linezolid
Samenstelling
Linezolid Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 600 mg
Zyvoxid Pfizer bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 600 mg
Zyvoxid Pfizer bv
- Toedieningsvorm
- Infusievloeistof
- Sterkte
- 2 mg/ml
- Verpakkingsvorm
- zak 300 ml
Bevat per ml: glucose 45,7 mg, natrium 0,38 mg.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Linezolid is een reserve-antimicrobieel middel. De toepassing dient te worden gereserveerd voor de behandeling van infecties die door vancomycine-resistente micro-organismen zijn veroorzaakt. De behandeling dient uitsluitend te worden begonnen in de kliniek en op basis van een antibiogram.
Indicaties
- pneumonie (zowel nosocomiaal als buiten het ziekenhuis verworven);
- gecompliceerde infecties van huid en weke delen ;
veroorzaakt door micro-organismen die gevoelig zijn voor linezolid.
Dosering
De duur van de behandeling is afhankelijk van het pathogeen, de plaats en de ernst van de infectie en de klinische respons van de patiënt.
Pneumonie of gecompliceerde huid/weke delen-infectie:
Volwassenen:
Richtlijn: oraal of i.v.: 600 mg 2×/dag gedurende 10–14 dagen. De maximale behandelduur is 28 dagen. Het is niet nodig de dosis of behandelduur te verhogen bij infecties samenhangend met een gelijktijdige bacteriëmie.
Bij nierfunctiestoornissen: bij hemodialysepatiënten de dosis (geen aanpassing noodzakelijk) linezolid toedienen ná de hemodialyse. Er is geen ervaring met het gebruik bij patiënten met continue ambulante peritoneale dialyse (CAPD).
De infusievloeistof toedienen over een periode van 30 tot 120 minuten.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): hoofdpijn, metaalsmaak. Diarree, misselijkheid, braken. Orale- en vaginale candidiasis, schimmelinfectie. Meetwaarden: verhoogd ureum, ASAT, ALAT, alkalische fosfatase, LDH, creatinekinase, lipase, amylase of niet-nuchtere glucose; verlaagd totaaleiwit, albumine, natrium of calcium; verhoogd of verlaagd kalium of bicarbonaat; verhoogd aantal neutrofielen, verlaagd hemoglobine, hematocriet of aantal rode bloedcellen. Verhoogd aantal trombocyten of witte bloedcellen.
Soms (0,1-1%): hypertensie (in zeldzame gevallen ernstig). Polyurie, nierfalen. Droge mond, stomatitis, glossitis, tongverkleuring, dyspepsie, gastritis, plaatselijke of algemene buikpijn (die ernstig kan zijn), obstipatie, weke ontlasting, pancreatitis. Slapeloosheid, duizeligheid, hypo-esthesie, paresthesie. Wazig zien. Tinnitus. Vaginitis. Flebitis/tromboflebitis. Huiduitslag, urticaria, jeuk, dermatitis, overmatig zweten. Koorts, koude rillingen, vermoeidheid, toegenomen dorst. Pijn op de injectieplaats. Leukopenie, neutropenie, trombocytopenie, eosinofilie, verhoogd aantal reticulocyten. Verhoogde waarden van creatinine, natrium, chloride of calcium, totaal bilirubine; verlaagde waarden niet-nuchtere glucose en/of chloride.
Zelden (< 0,1%): tachycardie. Voorbijgaande ischemische aanval (TIA).
Verder zijn gemeld: oppervlakkige tandverkleuring, met antibioticum geassocieerde colitis (waaronder pseudomembraneuze colitis). Gewone en sideroblastische anemie, pancytopenie. Bulleuze huidaandoeningen (zoals Stevens-Johnsonsyndroom, toxische epidermale necrolyse), alopecia. Angio-oedeem, anafylaxie. Lactaatacidose, hyponatriëmie. Serotoninesyndroom, convulsie, perifere neuropathie. Gezichtsveldstoornissen (scherpte, kleurenzien), visusverlies, optische neuritis, optische neuropathie.
Interacties
Gelijktijdig gebruik – en gebruik binnen twee weken na behandeling – met MAO-remmers is gecontra-indiceerd. Combinatie met de volgende geneesmiddelen is eveneens gecontra-indiceerd, tenzij de patiënt nauwkeurig wordt geobserveerd en de bloeddruk strikt wordt gecontroleerd: direct en indirect werkende sympathicomimetische stoffen (incl. adrenerge bronchodilatatoren), vasopressieve stoffen (bv. adrenaline, noradrenaline), dopaminerge stoffen (bv. dopamine en dobutamine), buspiron, en, vanwege meer kans op het serotoninesyndroom: serotonineheropnameremmers, tricyclische antidepressiva en triptanen. Ook in combinatie met tramadol kan het serotoninesyndroom optreden. Er is één melding geweest van het optreden van het serotoninesyndroom bij de combinatie met dextromethorfan. Combinatie met pethidine is eveneens gecontra-indiceerd vanwege de kans op zeer ernstige, toxische reacties.
Vermijd combinatie met geneesmiddelen die het bloedbeeld negatief beïnvloeden.
Bij combinatie met tuberculostatica is er meer kans op neuropathie.
Rifampicine kan de blootstelling aan linezolid verminderen met ca. 32%.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren schadelijk gebleken (verminderd foetaal gewicht, afgenomen ossificatie van de sternebrae, verminderde overleving van de nakomelingen), vaak bij doseringen die toxisch zijn voor het moederdier.
Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.
Overig: Bij volwassen dieren bij therapeutische doseringen reversibele verminderde fertiliteit waargenomen met abnormale spermamorfologie.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend (bij de mens), ja (bij dieren, in concentraties hoger dan die in het plasma van het moederdier).
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden.
Contra-indicaties
Voor contra-indicaties zie de rubriek Interacties.
Waarschuwingen
Vanwege een toegenomen kans op overlijden, linezolid niet gebruiken bij gecompliceerde infecties van huid en weke delen met een bekende of vermoede co-infectie met Gram-negatieve organismen, tenzij er geen therapeutisch alternatief voorhanden is. In het laatste geval gelijktijdig een behandeling tegen Gram-negatieve organismen starten.
Linezolid niet gebruiken bij ongecontroleerde hypertensie, feochromocytoom, carcinoïd en thyreotoxicose tenzij de patiënt nauwkeurig wordt geobserveerd en de bloeddruk strikt wordt gecontroleerd. Vanwege de kans op een hypertensieve reactie inname van grote hoeveelheden tyraminebevattende voedingsmiddelen (bv. oude kazen, gistextracten, ongedestilleerde alcoholische dranken en producten met gefermenteerde sojabonen zoals sojasaus) vermijden.
Linezolid ook niet gebruiken bij bipolaire depressie, schizoaffectieve stoornis, acute verwardheid, tenzij de patiënt nauwkeurig wordt geobserveerd.
Bepaal vóór de behandeling en tijdens de behandeling wekelijks, het volledige bloedbeeld. Bloedbeeldafwijkingen komen vooral voor bij een langere behandelduur en bij ouderen; ze zijn meestal volledig reversibel na het staken van linezolid. Trombocytopenie komt tevens vaker voor bij patiënten met ernstige nierinsufficiëntie. Nauwgezette controle van bloedwaarden is vooral nodig bij bestaande bloedbeeldafwijkingen, ernstige nierinsufficiëntie, gebruik van geneesmiddelen met een negatief effect op het bloedbeeld en bij een behandelduur langer dan 10 dagen. Linezolid remt de mitochondriale proteïnesynthese; vooral bij langdurig gebruik (> 28 dagen) kunnen hierdoor anemie, neuropathie (optisch en perifeer) en lactaatacidose ontstaan. Bij symptomen zoals terugkerende misselijkheid, braken, buikpijn en hyperventilatie kan sprake zijn van lactaatacidose.
Wees voorzichtig bij een geschiedenis van epileptische aanvallen.
Bij optreden van perifere of optische neuropathie staken van de behandeling overwegen.
Bij ontstaan van stoornissen in het gezichtsvermogen (zoals veranderingen in de gezichtsscherpte, veranderde kleurwaarnemingen, wazig zien) een oogheelkundig onderzoek uitvoeren en zonodig verwijzen naar een oogarts. Bij een behandelduur langer dan 28 dagen de visuele functies regelmatig controleren.
Bij ontstaan van ernstige, aanhoudende diarree de diagnose pseudomembraneuze colitis overwegen.
De werkzaamheid en veiligheid zijn niet vastgesteld bij diabetische voet-laesies, decubitus, ischemische laesies, ernstige brandwonden en gangreen. Linezolid alleen na zorgvuldige afweging gebruiken bij ernstige nier- of leverinsufficiëntie. De effectiviteit en veiligheid is niet vastgesteld bij gebruik van meer dan 28 dagen; er treedt daarna vaker anemie op, met bloedtransfusiebehoefte. Over het gebruik bij kinderen en adolescenten (< 18 jaar) zijn onvoldoende gegevens bekend. Bij dieren is bij therapeutische doseringen reversibele verminderde fertiliteit waargenomen met abnormale spermamorfologie.
Overdosering
Therapie
Hemodialyse verwijderd 30% van de dosis gedurende een drie uur durende sessie.
Voor meer informatie over een vergiftiging met linezolid, contact opnemen met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Linezolid is een synthetisch, antibacterieel middel behorend tot de oxazolidinonen. Linezolid bindt aan een speciale plaats op het bacteriële ribosoom (23S van de 50S-subunit) en voorkomt hiermee de vorming van een functioneel 70S-initiatiecomplex dat een essentiële component is van het translatieproces. Hierdoor wordt de bacteriële eiwitsynthese geremd. Het werkingspectrum omvat aerobe en anaerobe Gram-positieve bacteriën. Linezolid is tevens een reversibele, niet-selectieve MAO-remmer; in de dosering werkzaam als antibioticum heeft het echter geen antidepressief effect, het heeft echter wel implicaties voor mogelijke interacties.
Doorgaans gevoelig zijn: Enterococcus faecalis, Enterococcus faecium, Staphylococcus aureus, coagulase-negatieve stafylokokken, Streptococcus agalactiae, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes, groepen C en G streptokokken, Clostridium perfringens en Peptostreptococcus spp. Bij verlengde therapieduur en aanwezigheid van prothetische materialen, of abcessen zonder drain, kan bij enterokokken, Staphylococcus aureus en coagulase-negatieve stafylokokken (CNS) plotseling resistentie ontstaan.
Ongevoelig zijn: Gram-negatieve pathogenen.
Kinetische gegevens
| F | oraal ca. 100%. |
| T max | oraal ca. 2 uur. |
| V d | 0,6–0,7 l/kg. |
| Overig | linezolid heeft een goede penetratie in speeksel en vloeistof in de epitheellaag van de long (concentraties hoger dan in het plasma). Ook is er penetratie in zweet, cerebrospinaal vocht en in de alveolaire cellen van de long. |
| Metabolisering | niet-enzymatisch tot inactieve metabolieten. |
| Eliminatie | voornamelijk met de urine (ca. 80% van de dosis; 30% onveranderd). Tijdens een hemodialyse van drie uur wordt ca. 30% van de dosis verwijderd, de concentraties van de metabolieten zijn dan wel nog hoog (ca. 10× hoger dan bij een normale of licht tot matig verminderde nierfunctie). |
| T 1/2el | 5–7 uur. |
Geneesmiddelgroep
linezolid hoort bij de groep oxazolidinonen.