tretinoïne (cutaan)
Samenstelling
Acid A Vit Pierre Fabre Benelux
- Toedieningsvorm
- Crème (0,05%)
- Sterkte
- 0,5 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 20 g
Conserveermiddel: benzoëzuur. Bevat tevens: butylhydroxyanisol.
Tretinoïne Crème/Oplossing FNA Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Crème (0,02%)
- Sterkte
- 0,2 mg/g
- Toedieningsvorm
- Crème (0,05%)
- Sterkte
- 0,5 mg/g
Basis: cetomacrogolcrème. Conserveermiddel: sorbinezuur. Bevat tevens alcohol en butylhydroxytolueen.
- Toedieningsvorm
- Oplossing (0,02%)
- Sterkte
- 0,2 mg/ml
- Toedieningsvorm
- Oplossing (0,05%)
- Sterkte
- 0,5 mg/ml
- Toedieningsvorm
- Oplossing (0,1%)
- Sterkte
- 1 mg/ml
Basis: alcohol 95% v/v en propyleenglycol. Bevat tevens butylhydroxytolueen.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Acne vulgaris wordt behandeld met een lokale therapie, die bij onvoldoende effect kan worden gecombineerd met een systemische behandeling. Benzoylperoxide 5% of een lokaal retinoïde komen als eerste in aanmerking. Als deze middelen niet goed worden verdragen of onvoldoende effectief zijn, overweeg dan het gebruik van een lokaal – en bij ernstige ontstekingsverschijnselen een systemisch – antibioticum.
Indicaties
- Acne vulgaris.
- Verrucae planae.
- Huidveroudering door zonlicht of andere UV-bronnen.
Dosering
Niet gebruiken op een beschadigde of eczemateuze huid (waaronder dermatitis perioralis).
De fabrikant raadt aan bij de eerste applicatie de crème op een klein stukje huid te testen om mogelijke intolerantie (oedeem of voorbijgaand eczeem) te bepalen.
Blootstelling aan zonlicht of andere UV-bronnen zoveel mogelijk vermijden; zie ook de rubriek Waarschuwingen en Voorzorgen.
Tijdens de eerste weken van behandeling kan de acne tijdelijk verergeren; zie ook de rubriek Eigenschappen.
Let op! De oplossing bevat alcohol en is ontvlambaar.
Acne vulgaris:
Volgens de fabrikant: crème 0,05 %: eerste 2 weken (irritatiefase): afhankelijk van de individuele gevoeligheid van de huid 1×/dag of 1×/2–3 dagen ‘s avonds dun aanbrengen op de acnelaesies. Na 2 weken de toedieningsfrequentie aanpassen om een matige irritatie te behouden. Na 2–3 maanden continueren met een onderhoudsbehandeling van 2–3×/week gedurende verschillende maanden. De behandeling geleidelijk staken.
Crème/oplossing 0,05% FNA: 1×/dag ‘s avonds dun aanbrengen op de acnelaesies gedurende minimaal 6 weken. Bij een gevoelige huid crème/oplossing 0,02 % FNA 1×/dag óf crème/oplossing 0,05 % FNA elke 2 dagen aanbrengen gedurende minimaal 6 weken.
Bij onvoldoende effect van de crème/oplossing 0,05 % de oplossing 0,1 % FNA 1×/dag ‘s avonds dun aanbrengen. Na bereiken van het gewenste effect (meestal na 2–3 maanden) continueren met een onderhoudsbehandeling van 2–3×/week gedurende verschillende maanden.
Volgens het Kinderformularium van het NKFK: kinderen ≥ 2 jaar: crème/oplossing 0,02% en 0,05% FNA: 1×/dag ‘s avonds voor het slapen gaan een hoeveelheid ter grootte van een erwt dun aanbrengen. Starten met een lage concentratie en een lage toedieningsfrequentie (elke 2–3 dagen).
Bij hevige irritatie toedieningsfrequentie verlagen of behandeling enkele dagen onderbreken. Tijdens de irritatiefase een hydraterende crème gebruiken om uitdroging van de huid te voorkomen. Zie verder ook Toedieningsinformatie onderaan.
Verrucae planae:
Kinderen > 2 jaar:
Volgens het Kinderformularium van het NKFK: crème/oplossing 0,02% en 0,05% FNA: 2×/dag aanbrengen op de wratten. Er zijn geen onderzoeken verricht naar de toepassing van tretinoïne bij wratten.
Huidveroudering door zonlicht of andere UV–bronnen:
Volwassenen:
Crème 0,02% en 0,05% FNA: 1×/dag aanbrengen gedurende 4–11 maanden.
Toedieningsinformatie: na het wassen van de huid aanbrengen op een droge huid (droogdeppen of 15 min aan de lucht laten drogen) om irritatie te voorkómen. Oplossing dun aanbrengen met een wattenstaafje of watje. De crème dun aanbrengen; een hoeveelheid ter grootte van een erwt is genoeg voor het gezicht. Contact met ogen, mond, slijmvliezen en nabij wondjes vermijden.
Na aanbrengen minstens een half uur wachten voordat andere huidmiddelen of cosmetica worden aangebracht.
Bijwerkingen
Zeer vaak (>10%): Voorbijgaande irritatie van de huid zoals branderigheid, droogheid, jeuk, erytheem, afschilfering en kloven; m.n. gedurende de eerste weken van de behandeling. Tijdelijke verergering van de acne gedurende de eerste weken van de behandeling.
Zelden (0,01–0,1%): overgevoeligheidsreacties.
Verder is gemeld: fotosensibilisatie. Verkleuring van de huid; kan irreversibel zijn en m.n. bij gebruik gedurende meerdere maanden.
Interacties
Vermijd gelijktijdig gebruik met benzoylperoxide vanwege chemische onverenigbaarheid; wanneer gelijktijdig gebruik geïndiceerd is, benzoylperoxide ’s morgens en tretinoïne ’s avonds toepassen.
Vermijd langdurig gelijktijdig gebruik van lokale corticosteroïden vanwege mogelijke bevordering van papels, pustels en comedonen.
Gelijktijdig gebruik van keratolytische, sterk uitdrogende (middelen met een hoog alcoholgehalte), schurende, reinigende, adstringerende of irriterende middelen kan een additief irriterend effect hebben.
Zwangerschap
Teratogenese: Systemisch gebruik van tretinoïne (orale retinoïden) is teratogeen gebleken en gecontra–indiceerd tijdens zwangerschap. Over lokale toediening van tretinoïne zijn nog onvoldoende gegevens beschikbaar.
Advies: Gebruik ontraden.
Overig: Vóór aanvang behandeling zwangerschap uitsluiten. Een vruchtbare vrouw dient adequate anticonceptieve maatregelen te nemen tijdens de behandeling.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Oraal toegediende retinoïden en hun metabolieten worden uitgescheiden in de moedermelk.
Farmacologisch effect: Het is onwaarschijnlijk dat cutane toediening van tretinoïne leidt tot een systemische belasting bij de moeder die hoog genoeg is om meetbare concentraties in de moedermelk te kunnen opleveren. Echter gezien de structurele verwantschap aan systemische retinoïden en het ontbreken van voldoende gegevens wordt lokaal gebruik van tretinoïne toch ontraden.
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden. Indien het gebruik tijdens borstvoeding toch wordt overwogen, dan niet op de borst aanbrengen.
Contra-indicaties
- acuut eczeem, waaronder dermatitis perioralis;
- beschadigde huid;
- overgevoeligheid voor retinoïden.
Waarschuwingen
Contact met ogen, mond, slijmvliezen en nabij wondjes vermijden. Bij contact met de ogen onmiddellijk met lauw water uitspoelen.
Blootstelling aan zonlicht, kunstmatig UV–licht (en röntgenstraling) kan een additionele irritatie veroorzaken. Blootstelling aan zonlicht (en zonnebank) zoveel mogelijk vermijden; indien dit niet mogelijk is de behandelde huidgedeeltes beschermen met kleding of een zonnebrandcrème (minimaal factor 15). Niet gebruiken bij zonnebrand.
Overdosering
Eigenschappen
Tretinoïne (vitamine A-zuur) is een derivaat van vitamine A. Lokaal op de huid aangebracht veroorzaakt het ontstekingsachtige veranderingen in de epidermis en het follikelepitheel waardoor versnelde productie van hoorncellen ontstaat, die tevens een minder sterke binding met elkaar hebben. Hierdoor worden deze cellen makkelijker via de follikelopening afgestoten en wordt de vorming van comedonen voorkomen. Ook bij reeds bestaande comedonen wordt de onderlinge binding van de hoorncellen verzwakt, waardoor ze kunnen worden afgestoten. Tevens heeft tretinoïne anti-inflammatoire eigenschappen waardoor papels en pusten worden tegengegaan. Bij acne kunnen de symptomen de eerste weken tijdelijk verergeren. Effect treedt op na 4-8 weken en is maximaal na enkele maanden. De werking is het sterkst in de oplossing.
Bij verrucae planae en huidveroudering berust de werking op de versnelde productie en afstoting van hoorncellen (vernieuwing van de huid).
Kinetische gegevens
| Resorptie | ca. 1–7 % door de huid. |
Geneesmiddelgroep
tretinoïne (cutaan) hoort bij de groep retinoïden, cutaan.