Levodopa/benserazide

Publish

Samenstelling

Levodopa-Benserazide Capsules/Tabletten Diverse fabrikanten

Toedieningsvorm
Capsule ’62,5’

Bevat per capsule: levodopa 50 mg, benserazide (als hydrochloride) 12,5 mg.

Toedieningsvorm
Capsule ’125’

Bevat per capsule: levodopa 100 mg, benserazide (als hydrochloride) 25 mg.

Toedieningsvorm
Tablet ’125’

Bevat per tablet: levodopa 100 mg, benserazide (als hydrochloride) 25 mg. De tablet kan gedeeld worden in vieren.

Toedieningsvorm
Tablet ’250’

Bevat per tablet: levodopa 200 mg, benserazide (als hydrochloride) 50 mg. De tablet kan gedeeld worden in vieren.

Madopar Roche Nederland bv

Toedieningsvorm
Capsule ’62,5’

Bevat per capsule: levodopa 50 mg, benserazide (als hydrochloride) 12,5 mg.

Toedieningsvorm
Capsule met gereguleerde afgifte ’HBS’

Bevat per capsule: levodopa 100 mg, benserazide (als hydrochloride) 25 mg.

Toedieningsvorm
Dispertablet ’125’

Bevat per dispertablet: levodopa 100 mg, benserazide (als hydrochloride) 25 mg. Tablet kan verdeeld worden in gelijke helften.

Toedieningsvorm
Tablet ’125’

Bevat per tablet: levodopa 100 mg, benserazide (als hydrochloride) 25 mg. Tablet kan verdeeld worden in gelijke helften.

Toedieningsvorm
Tablet ’250’

Bevat per tablet: levodopa 200 mg, benserazide (als hydrochloride) 50 mg. Tablet kan verdeeld worden in gelijke helften.

Uitleg symbolen

XGVS Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS).
OTC Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
2 Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol.
MNT Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

levodopa/benserazide vergelijken met een ander geneesmiddel.

Advies

Voor de behandeling van de ziekte van Parkinson is de keuze van de medicamenteuze therapie sterk afhankelijk van het ziektebeeld, de leeftijd en de sociale omstandigheden van de patiënt. Levodopa in combinatie met een decarboxylaseremmer is het meest effectieve middel ter bestrijding van de motorische stoornissen. Hierbij dient de positieve bijdrage van levodopatherapie, vertaald in een snelle verbetering van het zelfstandig functionerend handelen, te worden afgewogen tegen de mogelijk negatieve effecten, zoals het optreden van dyskinesieën. Uit voorzorg is het verstandig een therapie met levodopa zo lang mogelijk uit te stellen. In een vroeg stadium van de ziekte kan levodopa worden toegepast indien door omstandigheden (bv. in verband met werkzaamheden/baan of bij hoogbejaarden) een snel effect gewenst is.

De capsules ’HBS’ zijn aangewezen bij beginnende ’wearing-off’ problematiek.

Indicaties

Parkinsonisme, met uitzondering van de medicamenteus veroorzaakte vorm. Capsule met gereguleerde afgifte: bij responsfluctuaties die zijn gecorreleerd aan plasmaspiegelschommelingen en voor een betere controle van nachtelijke symptomen.

Dosering

De dosering afstemmen op de individuele behoefte; dit kan aanpassing van zowel de afzonderlijke doses als van de frequentie van toediening met zich brengen. Dosisverhogingen dienen eenmaal per maand te worden gedaan.

Klap alles open Klap alles dicht

Aanvankelijk: 1 capsule/tablet ’62,5’ mg 3 à 4×/dag.

Onderhoudsdosering: ’375’–’1000’ mg verdeeld over 3–6 doses per dag. Het kan 4–6 weken duren om het optimale effect te bereiken.

Doses hoger dan ’1250’ mg per dag gaan niet gepaard met toename in effectiviteit. Het aantal giften en de verdeling over de dag bij elke patiënt titreren; bijouderen zorgvuldig titreren.

Bij uitgesproken fluctuaties in de werking (’on-off’) overgaan op lagere en frequentere doses of op HBS; van de ene op de andere dag kan worden overgegaan op capsules met gereguleerde afgifte met gelijk blijven van dagdosis en toedieningsfrequentie. Na 2–3 dagen de dosis geleidelijk met circa 50% verhogen, afhankelijk van de individuele respons. Soms is verlaging van de toedieningsfrequentie nodig. Als onvoldoende respons wordt bereikt de oorspronkelijke therapie met de gewone capsules of tabletten hervatten.

Bij overmatige respons (dyskinesie): de intervallen tussen de giften verlengen. Bij immobiliteit gedurende de nacht: de laatste avonddosis vlak voor het slapen geleidelijk verhogen tot 250 mg HBS.

Innemen voor de maaltijd. Bij slikproblemen kan de dispertablet worden opgelost in een half glas water. De capsules zonder kauwen doorslikken. Omdat (m.n. eiwitrijk) voedsel de resorptie kan vertragen en verminderen, bij voorkeur 30 min vóór of 1 uur na de maaltijd innemen. Bij maag-darmklachten innemen met voedsel of drank en dosering eventueel geleidelijk verhogen.

Bijwerkingen

Onwillekeurige bewegingen kunnen zowel vroeg als laat in de therapie optreden en zijn dosis-afhankelijk. Bij voortgezette behandeling heeft 50–80% last van ’peak-dose’ dyskinesieën; tevens treden op: perioden van akinesie, tremor en stijfheid, die enkele minuten tot uren kunnen duren (’end of dose’ akinesie, ’on-off’-verschijnsel, akinesia paradoxica) en ernstige gegeneraliseerde dyskinesieën. (Verergering van) rustelozebenen-syndroom.

Verder: psychische stoornissen zoals slaperigheid overdag, plotselinge slaapaanvallen, verwardheid, hallucinaties, agitatie, angst, waanvoorstellingen, depressie en tijdelijke desoriëntatie; orthostatische hypotensie (m.n. in de beginperiode). Dopamine-ontregelingssyndroom. Stoornissen in de impulsbeheersing als pathologisch gokgedrag, toename in libido en hyperseksualiteit, compulsief koopgedrag, compulsief eetgedrag; symptomen van een eetstoornis. Maag-darmstoornissen (misselijkheid, braken, verminderde eetlust; zelden maag-darmbloeding, smaakverlies); verkleuring van speeksel, de tong, tanden en de orale mucosa. Aritmieën (in het bijzonder bij bestaande hartstoornissen). Huid-reacties, jeuk. Hemolytische anemie, leukopenie, trombocytopenie. Een op het neuroleptisch maligne syndroom lijkend symptomencomplex is beschreven na abrupt staken. Verhoging van transaminasen, alkalische fosfatase, γ-GT en ureumgehalte; chromaturie.

Interacties

Combinatie met niet-selectieve MAO-remmers en met de combinatie van een selectieve MAO-B remmer (selegiline, rasagiline) en een selectieve MAO-A remmer (moclobemide) is gecontra-indiceerd, evenals behandeling binnen 14 dagen na de laatste gift van een dergelijke niet-selectieve MAO-remmer of MAO-remmercombinatie, omdat dan een hypertensieve crisis kan optreden.

Antipsychotica, anti-emetica met fenothiazine-structuur, benzodiazepinen, opiaten, centraal werkende antihypertensiva en hoge doses methionine kunnen het anti-parkinsoneffect tegengaan.

Het hypotensieve effect van methyldopa kan worden versterkt. Methyldopa kan de anti-parkinsonwerking zowel versterken als verminderen.

Het gelijktijdig gebruik kan het effect van sympathicomimetica versterken.

Gelijktijdige toediening van halothaan kan aritmieën en bloeddrukschommelingen veroorzaken; 12–48 vóór algehele anesthesie met halothaan dient de levodopatherapie te worden onderbroken en na de operatie zo snel mogelijk te worden hervat; de dosering geleidelijk opbouwen tot het preoperatieve niveau.

Parasympathicolytica kunnen de snelheid van de resorptie van levodopa verminderen; anderzijds werken ze synergistisch doordat parasympathicolytica de tremor doen afnemen.

Metoclopramide verhoogt de snelheid van resorptie.

Bij gelijktijdige toediening van ijzerverbindingen kan de resorptie van levodopa afnemen, waarschijnlijk door vorming van een slecht oplosbaar complex. De tussentijd moet zo groot mogelijk zijn.

Levodopa kan de uitkomst van laboratoriumtesten (catecholamine, creatinine, urinezuur, glucose) beïnvloeden. Een eiwitrijke maaltijd kan het effect verminderen.

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren schadelijk gebleken.
Advies: Gebruik is gecontra-indiceerd.
Overige: Een vruchtbare vrouw dient adequate anticonceptieve maatregelen te nemen gedurende de therapie.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja, (levodopa) in kleine hoeveelheden. Onbekend (benserazide).
Overige: Levodopa onderdrukt de lactatie.
Farmacologisch effect: Skeletdeformaties bij zuigelingen door benserazide kunnen niet worden uitgesloten.
Advies: Tijdens gebruik geen borstvoeding geven.

Contra-indicaties

  • Niet-gecompenseerde cardiovasculaire, endocriene of hematologische aandoeningen.
  • Psychiatrische aandoeningen met een psychotische component.
  • Lever-, en nieraandoeningen.
  • Nauwe-kamerhoekglaucoom.
  • Een leeftijd < 25 jaar.

Voorzichtigheid is geboden bij verdachte, ongediagnosticeerde gepigmenteerde huidaandoeningen; melanoom in de anamnese.

Waarschuwingen

Voorzichtigheid is geboden bij coronaire aandoeningen, cardiale aritmie of hartfalen; met name in het begin van de behandeling regelmatig de hartfunctie controleren. Controleer op orthostatische hypotensie in het begin van de behandeling en bij dosisverhoging bij patiënten met risicofactoren hiervoor of die een voorgeschiedenis hiervan hebben. Tijdens behandelingperiodiek nier-, lever- en cardiovasculaire functie en het bloedbeeld controleren.

Bij open-kamerhoekglaucoom regelmatig de intraoculaire druk meten.

Bij diabetes mellitus regelmatig het bloedglucosegehalte controleren.

Bij een actief maagulcus in het recente verleden, convulsies of een osteomalacie hierop regelmatig controleren.

Dyskinesieën kan men trachten te bestrijden door dosisverlaging en/of verdeling van de dagdosis over meerdere giften of door toepassing van de capsule met gereguleerde afgifte.

De kans op het optreden van een melanoom bij de ziekte van Parkinson is 2–6× zo groot als in de normale populatie; tijdens behandeling regelmatig controleren op het ontwikkelen van een melanoom, met name bij een melanoom in de voorgeschiedenis.

Depressie kan een onderdeel zijn van het klinisch beeld van de ziekte van Parkinson; tijdens behandeling controleren op het ontstaan van mentale veranderingen, depressies met neiging tot zelfmoord.

De behandeling 12–48 uur vóór een algehele narcose met halothaan stoppen vanwege aritmieën en schommelingen in de bloeddruk.

Vanwege het risico van het neuroleptisch maligne syndroom de toediening niet plotseling staken.

Regelmatig controleren op stoornissen in de impulsbeheersing; patiënten en verzorgers dienen hierop bedacht te zijn. Bij optreden van stoornissen in de impulsbeheersing de behandeling heroverwegen.

Niet gebruiken bij kinderen < 18 jaar; de veiligheid en werkzaamheid is bij kinderen niet vastgesteld.

Onder andere vanwege het risico van slaperigheid en plotselinge slaapaanvallen is voorzichtigheid geboden met het besturen van voertuigen of bij gevaarlijke activiteiten. Bij last van slaperigheid of plotselinge slaapaanvallen afzien van autorijden en het bedienen van machines totdat de slaapaanvallen en de slaperigheid zijn verdwenen; een vermindering van de dosering of staken van de behandeling kan worden overwogen.

Overdosering

Eigenschappen

Combinatie van dopamineprecursor die de bloed-hersenbarrière passeert en enzymatisch wordt gedecarboxyleerd tot het werkzame dopamine en een decarboxylaseremmer die de bloed-hersenbarrière niet passeert. De decarboxylaseremmer remt de extracerebrale decarboxylering van levodopa, waardoor meer levodopa beschikbaar is voor transport naar de hersenen. Hierdoor kan levodopa lager worden gedoseerd, zal de werking sneller intreden en zullen minder perifere bijwerkingen optreden door een geringere hoeveelheid perifeer ontstaan dopamine. De werking berust waarschijnlijk op verhoging van de dopamineconcentratie in de hersenen. Hypokinesie, spierstijfheid en in mindere mate de tremor worden verbeterd.

Kinetische gegevens

ResorptieVoedsel vermindert de resorptie en de snelheid.
Fbij capsule (mga) is 60% t.o.v. caps. of tabl. (levodopa). De max. spiegel is 20–30% van die van gewone tablet of capsule.
T max1 uur, caps. mga 3 uur (levodopa); met voedsel hoger (5 uur).
V d0,8 l/kg.
Metaboliseringvolledig, voornamelijk via COMT tot 3-O-methyldopa, omdat benserazide aminozuurdecarboxylase remt (levodopa). Tot trihydrobenzylhydrazine, een krachtige remmer van aromatisch aminozuurdecarboylase (benserazide).
Eliminatievia de nieren als metaboliet (levodopa volledig, benserazide voor 64%).
T 1/2el1,5 uur (levodopa), bij ouderen 25% langer.