tioguanine (bij darmontsteking)
Samenstelling
Thiosix Teva Nederland bv
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 10 mg, 20 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
tioguanine (bij darmontsteking) vergelijken met een ander geneesmiddel.
Advies
Bij de behandeling van de ziekte van Crohn is de keuze van het geneesmiddel afhankelijk van de locatie, uitgebreidheid en ernst van de ontsteking, het verwachte beloop en de respons op eerdere medicatie. Corticosteroïden worden toegepast voor remissie-inductie en immunosuppressiva als onderhoudsbehandeling. TNF-α-blokkers kunnen in beide fasen van de behandeling worden gebruikt.
Bij de behandeling van colitis ulcerosa is de keuze van het geneesmiddel afhankelijk van de locatie, uitgebreidheid en ernst van de ontsteking, het verwachte beloop en de respons op eerdere medicatie. Corticosteroïden worden toegepast voor remissie-inductie en immunosuppressiva als onderhoudsbehandeling. Aminosalicylaten en TNF-α-blokkers kunnen in beide fasen van de behandeling worden gebruikt.
Geadviseerd wordt tioguanine bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa alleen toe te passen in onderzoek in het kader van de voorwaardelijke registratie als geneesmiddel.
Als immunosuppressivum gaat de voorkeur uit naar azathioprine of mercaptopurine boven tioguanine. Geadviseerd wordt tioguanine vooralsnog alleen toe te passen in onderzoek in het kader van de voorwaardelijke registratie als geneesmiddel.
Aan de vergoeding van tioguanine zijn voorwaarden verbonden, zie Regeling zorgverzekering, bijlage 2.
Indicaties
Onderhoudsbehandeling van inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) bij volwassenen die onvoldoende reageren op, of intolerant zijn voor standaard thiopurine -behandeling (azathioprine of mercaptopurine).
Dosering
Let op: actief cytotoxisch middel, alleen toepassen onder supervisie van ervaren arts.
Inflammatoire darmziekte:
Volwassenen:
0,3 mg/kg lichaamsgewicht/dag tot max. 25 mg/dag. Een therapeutisch effect kan mogelijk pas na weken of maanden aantoonbaar zijn. Heroverweeg of staak de behandeling indien de klachten binnen 6 maanden niet verbeterd zijn.
Bij ouderen: Gebruik een zo laag mogelijke dosering.
Bij lever- en nierfunctiestoornis: Overweeg een verlaging van de dosering.
Omdat tioguanine cytotoxisch is, bij breken van de tablet aanraking en inademing vermijden.
De tabletten dienen voor de maaltijd ingenomen te worden.
Bijwerkingen
Bij onverwacht ernstige beenmergdepressie kan sprake zijn van een thiopurinemethyltransferase (TPMT)-deficiëntie.
Zeer vaak (> 10%): beenmergdepressie leidend tot leukopenie en trombocytopenie.:.
Vaak (1-10%): stomatitis, gastro-intestinale intolerantie. (Meestal) reversibele levertoxiciteit met vasculaire endotheel beschadiging (o.a. stijging van leverenzymwaarden, peliosis hepatis (bloedgevulde holten in de lever), veno-occlusieve ziekte, portale hypertensie, periportale fibrose)
Zelden (0,1-1%): intestinale necrose en perforatie. Centrilobulaire hepatische necrose is gemeld bij patiënten met combinatietherapie, of die orale anticonceptiva, een hoge dosering van tioguanine of alcohol gebruiken.
Verder is gemeld: algehele malaise.
Interacties
Vanwege de toegenomen kans op infectie tijdens behandeling, geen levende vaccins toedienen. Bij gelijktijdige toediening van middelen met een thiopurinemethyltransferase (TPMT)-remmende werking zoals olsalazine, mesalazine of sulfasalazine is er meer kans op beenmergdepressie.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren schadelijk gebleken. Congenitale afwijkingen zijn gemeld bij kinderen van wie de vader tioguanine gebruikte. Gezien de werking op cellulair DNA potentieel mutageen.
Advies: Gebruik ontraden (1e trimester), alleen op strikte indicatie gebruiken (2e en 3e trimester).
Overige: Een vruchtbare vrouw of man dient adequate anticonceptieve maatregelen te nemen gedurende én ten minste drie maanden na de therapie.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend.
Advies: Het geven van borstvoeding is gecontra–indiceerd.
Contra-indicaties
Zie voor contra-indicatie de rubriek Lactatie
Waarschuwingen
Tioguanine mag alleen worden gebruikt onder supervisie van een arts met ervaring in het voorschrijven van dergelijke middelen. Bij behandeling is een toegenomen kans op levertoxiciteit waargenomen, die gepaard gaat met vasculaire endotheelbeschadiging. Bepaal tijdens de behandeling regelmatig (na 1, 2, 4, 8, 12 weken, daarna elke 3 maanden) de volgende routinematige controles: volledig bloedbeeld, ALAT, ASAT, alkalisch fosfatase, γ-GT, bilirubine, CRP. 6-tioguaninenucleotiden kunnen bepaald worden ter controle van de naleving van de behandeling. Staak de behandeling bij een bewezen levertoxiciteit (zoals veno-occlusieve ziekte, portale hypertensie); bij tijdig staken is dit proces meestal reversibel. Staak de behandeling bij een tweevoudige toename van ten minste één leverenzym of wanneer het aantal leukocyten ≤ 3,5 × 109/l is. Verlaag de dosis wanneer het aantal trombocyten 100–150 × 10³/l is. Staak de behandeling wanneer het aantal trombocyten < 100 × 10³/l is; een leverbiopsie is in dit geval verplicht vanwege de kans op nodulaire regeneratieve hyperplasie.
Patiënten met erfelijke deficiëntie van het enzym thiopurinemethyltransferase (TPMT) zijn gevoeliger voor het myelosuppressieve effect van tioguanine. Monitor de bloedtellingen. Resistentie is mogelijk bij totale deficiëntie van het enzym hypoxanthine-guanine-fosforbosyl-transferase dat tioguanine omzet in een actieve metaboliet, zoals bij het Lesch-Nyhansyndroom; gebruik van tioguanine wordt afgeraden. De veiligheid en werkzaamheid zijn bij kinderen < 18 jaar niet vastgesteld.
Overdosering
Symptomen
op de voorgrond bij chronische overdosering staat hematologische toxiciteit.
Therapie
neem voor informatie over een vergiftiging met tioguanine contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Sulfhydryl-analoog van guanine, gedraagt zich als een purine antimetaboliet. De actieve metabolieten van tioguanine remmen de novo-purinesynthese en purine-nucleotide-omzettingen. Tioguanine wordt ingebouwd in nucleïnezuren van DNA, wat waarschijnlijk de verklaring is voor de cytotoxiciteit. Er is kruisresistentie met mercaptopurine.
Kinetische gegevens
| Resorptie | variabel en onvolledig, circa 30% (14–46%)). Voedsel vermindert de resorptie. |
| T max | ca. 2 uur, langer bij voedselinname. |
| Metabolisering | In belangrijke mate. Methylering tot 2-amino-6-methyltiopurine en de-aminering tot 2-hydroxy-6-mercaptopurine, gevolgd door oxidatie tot 6-thiourinezuur. |
| Eliminatie | met de urine, vrijwel geheel als metaboliet. |
| T 1/2el | initieel 3 uur; terminaal 5–9 uur. De actieve nucleotiden in rode bloedcellen hebben een halfwaardetijd van enkele dagen. |
Geneesmiddelgroep
tioguanine (bij darmontsteking) hoort bij de groep purinederivaten.