Latanoprost/timolol
Samenstelling
Latanoprost/Timolol Oogdruppels Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Oogdruppels
- Verpakkingsvorm
- 2,5 ml
Bevat per ml: latanoprost 50 microg (0,005%), timolol (als maleaat) 5 mg (0,5%). Bevat tevens: fosfaat(buffer). Conserveermiddel: benzalkoniumchloride.
Xalacom Pfizer bv
- Toedieningsvorm
- Oogdruppels
- Verpakkingsvorm
- flacon 2,5 ml
Bevat per ml: latanoprost 50 microg (0,005%), timolol (als maleaat) 5 mg (0,5%). Bevat tevens: fosfaat(buffer). Conserveermiddel: benzalkoniumchloride.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Behandeling van glaucoom dient door een oogarts te gebeuren. Glaucoom wordt medicamenteus vooral behandeld met plaatselijk toegediende middelen.
Bij open-kamerhoekglaucoom zijn oogdruppels met timolol of een prostaglandine-analogon de eerstekeusbehandeling. Bij onvoldoende effect of bij intolerantie voor een van beide middelen wordt eerst het andere middel van de eerstekeusbehandeling als monotherapie aanbevolen. Alternatieven voor bovenstaande monotherapie zijn monotherapie met een lokale koolzuuranhydraseremmer, een andere β-blokker of α2-agonist. Wanneer monotherapie onvoldoende effect heeft, worden geneesmiddelen met verschillende aangrijpingspunten gecombineerd. Als er meer dan twee middelen nodig zijn, is een laserbehandeling of operatie te overwegen.
Bij nauwe-kamerhoekglaucoom kiest men voor een laserbehandeling en/of een operatie, ondersteund door een medicamenteuze behandeling.
Indicaties
Verlaging van de intra-oculaire druk, als lokale β-blokkers of prostaglandine-analoga onvoldoende werkzaam zijn bij:
- Open-kamerhoekglaucoom.
- Oculaire hypertensie.
Dosering
Open-kamerhoekglaucoom en oculaire hypertensie:
Volwassenen:
1 druppel 1×/dag in het aangedane oog, bij voorkeur ’s avonds. Dit is tevens de maximale dosis.
Als een dosis wordt vergeten, behandeling volgens schema voortzetten met de volgende dosis.
Wanneer wordt overgeschakeld van een ander antiglaucoommiddel naar dit middel, het gebruik van het andere middel staken en de volgende dag starten met dit middel.
Druk de traanbuis 1–3 minuten dicht tijdens en direct na toediening; dit voorkomt dat de oogdruppel afvloeit naar de neus- en keelholte wat systemische reacties tot gevolg kan hebben.
Bij gebruik van meerdere soorten oogpreparaten deze toedienen met een interval van ten minste vijf minuten. De oogdruppels die de minste irritatie geven als eerste en viskeuze oogdruppels of oogzalven als laatste toedienen.
Bijwerkingen
Lokaal: Zeer vaak (> 10%): versterkte irispigmentatie (kan irreversibel zijn).
Vaak (1–10%): oogirritatie (met inbegrip van prikkend, brandend -, jeukend - en corpus-alienumgevoel), pijnlijke ogen.
Soms (0,1–1%): wazig zien, afwijkingen van de cornea, conjunctivitis, hyperemie van het oog, toegenomen traanafscheiding, blefaritis.
Systemisch: Soms (0,1-1%): hoofdpijn. Jeuk, huiduitslag.
Meer informatie: latanoprost#bijwerkingen en timolol#bijwerkingen.
Interacties
Bij gelijktijdig gebruik van timolol met orale β-blokkers, calciumantagonisten, digoxine, anti-aritmica, amiodaron of parasympaticomimetica kan een additief effect – zowel lokaal als systemisch – optreden met onder andere hypotensie en/of bradycardie. CYP2D6-remmers (zoals kinidine, fluoxetine en paroxetine) kunnen de plasmaconcentratie van timolol verhogen. Gelijktijdig gebruik van β-blokkers en clonidine vergroot het risico van bradycarde ritmestoornissen. Een hypertensieve reactie na abrupt stoppen met clonidine kan worden versterkt bij gebruik van β-blokkers. De meeste niet-selectieve β-blokkers verhogen de frequentie en de ernst van hypoglykemie bij gebruik van insuline en/of orale bloedglucoseverlagende middelen. Een enkele keer is mydriase vermeld na gelijktijdige toediening met adrenaline (epinefrine). Het gebruik van twee of meer lokale β-blokkers wordt ontraden. Paradoxale verhoging van intraoculaire druk kan optreden bij lokaal gebruik van twee prostaglandine-analoga; het gebruik van twee of meer prostaglandinen wordt daarom ontraden.
Zwangerschap
Teratogenese: latanoprost: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren (bij systemische hoge dosering) schadelijk gebleken (vruchtverlies na implantatie, foetotoxiciteit); timolol: Zowel bij mens als bij dieren, onvoldoende gegevens.
Farmacologisch effect: Prostaglandinen verhogen de tonus van de uterus en kunnen de uteroplacentaire doorbloeding verminderen. Timolol geeft mogelijk aanleiding tot een verminderde doorbloeding van de placenta en tot complicaties bij pasgeborenen zoals bradycardie, dyspneu en hypoglykemie.
Advies: Gebruik ontraden. Als toch behandeld wordt tot aan de bevalling, is controle van de pasgeborene (hartritme en hypoglykemie tijdens de eerste 3–5 dagen na de geboorte) aangewezen. Door de traanbuis korte tijd (1–3 minuten) dichtgedrukt te houden na toediening van de oogdruppel, kan de systemische resorptie beperkt worden.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, in geringe mate (latanoprost en timolol).
Farmacologisch effect: De systemische beschikbaarheid van latanoprost en timolol vanuit de oogdruppel is zeer laag, waardoor nadelige effecten bij de zuigeling onwaarschijnlijk zijn.
Advies: Weeg het risico van het gebruik van dit geneesmiddel in combinatie met het geven van borstvoeding af.
Contra-indicaties
- reactieve luchtwegaandoeningen met inbegrip van (actuele of doorgemaakte) astma bronchiale en andere ernstige obstructieve longaandoeningen;
- manifest harfalen, cardiogene shock, tweede- en derdegraads AV-blok zonder pacemaker, sinusbradycardie, sick-sinus-syndroom, sinoatriaal blok;
- overgevoeligheid voor andere β–blokkers.
Waarschuwingen
Informeer de patiënt vóór het starten van de behandeling over de mogelijkheid van (reversibele) wimperveranderingen en versterkte irispigmentatie. Pigmentatieverandering treedt vooral op bij irissen van een gemengde kleur. Wanneer één oog wordt behandeld kan dit leiden tot een (blijvend) verschil in het uiterlijk van beide ogen. Donkere huidverkleuring van de oogleden (reversibel) is waargenomen bij gebruik van latanoprost oogdruppels. Kritische evaluatie is noodzakelijk bij ernstige cardiovasculaire stoornissen (zoals coronaire hartziekte, Prinzmetal-angina en hartfalen) en hypotensie. Wees voorzichtig bij cerebrale insufficiëntie, perifere circulatiestoornissen, eerstegraads AV-blok, milde/matige COPD, labiele diabetes/spontane hypoglykemie en aandoeningen van de cornea, myasthenia gravis en (een geschiedenis van) herpetische keratitis. β-Blokkers kunnen symptomen van hypoglykemie en hyperthyreoïdie maskeren. Wees voorzichtig bij een geschiedenis van significante oculaire virale infecties of uveïtis en iritis, omdat er dan meer kans is op cornea-infiltraten of oculaire infecties. In zeldzame gevallen kan toepassing bij myasthenia gravis spierzwakte verhevigen. Bij atopie of ernstige anafylactische reactie op allergenen kan anafylactische shock optreden (β-blokker), die vaak matig of slecht reageert op de hierbij gebruikelijke hoeveelheid adrenaline. Na filtratie-ingrepen is bij toediening van kamerwaterremmende therapie (timolol) loslating van de choroidea gemeld. Een verband tussen het gebruik van latanoprost en het ontstaan van macula-oedeem kan niet worden uitgesloten, hoewel in voorkomende gevallen meestal sprake was van aanwezigheid van risicofactoren (afakie, pseudo-fakie, diabetische retinopathie, occlusie vena retinae). Er zijn aanwijzingen dat gescheiden toediening van timolol (2×/dag) en latanoprost (1×/dag) nog efficiënt kan zijn, indien de vaste combinatie onvoldoende werkzaam is. Bij een beschadigde cornea kan het gebruik van fosfaathoudende oogdruppels leiden tot corneacalcificaties. Bij patiënten met droge ogen of een beschadigde cornea is nauwlettend toezicht vereist, omdat het conserveermiddel benzalkoniumchloride keratitis punctata en/of toxische ulceratieve keratopathie kan veroorzaken. Het conserveermiddel benzalkoniumchloride kan tevens zachte contactlenzen doen verkleuren; draag daarom geen zachte contactlenzen, harde contactlenzen pas 15 minuten na indruppelen indoen. β-Blokkers verminderen de traanvochtsecretie, waardoor contactlenzen mogelijk minder goed worden verdragen. De veiligheid en werkzaamheid bij kinderen is niet vastgesteld.
Overdosering
Neem voor informatie over een vergiftiging met latanoprost en timolol contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Latanoprost, een selectieve prostanoïd-FP-receptoragonist, is een prostaglandine F2α-analogon. Het verlaagt de intra-oculaire druk voornamelijk door bevordering van de uveosclerale afvoer van kamerwater. Latanoprost heeft geen effect op de productie van kamerwater.
Timolol is een lipofiele, niet-selectieve β-blokker. Toegediend in het oog verlaagt timolol de oogdruk door remming van de kamerwaterproductie (zonder pupilvernauwing). Werking (intraoculaire drukdaling): latanoprost: na 3–4 uur, max. na 8–12 uur; timolol: na 20–30 min, max. na 1–2 uur. Werkingsduur: ten minste 24 uur (beide).
Kinetische gegevens
| Resorptie | goed door de cornea. Na passage van de cornea wordt de prodrug latanoprost gehydrolyseerd tot de actieve component. Een gedeelte van de dosis (latanoprost, timolol) wordt systemisch geresorbeerd (het zuur van latanoprost; ca. 45%). |
| Metabolisering | vnl. in de lever tot inactieve metabolieten (latanoprost, timolol). |
| Eliminatie | met de urine als metabolieten (latanoprost, timolol) samen met onveranderd timolol. |
| T 1/2 | latanoprost ca. 17 min, timolol ca. 6 uur. |
Geneesmiddelgroep
Latanoprost/timolol hoort bij de groep prostaglandine f-analogon met bètablokker.