
De behandeling moet begonnen en begeleid worden door een gespecialiseerde arts met een specifieke deskundigheid en ervaring in de behandeling van narcolepsie. Voorafgaand aan en tijdens behandeling controleren op risico van verkeerd gebruik en misbruik vanwege het misbruikpotentieel van natriumoxybaat. Natriumoxybaat is niet veilig bij porfyrie. Wees voorzichtig bij ademhalingsstoornissen, leverfunctiestoornis, depressie of suïcidepoging in de anamnese. Patiënten met een BMI > 40 kg/m² extra controleren vanwege meer kans op slaapapneu. Bij optreden van neuropsychiatrische voorvallen als verwarring, psychose, hallucinaties en agitatie en bij optreden van urine of fecesincontinentie en bij slaapwandelen is evaluatie aangewezen. Bij hartfalen, hypertensie en nierfunctiestoornis: dieetadvies overwegen om de natriuminname te verminderen. De veiligheid en werkzaamheid bij zijn bij kinderen < 18 jaar niet vastgesteld. Bij ouderen is de ervaring zeer beperkt en is observatie op tekenen van gestoorde motorische en/of cognitieve functie aangewezen.
Het gebruik kan leiden tot verminderd reactie- en concentratievermogen. Tot minstens zes uur na inname mogen geen activiteiten worden ondernomen die concentratie en/of coördinatie vereisen, zoals autorijden.
Overdosering
Vanuit illegaal gebruik zijn voorvallen van abstinentiesyndroom gemeld buiten het therapeutische bereik. Verder diverse graden van verlaagd bewustzijn met snelle fluctuaties tussen verwardheid en agitatie met ataxie en coma. Hogere doses leiden tot diepere coma. Tonisch-klonische aanvallen, levensbedreigende ademhalingsdepressie en bewusteloosheid met bradycardie en hypothermie en spierhypotonie zijn gemeld. De bradycardie reageert goed op i.v. atropine.
Eigenschappen
Lichaamseigen neurotransmitter met bij narcolepsie een anti-kataplexische werking. Het bindt aan de GABAB- en hydroxyboterzuurreceptoren. Het effect wordt toegeschreven aan een bevordering van de diepe slaap en versterking van de nachtslaap. Natriumoxybaat (= γ-hydroxyboterzuur, GHB) valt onder de bepalingen van de Opiumwet in zijn volle omvang. De werking is maximaal na 30–60 min.
Kinetische gegevens
| Resorptie | snel en bijna volledig; vertraagd en verminderd door een vetrijke maaltijd. |
| F | ca. 88%. |
| T max | 0,5–2 uur. |
| V d | 0,2–0,4 l/kg lichaamsgewicht. |
| Metabolisering | in de lever wordt het door GHB-dehydrogenase gemetaboliseerd tot succinaat. Verder wordt het via β-oxidatie gemetaboliseerd. |
| Eliminatie | < 5% onveranderd met de urine. |
| T 1/2el | 0,5–1 uur. |
Geneesmiddelgroep
natriumoxybaat hoort bij de groep natriumoxybaat (groep).