dalteparine
Samenstelling
Fragmin (Na-zout) Pfizer bv
- Toedieningsvorm
- Injectievloeistof
- Sterkte
- 10.000 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- ampul 1 ml
- Toedieningsvorm
- Injectievloeistof
- Sterkte
- 12.500 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- wegwerpspuit 0,2 ml
- Toedieningsvorm
- Injectievloeistof
- Sterkte
- 25.000 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- wegwerpspuit 0,2 ml, 0,3 ml, 0,4 ml, 0,5 ml, 0,6 ml, 0,72 ml
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Een veneuze trombo-embolie of longembolie kan behandeld worden met een direct werkend oraal anticoagulantium (DOAC) of met de combinatie van een laagmoleculairgewicht heparine (LMWH) en een vitamine K-antagonist (VKA) als initiële behandeling, gevolgd door een 3–6 maanden durende onderhoudsbehandeling met een VKA.
Indicaties
- Behandeling van diepveneuze trombose of longembolie;
- Profylaxe van diepveneuze trombose bij bedlegerige patiënten die zijn opgenomen voor een acute medische aandoening zoals hartfalen, acute respiratoire insufficiëntie, ernstige infectie of acute reumatische aandoeningen;
- Profylaxe van trombo-embolische aandoeningen samenhangend met operatieve ingrepen en verlengde tromboseprofylaxe bij electieve heupchirurgie;
- Profylaxe van trombotische complicaties in de extracorporale circulatie tijdens hemodialyse en -filtratie;
- Instabiele coronaire aandoeningen zoals instabiele angina pectoris en non-Q-golf myocardinfarct;
- Symptomatische veneuze trombo-embolieën en de langdurige secundaire preventie ervan bij kankerpatiënten met vaste tumoren;
- Niet-geregistreerde indicatie: [behandeling van tromboflebitis].
Dosering
Behandeling van diepveneuze trombose en longembolie:
Volwassenen:
200 IE/kg lichaamsgewicht s.c. 1×/dag, max. 18.000 IE per dag in 1 dosis. Als er meer kans op bloedingen is: 100 IE/kg s.c. 2×/dag. In het algemeen is monitoring van het anticoagulerende effect niet nodig, maar kan bij toegenomen kans op bloedingen of retrombose worden overwogen: de aanbevolen antifactor Xa-activiteit dient te liggen tussen 0,5–1,0 IE /ml. Gelijktijdige toediening van orale vitamine K-antagonisten kan direct worden gestart. De behandeling met dalteparine voortzetten totdat de protrombinecomplexspiegels een therapeutisch niveau hebben bereikt, gewoonlijk is behandeling gedurende ten minste vijf dagen noodzakelijk.
Profylaxe bij acute medische aandoeningen:
Volwassenen:
5000 IE s.c. 1×/dag gedurende 12–14 dagen of tot volledige mobilisatie.
Profylaxe veneuze trombose samenhangend met operatieve ingrepen:
Volwassenen:
Bij matig tromboserisico (algemene chirurgie): 1–2 uur voor de ingreep 2500 IE s.c., vervolgens 2500 IE ’s ochtends gedurende 5–7 dagen of tot volledige mobilisatie.
Bij groter tromboserisico (bv. bij maligniteit): 5000 IE s.c., de avond vóór de operatie; daarna 5000 IE s.c. ’s avonds gedurende 5–7 dagen of tot volledige mobilisatie. Alternatief: 2500 IE s.c. 1–2 uur vóór de ingreep en 2500 s.c. IE 8–12 uur later, vervolgens elke ochtend 5000 IE s.c.
Electieve heupchirurgie: volgens een van de drie aanbevolen toedieningsschema’s: 5000 IE s.c. 10–14 uur vóór de operatie, vervolgens 5000 IE 4–8 uur na de operatie en daarna 5000 IE s.c. dagelijks tot volledige mobilisatie en bij voorkeur gedurende minimaal 5 weken postoperatief. Alternatief: 2500 IE s.c. 1–2 uur vóór de ingreep, gevolgd door 2500 IE 4–8 uur na de operatie, vervolgens 5000 IE s.c. dagelijks tot volledige mobilisatie en bij voorkeur gedurende minimaal 5 weken postoperatief. Alternatief: 2500 IE s.c. 4–8 uur na de operatie, gevolgd door 5000 IE s.c. dagelijks tot volledige mobilisatie en bij voorkeur gedurende minimaal 5 weken postoperatief.
Profylaxe in extracorporale circulatie:
Volwassenen:
Zonder vergroot bloedingsrisico: i.v. bolusinjectie van 30–40 IE/kg lichaamsgewicht, gevolgd door i.v. infusie van 10–15 IE/kg lichaamsgewicht per uur; alternatief bij dialyse die < 4 uur duurt: alleen bolusinjectie van 5000 IE. De antifactor Xa-activiteit dient te liggen tussen 0,5–1 IE/ml. Met vergroot bloedingsrisico: i.v. bolusinjectie van 5–10 IE/kg lichaamsgewicht, gevolgd door i.v. infusie van 4–5 IE/kg lichaamsgewicht per uur. De antifactor Xa-activiteit dient te liggen tussen 0,2–0,4 IE/ml.
Instabiele coronaire aandoeningen:
Volwassenen:
s.c. 120 IE per kg lichaamsgewicht 2×/dag gedurende minimaal 6 dagen. Max. dosering: 10.000 IE per 12 uur. Indien wenselijk kan de behandeling worden voortgezet met 5000 IE 2×/dag (vrouwen < 80 kg en mannen < 70 kg) óf 7500 IE 2×/dag (vrouwen≥ 80 kg en mannen ≥ 70 kg). Tenzij het gecontra-indiceerd is, wordt gelijktijdige behandeling met acetylsalicylzuur aanbevolen (160 mg op dag 1, vervolgens 80 mg/dag).
Bij een verminderde nierfunctie (S–creatinine > 150 micromol/l) en langdurige behandeling een dosisreductie overwegen.
Symptomatische veneuze trombo-embolieën bij kankerpatiënten:
Volwassenen:
Gedurende de eerste 30 dagen van de behandeling 1×/dag s.c. 200 IE/kg lichaamsgewicht, maximaal 18.000 IE/dag. Hierna 1×/dag s.c. 150 IE/kg lichaamsgewicht. Bij trombocytengetal < 50 × 109/l de toediening onderbreken tot de waarde weer boven 50 × 109/l is. Bij een trombocytengetal > 50 × 109/l en < 100 × 109/l de dosering verlagen met 17 tot 33% (afhankelijk van het lichaamsgewicht) tot de waarde weer boven 100 × 109/l is gestegen; daarna de standaarddosis hervatten.
Bij gestoorde nierfunctie de antifactor Xa-activiteit controleren. Bij dosering 2× per dag: 3–4 uur na de 3e of 4e injectie; bij dosering 1× per dag: 4–6 uur na de 2e of 3e injectie. De antifactor Xa-activiteit dient 0,5–1,5 IE/ml te zijn. Bij gebruik van dalteparine voor tromboseprofylaxe hoeft de dosering niet aangepast te worden.
[Behandeling van tromboflebitis]:
Volwassenen:
Volgens de Richtlijn Antitrombotisch beleid 2015: s.c. 1×/dag 5000 IE gedurende 30–45 dagen.
Bepaling van de piek-antifactor-Xa-spiegels (ca. 4 uur na toediening) overwegen bij speciale populaties, zoals kinderen. Bij therapeutische behandeling met eenmaal per dag toegediende doses dienen de piek-antifactor-Xa-spiegels gewoonlijk 0,5–1,0 IE/ml te zijn. Bij profylactische behandeling dienen de piek-antifactor-Xa-spiegels gewoonlijk 0,2–0,4 IE/ml te zijn.
Bijwerkingen
Vaak (1–10%): pijn of subcutane hematomen op de injectieplaats. Milde trombocytopenie (type I, meestal reversibel), bloedingen. Reversibele verhoging van transaminasen (ASAT, ALAT).
Soms (0,1-1%): overgevoeligheid.
Zelden (0,01–0,1%): (voorbijgaande) alopecia, huidnecrose.
Verder zijn gemeld: spinale of epidurale hematomen, (fatale) bloedingen (o.a. intracraniaal of retroperitoneaal). Huiduitslag. Immunologische trombocytopenie (type II) met/zonder trombotische complicaties. Anafylactische reactie. Hyperkaliëmie (door hypoaldosteronisme, met name bij diabetes mellitus of chronisch nierfalen). Osteoporose (na langdurig gebruik).
Interacties
Gelijktijdige toediening van stoffen die de bloedstolling kunnen beïnvloeden, zoals trombocytenaggregatieremmers, GPIIb/IIIa receptorantagonisten, vitamine K-antagonisten, trombolytica en dextranen, kan het antistollingseffect van dalteparine versterken; dit geldt ook voor stoffen met een ulcerogene werking zoals corticosteroïden. Wees extra voorzichtig bij gebruik van hoge doses acetylsalicylzuur of andere NSAID’s vanwege een versterking van het antistollingseffect.
Een interactie met de volgende middelen is aangetoond voor heparine en derhalve mogelijk ook voor dalteparine: versterking van de antistolling door bepaalde cytostatica, hoge doses penicilline, kinine; vermindering van de antistolling door nitroglycerine i.v., antihistaminica, digoxine, tetracyclinen, ascorbinezuur, tabak roken.
Zwangerschap
Teratogenese: Zowel bij de mens als bij dieren, geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Advies: Kan worden gebruikt.
Overige: Epidurale anesthesie tijdens de bevalling is streng gecontra–indiceerd bij gebruik van hoge doses anticoagulantia.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, in kleine hoeveelheden.
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden.
Contra-indicaties
- overgevoeligheid voor heparine of andere laagmoleculaire heparinen, eerder opgetreden heparine geïnduceerde trombocytopenie (HIT);
- ernstige bloedstollingsstoornissen, behalve bij intravasale stolling;
- bloedverlies uit de tractus digestivus door ulcus pepticum, tumoren, hiatus hernia of diverticulose;
- cerebrovasculair accident, behalve in het geval van systemische embolieën;
- hypertensie;
- retinopathie door hypertensie en/of diabetes mellitus;
- (sub)acute septische endocarditis;
- operaties/letsel aan hersenen, ruggenmerg, ogen of oren;
- bij therapeutische doses: regionale of spinale anesthesie en lumbale punctie.
Waarschuwingen
Het verdient aanbeveling het trombocytenaantal te controleren vóór aanvang en tijdens behandeling. Wees extra voorzichtig bij een snel ontwikkelende trombocytopenie en bij ernstige trombocytopenie (< 100 × 109/l).
De kans op spinale/epidurale hematomen, eventueel gepaard gaande met langdurige of permanente verlamming neemt toe bij gebruik van epidurale verblijfskatheters òf gelijktijdig gebruik van geneesmiddelen die de hemostase beïnvloeden òf traumatische of herhaalde epidurale of spinale punctie. Aanbrengen of verwijderen van een epidurale of spinale katheter uitstellen tot 10–12 uur na de doses dalteparine voor tromboseprofylaxe en bij hogere doses dalteparine (zoals 100–120 IE/kg lichaamsgewicht om de 12 uur of 200 IE/kg lichaamsgewicht eenmaal per dag) het aanbrengen of verwijderen van de katheter uitstellen tot 24 uur na de toediening van dalteparine. Extra voorzichtig zijn als ook anticoagulantia worden gebruikt. Indien tijdens de regelmatige controle een neurologische beschadiging wordt opgemerkt, is dringend decompressie van het ruggenmerg nodig.
Voorzichtig toepassen bij ernstige lever– en nierinsufficiëntie, leeftijd > 80 jaar, oncontroleerbare hypertensie, hypertensieve of diabetische retinopathie en andere aandoeningen waarbij bloedingen kunnen optreden. Het gebruik van dalteparine wordt niet aanbevolen bij patiënten met een ernstige nierfunctiestoornis (creatinineklaring < 30 ml/min). Als het echter hierbij gebruikt wordt de anti-Xa concentratie controleren, evenals bij een andere fysiologische nierfunctie (zoals bij neonaten). Overwogen kan worden deze concentratie tevens te bepalen bij erg magere, ziekelijk obese of zwangere patiënten, kinderen of bij het bestaan van meer kans op bloedingen of het opnieuw optreden van trombose.
Tevens voorzichtig zijn bij gebruik van hoge doseringen, zoals bij behandeling van diepveneuze trombose, longembolie of instabiele coronaire aandoeningen, of na een recente operatieve ingreep.
Dalteparine kan hyperkaliëmie veroorzaken, met name bij diabetes mellitus, chronisch nierfalen, reeds aanwezige metabole acidose, reeds verhoogde kaliumspiegels en bij gebruik van kaliumsparende geneesmiddelen. Er is meer kans op hyperkaliëmie bij langdurig gebruik. Bij gebruik langer dan 7 dagen bij risicopatiënten de plasmakaliumwaarde bepalen vóór de behandeling en regelmatig gedurende de behandeling.
Bij positieve of onbekende resultaten van in-vitro testen op antilichamen tegen bloedplaatjes in aanwezigheid van (laagmoleculaire) heparinen de behandeling staken.
Bij acute hemodialysepatiënten gedurende de eerste weken regelmatig de antifactor Xa-spiegels controleren, daarna is minder frequente controle mogelijk.
De antifactor Xa-activiteit van de laagmoleculaire heparinen is onderling niet vergelijkbaar, zodat bij overschakeling aanpassing van de dosering noodzakelijk kan zijn.
Niet i.m. toedienen en i.m.–toediening van andere geneesmiddelen vermijden bij dagdoses > 5000 IE, vanwege de kans op hematomen.
Overdosering
Neem voor informatie over een vergifting met dalteparine contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Laagmoleculaire heparine (LMWH) met zwakkere antifactor IIa-activiteit en sterkere antifactor Xa-activiteit en een geringer effect op stollingsparameters zoals de trombinetijd en aPTT dan ongefractioneerd heparine.
Kinetische gegevens
| F | s.c. ca. 90%. |
| T max | 3–4 uur. |
| Eliminatie | vnl. met de urine. |
| T 1/2 | i.v. 2 uur, s.c. 3–4 uur. |
Geneesmiddelgroep
dalteparine hoort bij de groep heparinen, LMWH’s.