tenofoviralafenamide

Behandeling van chronische hepatitis B bij volwassenen en kinderen (≥ 12 jaar én lichaamsgewicht ≥ 35 kg).

Tenofoviralafenamide wordt getransporteerd door P-glycoproteïne (Pgp) en het ’breast cancer resistance protein’ (BRCP). Verwacht wordt dat middelen die Pgp induceren de plasmaconcentratie van tenofoviralafenamide verlagen, met afname van therapeutisch effect tot gevolg. Gelijktijdige toediening wordt daarom niet aanbevolen. Voorbeelden van dergelijke middelen zijn rifampicine, rifabutine, carbamazepine, oxcarbazepine, fenytoïne, fenobarbital en sint-janskruid.

Gelijktijdige toediening met geneesmiddelen die Pgp en/of BRCP remmen kan leiden tot een toename van de plasmaconcentratie; gelijktijdige toediening met (sterke) remmers van Pgp wordt niet aanbevolen. Voorbeelden van Pgp-remmers zijn ciclosporine, claritromycine, erytromycine, itraconazol, ketoconazol, kinidine en ritonavir.

Gelijktijdige toediening met de door cobicistat of ritonavir gebooste HIV-remmers atazanavir of darunavir of lopinavir+ritonavir wordt niet aanbevolen vanwege toename van de plasmaspiegel van vrij tenofovir.

Omdat tenofoviralafenamide in vitro substraat is voor de transporters OATP1B1 en -1B3 kan de activiteit van deze transporters mogelijk van invloed zijn op de distributie van tenofoviralafenamide in het lichaam.

Er zijn van dit middel geen contra-indicaties bekend.

Exacerbaties van hepatitis:

• kunnen tijdens de behandeling spontaan en relatief vaak optreden, gekenmerkt door een tijdelijke verhoging van het ALAT. Bij patiënten met een gecompenseerde leverziekte gaat deze over het algemeen niet gepaard met een verhoogde serumbilirubinespiegel of met leverdecompensatie. Bij cirrose is het risico van leverdecompensatie groter en is nauwlettende controle tijdens de behandeling aangewezen. Omdat ook na staken van de behandeling exacerbaties, soms met fatale afloop, kunnen optreden, de patiënt klinisch en diens leverfunctie tot ten minste zes maanden na behandeling regelmatig controleren.
• kunnen ná de behandeling optreden en zijn in de meeste gevallen licht van aard met spontaan herstel, maar kúnnen ook ernstig zijn met een fataal verloop. Daarom nog gedurende ten minste 6 maanden ná de behandeling controleren op HBV. Vooral bij patiënten met een gevorderde leverziekte of levercirrose kan een exacerbatie na de behandeling ernstig zijn, uiteindelijk leiden tot leverdecompensatie en zodoende mogelijk fataal verlopen. Daarom wordt bij deze patiënten het staken van de behandeling afgeraden.

Er zijn geen gegevens over veiligheid en werkzaamheid bij gedecompenseerde leverziekte met een Child-Pughscore > 9. Hierbij is er meer kans op ernstige hepatische of renale bijwerkingen; controleer daarom nauwlettend de lever-, gal- en nierparameters.

Nierfunctie: een risico van nefrotoxiciteit is ondanks de relatief lage systemische tenofovirconcentraties niet uitgesloten. De veiligheid van de behandeling van patiënten met een creatinineklaring < 30 ml/min is niet vastgesteld; het doseeradvies (zie rubriek Dosering) is vastgesteld op basis van een zeer beperkte hoeveelheid farmacokinetische gegevens, modellen en simulatie. De farmacokinetiek is niet onderzocht bij non-hemodialysepatiënten met een creatinineklaring van < 15 ml/min/1,73 m².

Co-infectie met HIV: stel patiënten van wie niet bekend is of ze geïnfecteerd zijn met HIV, in de gelegenheid zich hier op te laten testen voordat de behandeling gericht tegen HBV wordt ingesteld. Bij een co-infectie met HIV moeten ook andere antiretrovirale middelen worden gegeven, zodat de patiënt een passend behandelschema gericht tegen HIV krijgt. Bij toepassing van antiretrovirale combinatietherapie bij patiënten met chronische hepatitis B is er meer kans op ernstige, potentieel fatale leverbijwerkingen.

Er zijn geen gegevens over de werkzaamheid bij een gelijktijdige infectie met hepatitis C of D-virus. Bij toepassing van antiretrovirale combinatietherapie bij patiënten met chronische hepatitis B of C is er meer kans op ernstige, potentieel fatale leverbijwerkingen.

De veiligheid en werkzaamheid zijn niet vastgesteld bij kinderen met een leeftijd < 12 jaar óf met een lichaamsgewicht < 35 kg.

Voor informatie over een vergiftiging met tenofoviralafenamide neem contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Prodrug van tenofovir. Een nucleotide (nucleoside monofosfaat) hepatitis B virus (HBV) polymeraseremmer. Tenofoviralafenamide wordt intracellulair gehydrolyseerd tot tenofovir (een analoog van adenosine 5’-monofosfaat) en vervolgens door fosforylering omgezet in tenofovirdifosfaat. Tenofovirdifosfaat remt HBV-polymerase (en daarnaast HIV-1 reverse-transcriptase) door directe bindingscompetitie met het natuurlijke deoxyribonucleotide-substraat en, na incorporatie in DNA, door DNA-ketenterminatie. Tenofoviralafenamide is ook werkzaam tegen HIV-1 en HIV-2 en komt zodoende voor in een aantal combinatiepreparaten dat voor die indicatie is geregistreerd. Door een verhoogde stabiliteit in plasma en intracellulaire activering via hydrolyse werkt het efficiënter dan tenofovirdisoproxil (een andere prodrug van tenofovir) in de eigenschap om tenofovir te concentreren in de mononucleaire cellen in perifeer bloed, bij HIV de doelcellen, waaronder lymfocyten en macrofagen.

Kinetische gegevens