somatropine

Baby’s, kinderen, adolescenten:

• vertraagde groei bij kinderen ten gevolge van onvoldoende productie van groeihormoon door de hypofyse;
• Turnersyndroom, vastgesteld door chromosoomanalyse;
• groeistoornissen bij prepuberale kinderen met chronische nierinsufficiëntie;
• Prader-Willisyndroom (PWS), indien groeisnelheid ≥ 1 cm per jaar, ter verbetering van groei en lichaamssamenstelling;
• groeistoornis (huidige lengte standaard deviatie score (SDS) < –2,5 en na correctie voor ouderlengte SDS < –1) bij kinderen/adolescenten die bij geboorte te klein zijn voor de duur van de zwangerschap (’small for gestational age’, SGA) met een geboortegewicht en/of -lengte < –2 SD en bij wie geen inhaalgroei is opgetreden (groeisnelheid SDS < 0 gedurende het laatste jaar) op de leeftijd van ≥ 4 jaar.

Volwassenen:

• Suppletietherapie bij een duidelijke groeihormoon-deficiëntie (GHD):
  • aanvang op volwassen leeftijd: ernstige GHD als gevolg van bekend hypothalamisch-hypofysair lijden (met ten minste één andere deficiëntie van een hypofysehormoon, behoudens prolactine), aangetoond met behulp van een geschikte dynamische test;
  • aanvang in de kinderjaren: geïsoleerde GHD stammend uit de kinderjaren, na voltooiing van de lengtegroei herbeoordeeld op de secretiecapaciteit voor groeihormoon. Bij meer kans op een aanhoudende GHD, d.w.z. door een congenitale oorzaak of als neveneffect van hypofysair/hypothalamisch lijden of een trauma, is een lage IGF-1 spiegel (SDS < -2) na ten minste vier weken stoppen met groeihormoonbehandeling, voldoende bewijs voor een verborgen GHD. Bij alle andere patiënten zijn een IGF-1 bepaling en één GH stimulatietest nodig.

De groeibevorderende werking van somatropine kan worden geremd door glucocorticoïden. De werking van corticosteroïden kan verminderen door somatropine. Hoge doses androgenen, oestrogenen of anabole steroïden kunnen een versnelde rijping van het bot geven, waardoor de groei kan worden geremd. Bij substitutie met schildklierhormoon kan dosisaanpassing van het schildklierhormoon nodig zijn.

• tumoractiviteit. Intracraniële tumoren moeten inactief zijn en tumorbehandeling moet voltooid zijn vóór starten groeihormoon;
• acute levensbedreigende aandoeningen, zoals complicaties na open–hartoperaties, buikoperaties, meervoudig trauma na een ongeval, acute ademhalingsdeficiëntie;
• bij kinderen: gesloten epifysairschijven;
• voor toedieningsvormen met benzylalcohol als conserveermiddel: toepassing bij prematuren en neonaten.

Algemeen: De toedieningsvormen met benzylalcohol als conserveermiddel kunnen toxische en anafylactoïde reacties veroorzaken bij kinderen jonger dan drie jaar. Het conserveermiddel metacresol is in verband gebracht met zeer zelden optredende myositis. Indien bij optreden van myalgie of onevenredige pijn op de plaats van injectie de diagnose myositis wordt gesteld, overgaan op een formulering zonder metacresol. Wees alert bij optreden van buikpijn bij kinderen vanwege kans op pancreatitis. Tijdens behandeling controleren op tekenen van scoliose omdat dit bij ieder snelgroeiend kind kan verergeren. Controleer regelmatig de schildklierfunctie, zo nodig schildklierhormoon aanvullen. Vóór en tijdens de therapie fundoscopisch onderzoek op papiloedeem verrichten, vooral bij ernstige of terugkerende hoofdpijn, visusproblemen, misselijkheid en/of braken. Bij aanwezigheid van papiloedeem het bestaan van goedaardige intracraniële hypertensie overwegen en zo nodig de groeihormoontherapie onderbreken. Bij hervatten van de therapie is zorgvuldige controle noodzakelijk. Tijdens behandeling controleren op symptomen van glucose-intolerantie. Wees voorzichtig bij diabetes mellitus vanwege een diabetogene werking van groeihormoon; na instellen van somatropinebehandeling kan een hogere dosis insuline nodig zijn. Behandeling met somatropine is niet aangewezen bij diabetici met actieve proliferatieve of ernstige niet–proliteratieve retinopathie. Bij aanhoudend oedeem of ernstige paresthesie de dosering verlagen om ontwikkeling van het carpale-tunnelsyndroom te voorkomen. Bij het uitblijven van een respons moeten antilichamen worden bepaald en bij stijgende titers tevens de bindingscapaciteit. Bij een klein aantal kinderen met groeihormoondeficiëntie is leukemie gemeld; echter er is geen bewijs dat de incidentie van leukemie is verhoogd zonder de aanwezigheid van predisponerende factoren, bv. bestraling van het hoofd of de hersenen. Bij een voorgeschiedenis van jeugdkanker is de kans op een tweede neoplasma vergroot door behandeling met somatropine; vooral intracraniële tumoren (met name meningeomen) kunnen optreden bij patiënten die aan het hoofd zijn bestraald voor hun eerste neoplasma. Bij volledige remissie van een maligne aandoening, zorgvuldig controleren op een mogelijk recidief nadat de behandeling met groeihormoon is begonnen. Bij groeihormoondeficiëntie door een intracraniële laesie regelmatig onderzoeken op progressie van de aandoening. Bij endocriene aandoeningen kan femorale epifysiolyse frequenter voorkomen, bij korte gestalte de ziekte van Legg-Calvé-Perthes; alertheid op beginnend mank lopen, pijnklachten aan heup of knie is om die reden belangrijk tijdens behandeling met somatropine. Bij patiënten met een ziektegeschiedenis van de hypofyse wordt geadviseerd voorafgaande aan de groeihormoonsubstitutietherapie een ’baseline’-scan te maken en de hypofyse regelmatig radiologisch te controleren.

Turnersyndroom: Vóór aanvang van de behandeling het nuchtere insuline, bloedglucosegehalte en de IGF-1 spiegel bepalen; daarna jaarlijks, de IGF-1 spiegel tweemaal per jaar. Indien de IGF-1 spiegel +2 SD overschrijdt in vergelijking tot de referentiewaarde voor leeftijd en puberteitsstadium, de dosis aanpassen op basis van de IGF-1/IGFBP-3 ratio. Tijdens de behandeling wordt controle van de groei van handen en voeten aangeraden. Bij optreden van versterkte groei dosisvermindering naar de minimale dosis overwegen. Omdat bij meisjes met Turnersyndroom een tendens tot een dosisafhankelijk risico van otitis externa en otitis media is gevonden (zonder een toename van ooroperaties of plaatsen van buisjes), wordt aangeraden ten minste eenmaal per jaar een otologisch onderzoek te verrichten.

Chronische nierinsufficiëntie: Voordat de behandeling wordt ingesteld moet de nierfunctie met meer dan 50% zijn afgenomen en dienen gegevens over de lengtegroei gedurende een jaar beschikbaar te zijn. Conservatieve behandeling van de nierinsufficiëntie dient te zijn ingesteld en te worden voortgezet tijdens behandeling. Tijdens de behandeling letten op een excessieve afname van de renale functie of een toename in de glomerulaire filtratiesnelheid door hyperfiltratie. De behandeling stoppen na niertransplantatie. Er is nog onvoldoende informatie over de te verwachten eindlengte.

Kinderen ’small for gestational age’ (SGA): Andere oorzaken voor de groeistoornis uitsluiten. Vóór aanvang van de behandeling het nuchtere insuline, bloedglucosegehalte en de IGF-1 spiegel bepalen; daarna jaarlijks, de IGF-1 spiegel tweemaal per jaar. Indien de IGF-1-spiegels +2 SD overschrijden in vergelijking tot de referentiewaarde voor leeftijd en puberteitsstadium, de dosis aanpassen op basis van de IGF-1/IGFBP-3 ratio. De ervaring met start van de behandeling rond het begin van de puberteit is beperkt, evenals bij kinderen met het Silver-Russelsyndroom. Indien de behandeling wordt gestopt voordat de eindlengte is bereikt kan een gedeelte van de lengtewinst die is behaald door de groeihormoonbehandeling, verloren gaan.

Prader-Willi-syndroom (PWS): De diagnose PWS door middel van geschikte genetische testen bevestigen. Bij ernstig overgewicht of ernstige respiratoire aandoening groeihormoon niet toepassen: er is melding gemaakt van fatale gevallen bij kinderen met PWS met ernstig overgewicht, respiratoire aandoeningen in de anamnese, slaapapneu of luchtweginfecties. Slaapapneusyndroom vaststellen voorafgaande aan de behandeling via polysomnografie of overnacht oxymetrie en monitoren bij vermoeden ervan. Indien tijdens behandeling tekenen van bovenste luchtwegobstructie optreden (bv. optreden of toename van snurken) de behandeling onderbreken en de ernst evalueren. Tijdens de behandeling het lichaamsgewicht controleren, alsmede op tekenen van luchtweginfecties. De ervaring bij PWS is beperkt.

Groeistoornis bij volwassenen: De groeihormoondosering elke zes maanden controleren: vrouwen kunnen een hogere dosis nodig hebben dan mannen (m.n. bij orale oestrogeensuppletie), terwijl mannen na verloop van tijd een toenemende IGF-1-gevoeligheid vertonen. Er is weinig ervaring bij een leeftijd > 80 jaar en met langdurig gebruik (> 5 jaar).

Via DNA-recombinanttechniek vervaardigd polypeptide, dat overeenkomt met humaan hypofysair groeihormoon. Oefent de meeste werking uit via insuline-achtige groeifactoren (IGF). IGF wordt geproduceerd in weefsels in het hele lichaam, vooral in de lever. Stimuleert de groei van de epifysairschijf in de lange beenderen; ook andere weefsels dan bot, zoals bindweefsel, huid, skeletspieren, thymus, lever, gonaden en (bij)nier kunnen in omvang toenemen. Bevordert de eiwitsynthese en beïnvloedt het vet- en koolhydraatmetabolisme en de mineraalhuishouding. Bij kinderen met groeihormoondeficiëntie stimuleert het de lengtegroei en verhoogt het de groeisnelheid zolang de epifysairschijven nog niet gesloten zijn. Bij volwassenen verlaagt het de vetmassa, vergroot het de spiermassa, verhoogt het de minerale botdichtheid en verbetert het de energie, de vitaliteit en het subjectief welbevinden en normaliseert het de serum-IGF-1-(somatomedine-C-)concentratie. 1 mg somatropine = 3 IE somatropine.

Kinetische gegevens