tadalafil
Samenstelling
Adcirca Eli Lilly Nederland
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 20 mg
Cialis Eli Lilly Nederland
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 5 mg, 10 mg, 20 mg
Tadalafil Tabletten Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 5 mg, 10 mg, 20 mg
Talmanco Mylan bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 20 mg
Uitleg symbolen
XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Bij een overwegend psychogene erectiele disfunctie (ED) heeft uitleg en counseling de voorkeur, medicatie is alleen geïndiceerd als kortdurende ondersteuning. Bij een overwegend somatogene ED kan een PDE-5-remmer worden voorgeschreven. Intracaverneuze of intra-urethrale middelen zijn tweede keus en dienen alleen door een ervaren behandelaar te worden toegepast. Van de PDE-5-remmers gaat de voorkeur uit naar sildenafil, tadalafil of vardenafil, omdat hiermee de meeste ervaring is. Binnen deze groep bestaan verschillen in werkingsduur en in prijs.
Indicaties
Cialis, generiek tadalafil:
- Erectiele disfunctie bij volwassen mannen. Voor de werkzaamheid is seksuele prikkeling noodzakelijk.
- Benigne prostaathyperplasie (BPH) bij volwassen mannen.
Adcirca, Talmanco en sommige generieke tadalafil:
- Pulmonale arteriële hypertensie (PAH) WHO-klasse II en III bij volwassenen. Werkzaamheid is aangetoond bij idiopatische pulmonale hypertensie en pulmonale hypertensie geassocieerd met bindweefselziekte.
Dosering
De behandeling van pulmonale arteriële hypertensie dient alleen geïnitieerd en gecontroleerd te worden door een arts met ervaring met dergelijke behandelingen. Bij klinische achteruitgang alternatieve therapieën overwegen.
Erectiele disfunctie:
Volwassenen:
In het algemeen geldt het ’zo nodig’ gebruik: 10 mg, in te nemen ten minste 30 minuten vóór de seksuele activiteit. Bij onvoldoende respons 20 mg. Bij ernstig verminderde nierfunctie is de maximale dosis 10 mg. Er zijn geen gegevens beschikbaar over doseringen hoger dan 10 mg bij verminderde leverfunctie. Maximale toedieningsfrequentie is 1×/dag. Vanwege het ontbreken van veiligheidsgegevens en de lange werkingsduur wordt langdurige dagelijkse inname van deze doses ontraden.
Bij regelmatig gebruik (≥ 2×/w.) kan gekozen worden voor het ’dagelijks gebruik’: 5 mg 1×/dag op een vast tijdstip. Vanwege het ontbreken van een breukgleuf is een lagere dosering niet mogelijk. Bij ernstig verminderde nierfunctie wordt de toepassing 1×/dag niet aanbevolen. Bij verminderde leverfunctie is deze niet beoordeeld.
Benigne prostaathyperplasie:
Volwassenen:
5 mg 1×/dag. Deze dosering geldt ook voor de combinatie erectiestoornis en BPH. Bij ernstig verminderde nierfunctie wordt de toepassing 1×/dag niet aanbevolen. Bij verminderde leverfunctie is deze niet beoordeeld.
Idiopathische pulmonale arteriële hypertensie en pulmonale arteriële hypertensie geassocieerd met bindweefselziekte, WHO-klasse II en III:
Volwassenen:
Aanbevolen dosering is 40 mg 1×/dag. Bij licht tot matig-ernstig verminderde nierfunctie of licht tot matig gestoorde leverfunctie is de startdosering 20 mg 1×/dag. Daarna eventueel verhogen tot 40 mg 1×/dag. Vanwege de beperkte ervaring bij verminderde leverfunctie deze patiënten zorgvuldig volgen. Bij ernstige levercirrose wordt gebruik van tadalafil ontraden.
Bijwerkingen
Bij erectiele disfunctie of benigne prostaathypertrofie:
Vaak (1-10%): hoofdpijn, syncope, blozen, neusverstopping. Dyspepsie. Spierpijn, rugpijn, pijn in de extremiteiten.
Soms (0,1-1%): overgevoeligheidsreacties. Bloeddrukveranderingen, duizeligheid, tachycardie, pijn op de borst, palpitaties. Vermoeidheid, perifeer oedeem. Misselijkheid, braken, gastro-oesofageale reflux, buikpijn. Huiduitslag. Wazig zien, oogpijn. Dyspneu, epistaxis, tinnitus. Hematurie. Langdurige erecties.
Zelden (0,01-0,1%): instabiele angina pectoris, ventriculaire aritmieën, myocardinfarct, bij bestaande risicofactoren tevens CVA en TIA, plotselinge hartdood. Priapisme, bloeding van de penis, hematospermie. Migraine, convulsies, voorbijgaande amnesie. Gezichtsoedeem, gezwollen oogleden. Conjunctieve hyperemie, gezichtsvelddefect, retinale bloedvatafsluiting, niet-arteriële anterieur ischemisch oogzenuwlijden (’non-arteritic anterior ischaemic optic neuropathy’ (NAION)). Plotselinge doofheid. Hyperhidrose, urticaria, Stevens-Johnsonsyndroom, exfoliatieve dermatitis.
Ouderen: relatief frequenter komen voor: diarree (vooral > 65 jaar) en angio-oedeem (vooral ≥ 75 jaar).
Bij pulmonale hypertensie:
Vaak (1-10%): overgevoeligheidsreacties. Hypotensie. Braken, wazig zien, bloedneus, toegenomen uterusbloeding. Migraine, hoofdpijn. Pijn op de borst, palpitaties. Gastro-oesofageale reflux. Huiduitslag. Gezichtsoedeem.
Soms (0,1-1%): convulsies, voorbijgaande amnesie. Hypertensie, tachycardie, plotselinge hartdood. Hyperhidrose. Urticaria. Priapisme. Hematurie, bloeding van de penis, hematospermie.
Verder zijn gemeld: instabiele angina pectoris, ventriculaire aritmie, myocardinfarct. Beroerte. Gezichtsvelddefect, niet-arteriële anterieur ischemisch oogzenuwlijden (’non-arteritic anterior ischaemic optic neuropathy’ (NAION)), retinale bloedvatafsluiting. Stevens-Johnsonsyndroom, exfoliatieve dermatitis. Langdurige erecties. Plotseling gehoorverlies.
Interacties
Comedicatie met nitraten, stikstofmonoxidedonoren (incl. partydrugs, ’poppers’) en stimulators van guanylaatcyclase (zoals riociguat) is gecontra-indiceerd vanwege een potentiëring van het hypotensieve effect; in dit kader kan ook een ernstige reactie optreden met nicorandil.
Niet combineren met andere middelen ter behandeling van erectiele disfunctie wegens ontbreken van gegevens.
Combinatie met antihypertensiva kan het bloeddrukverlagend effect versterken. Comedicatie met alfablokkers, zoals doxazosine, wordt niet aanbevolen in verband met mogelijk optreden van symptomatische hypotensie.
Gelijktijdig gebruik van matig sterke tot sterke CYP3A4-remmers zoals itraconazol, ketoconazol, erytromycine, claritromycine, ritonavir en grapefruitsap kunnen de plasmaspiegel van tadalafil klinisch belangrijk verhogen en CYP3A4-inductoren zoals rifampicine, fenytoïne en carbamazepine kunnen de plasmaspiegel verlagen.
Bosentan vermindert de systemische blootstelling aan tadalafil; de werkzaamheid van tadalafil bij patiënten die reeds bosentan gebruiken is niet overtuigend aangetoond.
Wees voorzichtig bij combinatie met een 5-α-reductaseremmer.
In combinatie met theofylline kan de hartslag licht versnellen.
De werkzaamheid en veiligheid van een combinatie van tadalafil en een prostacycline-analoog zijn niet onderzocht.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Advies: Gebruik ontraden.
Overig: Bij mannen is een daling van de spermaconcentratie gemeld.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend (bij de mens), ja (bij dieren).
Advies: Gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden.
Contra-indicaties
- myocardinfarct binnen de afgelopen 90 dagen;
- hypotensie (< 90/50 mmHg);
- visusverlies in één oog als gevolg van een niet-arterieel anterieur ischemisch oogzenuwlijden wel of niet gerelateerd aan eerdere blootstelling aan een PDE-5-remmer.
Bij erectiele disfunctie bovendien:
- hartfalen ≥ NYHA-klasse II in de laatste zes maanden;
- een CVA in de laatste zes maanden;
- onvoldoende tot controle gebrachte hypertensie;
- onvoldoende tot controle gebrachte aritmie;
- instabiele angina pectoris;
- angineuze klachten tijdens seksuele gemeenschap.
Zie voor meer contra-indicaties de rubriek Interacties.
Waarschuwingen
Algemeen: wees voorzichtig bij anatomische deformatie van de penis (angulatie, fibrose, ziekte van Peyronie) en bij ziekten die predisponeren tot priapisme (sikkelcelanemie, multipel myeloom, leukemie). Instrueer om bij een erectie die langer dan 4 uur aanhoudt medische hulp te zoeken. Wees voorzichtig bij hogere gevoeligheid voor vaatverwijders (zoals bij vochtdepletie, autonome disfunctie, linker ventrikel uitstroom-obstructie, multipel systeem atrofie).
Visusstoornissen: laat de patiënt zich direct melden bij het optreden van plotselinge visusstoornissen; staak de behandeling en verricht onmiddellijk specialistisch oogonderzoek. Gebruik wordt niet aanbevolen bij patiënten met erfelijke degeneratieve aandoeningen aan de retina, wegens ontbreken van gegevens.
Gehoorverlies: plotselinge doofheid is gemeld; in een aantal gevallen was er sprake van andere risicofactoren zoals gevorderde leeftijd, diabetes mellitus, hypertensie, geassocieerde bindweefselaandoeningen en eerder voorgekomen gehoorverlies. Laat de patiënt zich direct melden bij plotseling optredend verminderd gehoor.
Bij erectiele disfunctie of benigne prostaathypertrofie: voorafgaand aan de behandeling de cardiovasculaire status beoordelen. Dagelijks gebruik wordt niet aanbevolen bij ernstig gestoorde nierfunctie (creatinineklaring ≤ 30 ml/min). Wees voorzichtig bij ernstige leverfunctiestoornissen (Child-Pughscore 10–15). De werkzaamheid is niet vastgesteld bij een erectiestoornis door een bekkenoperatie of radicale niet-zenuwsparende prostatectomie.
Bij pulmonale hypertensie: vanwege het ontbreken van onderzoeksgegevens en ervaring wordt gebruik ontraden bij klinisch significante aorta- en mitralisklepaandoening, pericardconstrictie, restrictieve of congestieve cardiomyopathie, significante linkerventrikeldisfunctie, levensbedreigende aritmieën, symptomatische kransslagaderaandoening en onvoldoende gecontroleerde hypotensie. De werkzaamheid is niet vastgesteld voor pulmonale hypertensie WHO-klasse IV; de baten/risico-verhouding is niet bekend voor WHO-klasse I. Indien zich tijdens de behandeling een levensbedreigend pulmonaal oedeem ontwikkelt, de diagnose pulmonale hypertensie geassocieerd met pulmonale occlusieve aandoeningen overwegen. Toepassing bij ernstige nier- of leverfunctiestoornis wordt niet aanbevolen. De werkzaamheid en veiligheid bij kinderen en adolescenten (< 18 jaar) zijn onvoldoende vastgesteld.
Overdosering
Zie voor symptomen en behandeling vergiftigingen.info.
Eigenschappen
Selectieve, reversibele remmer van het enzym cGMP-specifieke fosfodiësterase type 5 (PDE5). Dit enzym is verantwoordelijk voor de afbraak van cyclisch–guanosinemonofosfaat (cGMP). Tadalafil zorgt hiermee voor een verhoging van de cGMP-concentratie in het corpus cavernosum. cGMP ontstaat door vrijgekomen stikstofmonoxide (NO) tijdens seksuele stimulatie en veroorzaakt een verslapping van de gladde spieren in het corpus cavernosum, waardoor dit zich kan vullen met bloed. PDE5-remming heeft ook effect op de cGMP-concentratie in het gladde spierweefsel van de prostaat, de blaas en het bijbehorende vaatsysteem. In het pulmonale vaatstelsel zorgt cGMP voor relaxatie van de gladde spiercellen van de longvaten met als gevolg vasodilatatie van het pulmonale vaatbed en in mindere mate van de systemische circulatie.
Werking: na 16–30 min (bij erectiestoornis), circa vier weken (verbetering loopafstand bij pulmonale hypertensie). Werkingsduur: 36 uur (bij erectiestoornis).
Kinetische gegevens
Resorptie | snel. Voedsel heeft geen effect op resorptie. |
T max | 2–4 uur. |
Eiwitbinding | 94%. |
V d | ca. 1 l/kg. |
Metabolisering | voornamelijk door CYP3A4 tot weinig actieve metabolieten. |
Eliminatie | vnl. als inactieve metabolieten met de feces (61%), met de urine (36%). |
T 1/2 | ca. 17 uur. |
Geneesmiddelgroep
tadalafil hoort bij de groep fosfodiësterase-5-remmers.