colistine (parenteraal)
Samenstelling
Tadim (methaatnatrium) Profile Pharma Limited
- Toedieningsvorm
- Poeder voor infusievloeistof
- Sterkte
- 1 mln. IE
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
colistine (parenteraal) vergelijken met een ander geneesmiddel.
Advies
Colistine komt pas voor de behandeling van een pneumonie of urineweginfectie in aanmerking op basis van onderzoek naar de aard en de gevoeligheid van de verwekker; dit onderzoek is noodzakelijk bij onvoldoende effect van de middelen die geadviseerd worden voor de initiële empirische behandeling.
Indicaties
Behandeling van ernstige infecties (zoals nosocomiale pneumonie en gecompliceerde urineweginfecties) met gevoelige aerobe Gram-negatieve bacteriën, indien standaardmiddelen voor deze infecties niet geschikt zijn voor de individuele patiënt en/of de causale verwekker(s).
Dosering
Bij het bepalen van het doseerschema rekening houden met de gevoeligheid van de verwekker(s), de ernst en het type infectie en het ideale lichaamsgewicht en de nierfunctie van de patiënt. Bij verminderen van de nierfunctie tijdens de therapie de dosering aanpassen! (zie ook Waarschuwingen en Voorzorgen).
In Europa wordt de dosis uitgedrukt in IE, in de Verenigde Staten en in andere delen van de wereld gebruikt men ’milligram colistine base activity’ (mg CBA).1.000.000 IE colistinemethaatnatrium = 80 mg colistinemethaatnatrium (CMS) = 34 mg ’colistine base activity’ (CBA). 30.000 IE is ca. 1 mg CBA.
Ernstige infecties:
Volwassenen en kinderen met een lichaamsgewicht > 40 kg:
I.v. infusie: pas een oplaaddosis toe bij ernstig zieke patiënten: 9 mln. IE.
Onderhoudsdosis: 9 mln. IE/dag per i.v. infusie verdeeld over 2–3 doses.
Beperkte farmacokinetische gegevens suggereren dat bij kritisch zieke patiënten met een goede nierfunctie in sommige gevallen een hogere oplaaddosis (tot 12 mln. IE) en hogere vervolgdoses (tot 12 mln. IE/24 uur) nodig kunnen zijn. Gegevens over de werkzaamheid en veiligheid van deze doseringen zijn echter zeer beperkt.
Intrathecale en intraventriculaire toediening (volwassenen): 125.000 IE/dag. De toegediende hoeveelheid mag hierbij niet groter zijn dan 1 ml. De gegevens die deze dosering ondersteunen zijn zeer beperkt.
Kinderen ≤ 40 kg:
I.v. infusie: 75.000–150.000 IE/kg/dag verdeeld over 3 doses. De gegevens die dit doseringsschema steunen, zijn zeer beperkt. Houd bij het bepalen van de dosering rekening met de mate waarin de nieren ontwikkeld zijn. De dosis bepalen op basis van het vetvrije lichaamsgewicht. Er zijn geen gegevens betreffende het gebruik of de omvang van een oplaaddosis bij ernstig zieke kinderen. Er is melding van het gebruik van > 150.000 IE/kg/dag bij kinderen met cystische fibrose.
Gebruik bij nierfunctiestoornis: richtlijn bij volwassenen: De gegevens die de doseringsschema’s steunen, zijn zeer beperkt. De oplaaddosis (9 mln. IE) geldt óók bij een verminderde nierfunctie; óók indien nierfunctievervangende therapie geboden wordt. Onderhoudsdosering: creatinineklaring 30–50 ml/min: 5,5–7,5 mln. IE/dag verdeeld over 2 doses; creatinineklaring 10–30 ml/min: 4,5–5,5 mln. IE/dag verdeeld over 2 doses; creatinineklaring < 10 ml/min: 3,5 mln. IE/dag verdeeld over 2 doses. Er is géén doseringsadvies vastgesteld voor kinderen met een nierfunctiestoornis.
Gebruik bij nierfunctievervangende therapie (conventionele hemodialyse): dagen zonder hemodialyse: 2,25 mln. IE/dag over 2 doses, dagen met hemodialyse: 3 mln. IE/dag verdeeld over 2 doses, waarvan ten minste 1 dosis toe te dienen na de hemodialysesessie. CVVHF en CVVHDF: dagdosering als voor normale nierfunctie; driemaaldaagse dosering wordt aanbevolen.
Langzaam toedienen als i.v.-infusie gedurende 30–60 minuten. Via een ’volledig implanteerbaar toedieningssysteem’ (VIT) (bv. ’port-a-cath’) kan tot 2 mln. IE in 10 ml over een periode van ten minste 5 min. worden toegediend.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): gestoorde nierfunctie. Neurotoxiciteit zoals faciale paresthesie, spierzwakte, hoofdpijn. Jeuk.
Zelden (0,1–0,01%): nierinsufficiëntie.
Verder zijn gemeld: ademstilstand (door vermindering van de presynaptische afgifte van acetylcholine bij de neuromusculaire overgang; vooral bij verminderde nierfunctie), overgevoeligheidsreacties zoals angio–oedeem en huiduitslag. Duizeligheid, ataxie. Reactie op de infusieplaats.
Interacties
Het risico van nefrotoxische of neurotoxische verschijnselen wordt vergroot door gelijktijdig gebruik van andere nefrotoxische of neurotoxische geneesmiddelen; deze combinaties vermijden of anders de dosering van colistine verlagen. Gelijktijdige toediening van geïnhaleerde narcotica, niet-depolariserende spierrelaxantia, curare–achtige middelen en aminoglycosiden vergroot het risico van een verlengde neuromusculaire blokkade; deze combinaties vermijden.
Het mechanisme voor de (renale) klaring van colistine is niet achterhaald. Wees daarom voorzichtig bij gelijktijdig gebruik van geneesmiddelen waarvan bekend is dat ze geneesmiddel-metaboliserende enzymen remmen of induceren, of waarvan bekend is dat ze substraat zijn voor mechanismen van renaal transport.
Zwangerschap
Colistinemethaatnatrium passeert de placenta.
Teratogenese: Zowel bij de mens als bij dieren, onvoldoende gegevens. Een nadelig effect bij de zuigeling kan niet worden uitgesloten.
Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, in kleine hoeveelheden.
Farmacologisch effect: De orale resorptie is gering zodat systemische effecten minder waarschijnlijk zijn. Echter lokaal kan de darmflora van de zuigeling worden verstoord.
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden.
Contra-indicaties
Overgevoeligheid voor polymyxinen.
Waarschuwingen
Omdat colistine de presynaptische afgifte van acetylcholine bij de neuromusculaire overgang vermindert, mag het alleen in levensbedreigende situaties worden gebruikt bij myasthenia gravis.
Wees uiterst voorzichtig bij porfyrie.
Wees extra voorzichtig bij verminderde nierfunctie. Vóór en regelmatig tijdens de behandeling de nierfunctie controleren; de dosering verlagen als serumcreatinineconcentratie stijgt of de bovengrens van de normaalwaarde overschrijdt. Er zijn aanwijzingen dat hypovolemie en de totale cumulatieve dosis een risico van nefrotoxiciteit kunnen inhouden. De klinische ervaring bij een verminderde nierfunctie en bij toepassing van nierfunctievervangende therapie is zeer beperkt. Wees alert bij zuigelingen < 1 jaar, omdat de nierfunctie bij hen nog niet volledig is ontwikkeld.
Bij het optreden van diarree de diagnose pseudomembraneuze colitis overwegen.
Voorzichtig toepassen bij een verminderde leverfunctie; hier zijn geen gegevens over.
Overdosering
Symptomen
Bij overschrijding van de aanbevolen dosis bij normale nierfunctie óf bij het nalaten van een doseringsverlaging bij verminderde nierfunctie en/of comedicatie met nefro– en neurotoxische geneesmiddelen kunnen met name nefro– en neurotoxiciteit optreden: nierinsufficiëntie, nierfalen, spierzwakte, apneu, draaiduizeligheid, onduidelijke spraak, vasomotorische instabiliteit, visusstoornissen, verwardheid en psychose.
Therapie
klaring van colistinemethaatnatrium verhogen: osmotische diurese met mannitol, peritoneale dialyse of langdurige hemodialyse.
Voor meer informatie over een vergiftiging met colistine neem contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Colistinemethaatnatrium is een prodrug van colistine. Colistine (polymyxine E) is een antimicrobieel middel behorend tot de polymyxinen en is afkomstig van Bacillus polymyxa var. colistinus. De binding aan en verandering van de permeabiliteit van de bacteriële celwand leidt tot bacteriële celdood. Het werkingsspectrum omvat aerobe Gram-negatieve bacteriën.
Doorgaans gevoelig zijn: Acinetobacter spp., Enterobacteriaceae (zoals Klebsiella spp.), Haemophilus influenzae en Pseudomonas aeruginosa.
Een verworven resistentie kan een probleem zijn bij: Stenotrophomonas maltophilia, Achromobacter xylosoxidans.
Ongevoelig zijn: Burkholderia cepacia en verwante soorten, Proteus spp., Providencia spp. en Serratia spp.
Kinetische gegevens
| Metabolisering | het weinig actieve colistinemethaatnatrium wordt door hydrolyse omgezet in het werkzame colistine: bij gezonde personen voor ca. 30%, bij sterk verminderde nierfunctie tot 60–70%. |
| Overig | colistine: |
| V d | ca. 0,09–0,3 l/kg, ca. 1,3–2,0 l/kg (kritisch zieke patiënten). |
| Overig | colistine is vooral aanwezig in lever, nieren, hart, longen en spierweefsel. De passage van de bloed-hersenbarrière is bij afwezigheid van meningeale ontsteking gering; bij aanwezigheid hiervan neemt dit toe. |
| Eliminatie | colistinemethaatnatrium onveranderd met de urine. De eliminatie van colistine is nog niet goed bekend. Er is een uitgebreide tubulaire resorptie en colistine kan op niet-renale wijze worden geklaard óf renaal worden gemetaboliseerd met kans op accumulatie in de nieren. Colistine is dialyseerbaar door middel van conventionele hemodialyse en continue veno-veneuze hemo(dia)filtratie (CVVHF, CVVHDF). |
| T 1/2 | ca. 3–4 uur, ca. 9–18 uur bij kritisch zieke patiënten. |
Geneesmiddelgroep
colistine (parenteraal) hoort bij de groep antibacteriële middelen, overige.