miconazol (in de dermatologie)
Samenstelling
Daktarin (nitraat) Janssen-Cilag bv
- Toedieningsvorm
- Crème (2%)
- Sterkte
- 20 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 15 g, 30 g
Conserveermiddel: benzoëzuur.
Daktarin Janssen-Cilag bv
- Toedieningsvorm
- Poeder (2%)
- Sterkte
- 20 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 20 g
Daktarin (base) Janssen-Cilag bv
- Toedieningsvorm
- Nagellak (2%)
- Sterkte
- 20 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 30 ml
Basis: alcoholische oplossing.
Miconazol Crème/Strooipoeder (nitraat) Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Crème, hydrofiel (2%)
- Sterkte
- 20 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 30 g
- Toedieningsvorm
- Strooipoeder (2%)
- Sterkte
- 20 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 20 g
Miconazol Zalf FNA (nitraat) Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Zalf (2%)
- Sterkte
- 20 mg/g
Basis: cetomacrogolzalf.
Miconazol Zinkoxidekalkwaterzalf FNA (base) Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Zalf (2%)
- Sterkte
- 20 mg/g
Basis: zinkoxidekalkwaterzalf.
Miconazol Zinkoxidesmeersel FNA (nitraat) Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Smeersel (2%)
- Sterkte
- 20 mg/g
Basis: zinkoxidesmeersel.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
miconazol (in de dermatologie) vergelijken met een ander geneesmiddel.
Advies
Dermatomycosen: Oppervlakkige tinea-infecties worden met een lokaal antimycoticum (imidazoolderivaat of terbinafine) behandeld. Bij oppervlakkige Candida-infecties heeft een imidazoolderivaat de voorkeur. Tinea pedis met mocassinpatroon wordt behandeld met oraal terbinafine. Pityriasis versicolor kan worden behandeld met seleensulfide of een lokaal imidazoolderivaat. Medicamenteuze behandeling van onychomycosen is meestal niet nodig. Desgewenst kan worden behandeld met oraal terbinafine (teennagels) of oraal itraconazol (vingernagels). Diepe dermatomycosen worden behandeld met oraal terbinafine.
Bij luierdermatitis gaat de voorkeur uit naar lokale middelen met miconazol.
Offlabel: Bij erythrasma komt, indien niet-medicamenteuze adviezen onvoldoende werkzaam zijn, lokaal miconazol als eerste in aanmerking.
Offlabel: Bij ’pitted keratolysis’ komt, indien niet-medicamenteuze adviezen geen effect hebben, lokaal miconazol bij kinderen < 12 jaar als eerste in aanmerking. Bij kinderen ≥ 12 jaar en bij volwassenen komt miconazol in aanmerking indien clindamycine/benzoylperoxide onvoldoende effect heeft.
Indicaties
- Dermatomycosen en onychomycosen veroorzaakt door dermatofyten en gisten (Candida spp.);
- Smeersel: luiereczeem dat gepaard gaat met een superinfectie door Candida-species;
- Offlabel: Erythrasma zonder uitgebreide laesies en hinderlijke klachten, zoals irritatie of jeuk;
- Offlabel: ’Pitted keratolysis’, indien niet-medicamenteuze adviezen en de behandeling van hyperhidrose geen effect hebben.
Dosering
Dermatomycosen:
Volwassenen en kinderen:
Vooraf de huid reinigen. Een weinig crème of zalf 2×/dag aanbrengen op het aangedane huidgedeelte en inwrijven. Bij infecties aan de voeten deze eerst wassen met zeep en schilfers verwijderen, 1×/dag insmeren en tevens 1×/dag een beetje poeder strooien, vooral tussen de tenen en eventueel ook in de (schone) sokken en schoenen. Na aanbrengen schone sokken aantrekken. De behandeling continueren tot ca. 7-10 dagen na het verdwijnen van de huidaandoening (meestal na 2–6 weken). Indien twee weken na beginnen van de behandeling geen verbetering opgetreden is, de diagnose en behandeling heroverwegen.
Onychomycosen:
Volwassenen en kinderen:
De geïnfecteerde nagels zo kort mogelijk knippen. Voor elke applicatie de nagel schoonmaken met aceton. Een weinig nagellak 1–2×/dag op de geïnfecteerde nagel en/of het nagelbed aanbrengen; de nagellak laten drogen. De behandeling ononderbroken voortzetten, ook na het loskomen van de geïnfecteerde nagel (meestal na 2–3 weken), tot hergroei van een gezonde nagel en gehele genezing zijn opgetreden (meestal na 32 weken). Als na twee maanden geen verbetering opgetreden is, de diagnose en behandeling heroverwegen.
Luiereczeem:
Kinderen < 2 jaar:
Smeersel: 2×/dag dun op de huid aanbrengen. De behandeling voortzetten tot 10 dagen na het verdwijnen van de huidaandoening.
Offlabel: Erythrasma:
Volwassenen en kinderen:
Volgens de NHG-standaard Bacteriële huidinfecties: crème 2×/dag dun aanbrengen tot de aandoening genezen is, 2-6 weken.
Offlabel: ’pitted keratolysis’:
Volwassenen en kinderen:
Volgens de NHG-standaard Bacteriële huidinfecties: crème 2×/dag dun aanbrengen gedurende 2–6 weken.
Bijwerkingen
Lokaal: Soms (0,1-1%): jeuk, irritatie, branderig of warm gevoel, hypopigmentatie, ontsteking van de huid.
Verder zijn gemeld: roodheid, huiduitslag, urticaria, contacteczeem.
Systemisch: Verder zijn gemeld: allergische reacties inclusief anafylactische reacties, angioneurotisch oedeem.
Interacties
Miconazol remt CYP3A4 en CYP2C9. Miconazol versterkt het effect van vitamine K-antagonisten, hierdoor neemt de stollingstijd toe; gelijktijdige toediening is gecontra-indiceerd. Ondanks de geringe resorptie, kan niet worden uitgesloten dat het effect van orale bloedglucoseverlagende middelen en fenytoïne kan toenemen.
Zwangerschap
Teratogenese: Zowel bij de mens als bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Farmacologisch effect: Bij lokaal gebruik is de resorptie via de huid gering en is de systemische beschikbaarheid zeer laag.
Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend, maar detecteerbare hoeveelheden in de moedermelk zijn onwaarschijnlijk door de zeer geringe systemische resorptie.
Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.
Contra-indicaties
Overgevoeligheid voor imidazoolderivaten. Zie voor meer contra-indicaties ook onder de rubriek Interacties.
Waarschuwingen
Kruisovergevoeligheid met andere imidazoolderivaten is mogelijk. Contact met de ogen vermijden. Vermijd inhalatie van het strooipoeder, vooral bij kinderen, om irritatie van de luchtwegen te voorkomen. Vermijd gebruik op slijmvliezen, onder occlusie of op grote oppervlakken, vanwege een toenemende kans op systemische resorptie en ongewenste effecten. De nagellak (bevat alcohol) en het strooipoeder niet op open wonden aanbrengen. Ernstige overgevoeligheidsreacties, waaronder anafylaxie en angio-oedeem, zijn gemeld; bij optreden van overgevoeligheidsreacties het gebruik staken. Bij luiereczeem de aangetaste huid niet reinigen met geparfumeerde zeep of vochtige doekjes. De luierstreek zoveel mogelijk aan de lucht blootstellen. De nagellak bevat alcohol en is ontvlambaar.
Overdosering
Bij accidentele orale inname van de nagellak kunnen, zeker bij kinderen, symptomen van alcoholintoxicatie optreden. Bij accidentele inhalatie van talkhoudend poeder bestaat kans op aspiratie, met als symptomen: niezen, hoesten, dyspneu, tachypneu, cyanose; longoedeem kan zich vertraagd (tot enkele uren na inhalatie) manifesteren. Ernstige aspiratie kan resulteren in ademhalingsstilstand. Neem voor informatie over een vergiftiging door orale inname van de nagellak of inhalatie van het strooipoeder contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Imidazoolderivaat, remt 14α-demethylase, wat leidt tot depletie van ergosterol met als gevolg een verstoorde membraansynthese. Het is werkzaam tegen de meeste voor de mens pathogene schimmels en gisten en tegen een aantal Gram-positieve bacteriën waaronder Corynebacterium minutissimum, verwekker van erythrasma. Bij ’pitted keratolysis’ speelt ook een Corynebacterie ( naast mogelijk andere bacteriën) een rol. Verlichting van de jeuk (dermatomycosen) treedt op voordat de eerste tekenen van genezing te zien zijn.
Kinetische gegevens
| Resorptie | minimaal door een intacte huid. Percutane resorptie is aangetoond bij herhaaldelijke toediening bij kinderen met luiereczeem. |
| F | < 1%. |
| Eiwitbinding | ca. 90%. |
| Eliminatie | vnl. als metabolieten met de feces. |
Geneesmiddelgroep
miconazol (in de dermatologie) hoort bij de groep imidazolen, cutaan.