testosteron

Capsule:

• primaire en secundaire testosterondeficiëntie bij de man.

Gel en injectievloeistof:

• hypogonadisme bij de man, veroorzaakt door een tekort aan testosteron, bevestigd door klinische gegevens en twee afzonderlijke bepalingen van het testosterontekort.

Androgenen kunnen de werking van vitamine K-antagonisten versterken, zodat het nodig kan zijn de dosering van de vitamine K-antagonist te verminderen; frequente controle van de INR wordt aanbevolen. Het hypoglykemisch effect van bloedglucoseverlagende middelen kan worden versterkt.

Gelijktijdig gebruik met ACTH of corticosteroïden kan oedeemvorming versterken; wees voorzichtig met name bij hart-, lever- of nieraandoeningen.

• prostaat- en mammacarcinoom bij de man (in de anamnese);
• levertumoren (in de anamnese);
• Sustanon: pinda– of soja–allergie;
• Testim: soja-allergie.

Vóór behandeling pre-existent prostaatkanker uitsluiten; androgenen kunnen de progressie van subklinisch prostaatkanker en goedaardige prostaathyperplasie versnellen. Bij goedaardige prostaathyperplasie kan acute obstructie van de urethra optreden; in dat geval, evenals bij priapisme of oligospermie, de behandeling onderbreken en bij eventuele hervatting lagere doses gebruiken. Tijdens behandeling prostaatklier en borst ten minste eenmaal per jaar controleren (rectaal toucher, serum-PSA), bij ouderen en risicopatiënten tweemaal per jaar, bij gebruik van de Sustanon injectievloeistof of Andriol capsules gedurende het eerste jaar, elke 3 maanden. Bij langdurige behandeling de volgende parameters periodiek controleren: hemoglobine, hematocriet (om polycytemie te onderkennen), leverfunctie en serumlipiden (bij gebruik van de injectievloeistof, het eerste jaar elke 3 maanden, vervolgens jaarlijks).

Bij leververgroting of het vermoeden van een intra-abdominale bloeding de aanwezigheid van een levertumor overwegen en in dat geval de toediening staken. Wees voorzichtig bij kankerpatiënten met een risico van hypercalciëmie (en hiermee gepaard gaande hypercalciurie) ten gevolge van botmetastasen; controleer de serumcalciumspiegel regelmatig.

Wees voorzichtig bij (latent) hartfalen, ischemisch hartlijden, gestoorde nier- of leverfunctie, hypertensie, epilepsie en migraine, omdat androgenen vochtretentie kunnen veroorzaken. Indien bij patiënten met een ernstige hart-, lever of nieraandoening oedeem optreedt, de toediening direct staken. Vooral bij obesitas en chronische longziekten in de anamnese kunnen testosteronesters het slaapapneu syndroom induceren of verergeren. Wees voorzichtig bij patiënten met trombofilie, omdat er meldingen zijn van trombotische voorvallen bij deze patiënten tijdens testosteronbehandeling.

Tijdens een behandeling met androgenen kan het PBI (’protein-bound iodine’) dalen; dit heeft geen klinische betekenis. Testosteronplasmaconcentraties behoren bij behandeling met testosteron in het normale bereik te liggen. Consensus over de specifieke leeftijdsgebonden plasmareferentiewaarden ontbreekt; wel is duidelijk dat de fysiologische serumtestosteronwaarden afnemen met de toename van de leeftijd.

Klinische symptomen zoals prikkelbaarheid, nervositeit, gewichtstoename, verlengde of frequente erecties kunnen gevolg zijn van overmatige blootstelling aan androgeen die een dosisaanpassing vereist.

Voor Nebido en Tostran ontbreekt de ervaring bij mensen met gestoorde nier- of leverfunctie. Er is weinig ervaring met het gebruik bij mannen > 65 jaar. Er is onvoldoende klinische ervaring bij jongens onder de 18 jaar. Toepassing van androgenen bij prepuberale jongens dient onder zorgvuldige controle plaats te vinden om voortijdige sluiting van de epifysairschijven of voortijdige geslachtelijke rijping te voorkomen.

Waarschuwingen m.b.t. de toediening: De intramusculaire toediening van het undecanoaat moet zeer langzaam plaatsvinden, omdat zelden pulmonale micro-embolie van de olie-achtige oplossing kan optreden met reversibele symptomen zoals hoest, dyspneu, malaise, overmatig zweten, pijn op de borst, duizeligheid, paresthesie of syncope. Daarom is observatie nodig gedurende en direct na injectie. Bij gebruik van de gel kan door nauw huid-op-huid contact testosteron worden overgebracht en resulteren in toename van de testosteronspiegel in serum en bijwerkingen bij herhaald contact (onopzettelijke androgenisatie). De gel daarom niet voorschrijven indien de kans aanzienlijk is dat de veiligheidsvoorschriften niet worden opgevolgd (bv. zwaar alcoholisme, druggebruik, ernstige psychiatrische aandoeningen). De gel bevat alcohol, en is daarom ontvlambaar.

Testosteronsuppletietherapie kan een positief resultaat geven bij dopingtests.

Androgeen. Testosteron is met de belangrijkste metaboliet dihydrotestosteron verantwoordelijk voor de ontwikkeling en handhaving van primaire en secundaire geslachtskenmerken. Het vervult ook functies in o.a. de huid, spieren, lever, nieren, en het skelet, beenmerg en centrale zenuwstelsel. Bij behandeling van primair hypogonadisme wordt normalisatie van gonadotropineniveaus gezien. Tevens leidt suppletietherapie bij hypogonadale volwassen mannen tot toename van spiermassa, vermindering van de hoeveelheid lichaamsvet, toename van de botdichtheid en verbetering van het seksueel functioneren, inclusief libido en erectiele functie. Werking: de undecanoaat-ester is oraal werkzaam omdat die gedeeltelijk wordt opgenomen in chylomicronen en met de lymfe in de systemische circulatie komt, waardoor de inactivering in de lever minder is. Na i.m. injectie van het estermengsel werkt propionaat snel en kort, de werking van fenylpropionaat en isocaproaat treedt later in en houdt langer aan, de werking van het decanoaat treedt nog later in; de werking van het mengsel duurt circa 3 weken (Sustanon ’250’). De werking van testosteron-undecanoaat duurt ca. 10-14 weken (Nebido).

Kinetische gegevens