terbinafine (systemisch)
Samenstelling
Terbinafine (hydrochloride) Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 250 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
terbinafine (systemisch) vergelijken met een ander geneesmiddel.
Advies
Oppervlakkige tinea-infecties worden met een lokaal antimycoticum (imidazoolderivaat of terbinafine) behandeld. Bij oppervlakkige Candida-infecties heeft een imidazoolderivaat de voorkeur. Tinea pedis met mocassinpatroon wordt behandeld met oraal terbinafine. Pityriasis versicolor kan worden behandeld met seleensulfide of een lokaal imidazoolderivaat. Medicamenteuze behandeling van onychomycosen is meestal niet nodig. Desgewenst kan worden behandeld met oraal terbinafine (teennagels) of oraal itraconazol (vingernagels). Diepe dermatomycosen worden behandeld met oraal terbinafine.
Indicaties
Behandeling van infecties door terbinafinegevoelige dermatofyten:
- huidinfecties zoals tinea corporis, tinea cruris, tinea pedis en tinea manuum indien orale therapie is aangewezen vanwege plaats, ernst en omvang van de infectie; infecties van de nagels (onychomycose).
- tinea capitis;
- door Trichophyton (zoals T. rubrum, T. mentagrophytes, T. verrucosum en T. violaceum), Microsporum canis en Epidermophyton floccosum
Terbinafine is bij orale toediening niet effectief tegen pityriasis versicolor.
Dosering
De tablet heeft een breukstreep, zodat kan worden gedoseerd per 125 mg.
Geïndiceerde infecties:
Volwassenen:
250 mg 1×/dag.
Kinderen van 2 jaar en ouder én een lichaamsgewicht van 20–40 kg:
125 mg 1×/dag;
Kinderen ≥ 40 kg:
250 mg 1×/dag.
Bij matig ernstige nierfunctiestoornis (creatinineklaring 30– < 50 ml/min): de dosering halveren.
De behandelduur is afhankelijk van de plaats en ernst van de infectie, als richtlijn geldt: tinea pedis 2–6 weken; tinea corporis of tinea cruris 2–4 weken; tinea capitis 4 weken. De behandelduur van infecties van de nagels: bij schimmelinfecties van de vingernagels is 6 weken meestal voldoende; bij schimmelinfecties van de teennagels is 12 weken meestal voldoende, bij slechte nagelgroei tot 6 mnd. of langer. Het optimale klinisch effect bij schimmelinfecties van de nagels wordt pas enkele maanden na mycologische genezing bereikt en is afhankelijk van de tijd die nodig is voor de groei van de gezonde nagel.
De hele of halve tablet in zijn geheel innemen met wat water, bij voorkeur op hetzelfde tijdstip van de dag.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): opgeblazen gevoel, dyspepsie, misselijkheid, buikpijn, diarree, verminderde eetlust. Artralgie, myalgie (vaak als onderdeel van een allergische huidreactie). Huidreacties zoals erytheem en urticaria.
Vaak (1–10%): hoofdpijn, vermoeidheid, malaise.
Soms (0,1-1%): hypogeusie, ageusie (zijn meestal reversibel binnen enkele weken of maanden na staken van de behandeling). Fotosensibilisatie, fotodermatosen, polymorfe lichteruptie.
Zelden (0,01-0,1%): stijging van leverenzymwaarden, hepatitis, cholestase, geelzucht, leverfalen.
Zeer zelden (< 0,01%): angio-oedeem, anafylactoïde reacties, cutane en systemische lupus erythematodes. Psoriasiforme erupties of exacerbatie van psoriasis, erythema multiforme, Stevens-Johnsonsyndroom, toxische epidermale necrolyse, acute gegeneraliseerde exanthemateuze pustulosus (AGEP), exfoliatieve dermatitis, bulleuze dermatitis, alopecia. Duizeligheid, paresthesie, hypo-esthesie. Onregelmatige menstruatie, doorbraakbloedingen. Neutropenie, agranulocytose, trombocytopenie, pancytopenie.
Verder zijn gemeld: anafylactische reactie, serumziekte-achtige reactie, vasculitis. Anemie. Geneesmiddelexantheem met eosinofilie en systemische symptomen (DRESS). Wazig zien. Verminderd reukvermogen (kan irreversibel zijn). Gehoorverlies, oorsuizen. Pancreatitis. Rabdomyolyse. Koorts, griepachtige verschijnselen. Stijging creatinekinase.
De smaakstoornis kan aanleiding geven tot gewichtsafname, angst en depressie.
Interacties
Terbinafine remt CYP2D6. De toxiciteit van geneesmiddelen die vnl. door CYP2D6 worden gemetaboliseerd en een smalle therapeutische breedte hebben kan toenemen (zoals van sommige: tricyclische antidepressiva, SSRI’s, β-blokkers, anti-aritmica en MAO-remmers).
Fluconazol, ketoconazol en amiodaron kunnen door remming van zowel CYP2C9 als CYP3A4 de blootstelling aan terbinafine verhogen; bij fluconazol is dit met ca. 70%.
Cimetidine kan de eliminatie van terbinafine met circa 33% vertragen, rifampicine kan deze met circa 100% versnellen.
Terbinafine verhoogt de klaring van ciclosporine met circa 15%.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja. Terbinafine wordt oraal goed geresorbeerd.
Advies: Gebruik ontraden.
Contra-indicaties
- ernstig verminderde nierfunctie (creatinineklaring < 30 ml/min);
- ernstig verminderde leverfunctie.
Waarschuwingen
Niet gebruiken bij een chronische of actieve leverziekte. Vóór behandeling en bij langere kuren regelmatig tijdens de behandeling de leverfunctie controleren (bv. na 4–6 weken behandeling); bij afwijkingen de behandeling onmiddellijk staken. De patiënt instrueren direct te melden indien tekenen van leverschade ontstaan zoals onverklaarde aanhoudende misselijkheid, verminderde eetlust, vermoeidheid, braken, buikpijn, donkere urine, lichte ontlasting of geelzucht.
Bij optreden van progressieve huidafwijkingen (jeuk, koorts, keelpijn, uitgebreide huidaandoeningen, betrokkenheid van mucosa) de toediening staken. Wees voorzichtig bij bestaande psoriasis of lupus erythematodes.
Bij optreden van bloedbeeldafwijkingen de oorzaak achterhalen en zonodig de behandeling staken.
Er zijn onvoldoende gegevens over de werkzaamheid en effectiviteit bij patiënten met verminderde nierfunctie (creatinineklaring < 50 ml/min; zie ook onder Contra-indicaties) en bij kinderen jonger dan 2 jaar.
Overdosering
Eigenschappen
Breed-spectrum antimycoticum, behorend tot de allylaminen. Remt het enzym squaleenepoxidase in de celmembraan van de schimmel. Squaleenepoxidase is een belangrijk enzym voor de biosynthese van sterol (1e stap). Remming resulteert in een tekort aan sterolen en in een intracellulaire stapeling van squaleen, wat leidt tot celdood.
Bij lage concentraties heeft terbinafine een fungicide werking tegen dermatofyten, schimmels en bepaalde dimorfe schimmels. Tegen gisten heeft het een fungicide of fungistatische werking, afhankelijk van de soort.
Kinetische gegevens
| T max | binnen 2 uur. |
| F | ca. 50%. |
| Overig | Cumuleert snel in talg, waardoor hoge concentraties ontstaan in haarfollikels, haren en huid met veel talg. Na enkele weken ook cumulatie in nagels. |
| Eiwitbinding | 99%. |
| Metabolisering | snel en uitgebreid in de lever door diverse CYP-enzymsystemen (CYP2C9, CYP1A2, CYP3A4, CYP2C8 en CYP2C19) tot inactieve metabolieten. |
| Eliminatie | vnl. met de urine als metabolieten. |
| T 1/2el | ca. 17 uur, bij nier- en/of leverfunctiestoornissen trager. |
Geneesmiddelgroep
terbinafine (systemisch) hoort bij de groep antimycotica, overige.