azelaïnezuur
Samenstelling
Azelaïnezuur Crème FNA Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Crème (20%)
- Sterkte
- 200 mg/g
Basis: Lanettecrème. Conserveermiddel: sorbinezuur. Bevat tevens propyleenglycol.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Bij de behandeling van papulopustuleuze rosacea komt metronidazolcrème/-gel, azelaïnezuurcrème of ivermectinecrème als eerste in aanmerking. Indien deze lokale therapie onvoldoende werkzaam is, kan een systemisch antibioticum worden toegevoegd, waarbij de voorkeur uitgaat naar doxycycline 100 mg. Bij de behandeling van erythemato-teleangiëctatische rosacea kan de vasomotore component worden behandeld met brimonidine lokaal. De behandeling van permanent uitgezette bloedvaatjes en van phymateuze afwijkingen is niet-medicamenteus.
Indicaties
- Papulopustuleuze rosacea.
- Melasma.
- Acne vulgaris.
Dosering
Niet aanbrengen vóór het zonnebaden of op een beschadigde (zonverbrande) huid.
Papulopustuleuze rosacea:
Volwassenen:
1–2×/dag dun aanbrengen gedurende 3 maanden, zo nodig tot 6 maanden. Bij 1×/dag gebruik, ’s avonds aanbrengen vanwege de blekende werking op de huid in combinatie met zonlicht; overdag een zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor gebruiken.
Melasma:
Volwassenen:
1–2×/dag dun aanbrengen op de donker gekleurde plekken gedurende 2–3 maanden, zo nodig tot 6 maanden.
Acne vulgaris:
Volwassenen en kinderen > 12 jaar:
1–2×/dag dun aanbrengen gedurende 3–6 maanden, zo nodig tot 12 maanden. Bij 1×/dag gebruik, ’s avonds aanbrengen vanwege de blekende werking op de huid in combinatie met zonlicht; overdag een zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor gebruiken.
Huid vooraf schoon maken met water en zeep en laten drogen gedurende 15 minuten om huidirritatie door azelaïnezuur zo veel mogelijk te voorkómen.
Vermijd contact met de ogen, slijmvliezen en wondjes vanwege de irriterende eigenschappen; indien contact optreedt direct uitspoelen met water. Was na gebruik de handen of gebruik een vingercondoom.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): jeuk, brandend of prikkelend gevoel en tintelingen.
Soms (0,1-1%): huidirritatie zoals erytheem, droogheid en schilfering, vooral in de eerste weken van de behandeling.
Zelden (0,01-0,1%): fotosensibilisatie en hypopigmentatie. Allergische reacties zijn mogelijk (zoals jeuk, huiduitslag, urticaria en in ernstige gevallen dyspneu).
Zie voor meer informatie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.
Interacties
Wees voorzichtig bij gebruik van andere huidpreparaten die irriterend kunnen werken, zoals bijvoorbeeld alcoholbevattende lotions.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens.
Farmacologisch effect: Alhoewel de systemische resorptie laag is (ca. 4 %) bij cutaan gebruik, zijn nadelige effecten bij de foetus niet uit te sluiten.
Advies: Gebruik ontraden vanwege te weinig gegevens.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend bij mens en dier.
Farmacologisch effect: Onwaarschijnlijk bij lokale toediening, vanwege een lage systemische absorptie bij de moeder.
Advies: Weeg het risico van het gebruik van dit geneesmiddel in combinatie met het geven van borstvoeding af.
Contra-indicaties
Er zijn van dit middel geen contra-indicaties bekend.
Waarschuwingen
Wees voorzichtig bij toepassing in de buurt van ogen, neus, mond of beschadigde huid vanwege de irriterende eigenschappen. Contact met ogen en slijmvliezen vermijden; indien contact optreedt direct uitspoelen met water. Niet aanbrengen op een beschadigde of door de zon verbrande huid.
Huidirritatie zoals erytheem, droge huid en schilfering treedt op in de eerste weken en zijn van voorbijgaande aard. Bij persisterende huidirritatie na enkele weken de behandeling staken of eventueel de frequentie verlagen naar 1×/dag aanbrengen. Gebruik eventueel een vaselinecrème om uitdroging van de huid te voorkomen.
Niet gebruiken vlak vóór het zonnebaden vanwege fotosensibilisatie en hypopigmentatie; gebruik een zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor. Hypopigmentatie is vooral bij een donkere huid goed zichtbaar; staak het gebruik indien zichtbare vlekken optreden.
Overdosering
Eigenschappen
Azelaïnezuur heeft o.a. een keratolytische en anti-inflammatoire werking. Het exacte werkingsmechanisme bij rosacea is onbekend; erytheem en puistjes verminderen binnen enkele weken. Bij melasma gaat het hyperpigmentatie tegen, door remming van de groei van melanocyten en remming van het enzym dat de omzetting van tyrosine in melanine bevordert. De hyperpigmentatie neemt af na 4–8 weken. Bij acne berust de werking op remming van de folliculaire keratinisatie en de bacteriostatische werking tegen Propionibacterium acnes. Bij acne kunnen de verschijnselen de eerste 3–4 weken verergeren; daarna treedt verbetering op en is maximaal na enkele maanden.
Kinetische gegevens
| Resorptie | ca. 4 % door de huid. |
| Eliminatie | voornamelijk in onveranderde vorm met de urine. |
| T 1/2el | ca. 12 uur |
Geneesmiddelgroep
azelaïnezuur hoort bij de groep Depigmentatiemiddelen.