levodopa/carbidopa

Tablet: Parkinsonisme, met uitzondering van de medicamenteus veroorzaakte vorm. De CR-tablet vooral ter verkorting van de ’off’-periode bij patiënten die eerder met levodopa, al dan niet met decarboxylaseremmers, werden behandeld en die motorische fluctuaties vertoonden.

Intestinale gel: Ernstige motorische fluctuaties en hyper-/dyskinesie bij gevorderde levodopa-gevoelige ziekte van Parkinson die onvoldoende reageert op andere anti-parkinsonmiddelen.

Pyridoxine antagoneert de effecten van dit preparaat niet.

Combinatie met niet-selectieve MAO-remmers en met MAO-A-remmers en behandeling binnen 14 dagen na de laatste gift van een dergelijke MAO-remmer is gecontra-indiceerd, omdat dan een hypertensieve crisis kan optreden.

Antipsychotica, isoniazide, anti-emetica met fenothiazine-structuur, benzodiazepinen en hoge doses methionine kunnen het anti-parkinsoneffect tegengaan.

Het hypotensieve effect van methyldopa kan worden versterkt. Methyldopa kan de anti-parkinsonwerking zowel versterken als verminderen.

Het gelijktijdig gebruik kan het effect van sympathicomimetica versterken.

Gelijktijdige toediening van halothaan, cyclopropaan en trichloorethyleen kan aritmieën veroorzaken; vóór anesthesie dient de levodopatherapie te worden onderbroken en na de operatie zo snel mogelijk te worden hervat.

Parasympathicolytica kunnen de resorptie van levodopa verminderen; anderzijds werken ze synergistisch doordat parasympathicolytica de tremor doen afnemen; abnormale onvrijwillige bewegingen kunnen echter verergeren.

Bij gelijktijdige toediening van ferro-verbindingen kan de resorptie van levodopa afnemen, waarschijnlijk door vorming van een slecht oplosbaar complex. De tussentijd moet zo groot mogelijk zijn.

Niet gelijktijdig gebruiken met tetrabenazine of andere geneesmiddelen die de hoeveelheid monoaminen verlagen.

Selegiline kan de hypotensieve reactie versterken.

In combinatie met COMT-remmers en MAO-B remmers de dosering levodopa eventueel verlagen.

Bij een proteïnenrijk dieet kan de resorptie verstoord raken, omdat levodopa competitief is met bepaalde aminozuren.

• nauwe-kamerhoekglaucoom;
• verdachte, ongediagnosticeerde gepigmenteerde huidaandoeningen (afwijkende of bloedende moedervlekken); melanoom in de anamnese;
• voor de intestinale gel tevens: ernstige hartstoornissen, ernstige hartaritmie, plotselinge hersenbloeding.

Wees voorzichtig bij chronisch open-kamerhoekglaucoom, ernstige cardiovasculaire of longaandoeningen, een endocriene, lever- of nieraandoening, psychose (in de anamnese), (anamnese van) ulcus pepticum en convulsies. Bij open-kamerhoekglaucoom de oogboldruk controleren. Terughoudendheid is geboden bij een recent myocardinfarct met aritmieën. Bij langdurig gebruik periodiek nier- en leverfunctie, hemopoëse en cardiovasculaire functie controleren.

Optredende dyskinesie kan men trachten te bestrijden door dosisverlaging en/of verdeling van de dagdosis over meerdere giften.

De kans op het optreden van een melanoom bij de ziekte van Parkinson is 2–6× zo groot als in de normale populatie; tijdens behandeling regelmatig controleren op het ontwikkelen van een melanoom, met name bij een melanoom in de voorgeschiedenis.

Met het oog op het ontstaan van depressie en neiging tot zelfmoord is controle aan te raden.

Wees voorzichtig bij een psychose (in de anamnese).

Vanwege het risico van het neuroleptisch maligne syndroom de toediening niet plotseling staken.

Regelmatig controleren op het ontstaan van stoornissen in de impulsbeheersing; bij ontwikkelen hiervan de behandeling heroverwegen.

Niet gebruiken bij patiënten jonger dan 18 jaar; veiligheid en werkzaamheid zijn bij kinderen niet vastgesteld.

Verder bij de intestinale gel: Het instellen van de transabdominale poort en de dosisaanpassingen uitvoeren in samenwerking met een gespecialiseerde neurologische kliniek. De gel bevat hydrazine, een afbraakproduct van carbidopa, dat genotoxisch, hepatotoxisch en mogelijk carcinogeen is; de klinische betekenis van de blootstelling via de gel is niet bekend.

Onder andere vanwege het risico van duizeligheid, slaperigheid en plotselinge slaapaanvallen is voorzichtigheid geboden met het besturen van voertuigen of bij gevaarlijke activiteiten. Bij last van slaperigheid of plotselinge slaapaanvallen de dosering verminderen en afzien van autorijden en het bedienen van machines totdat de slaapaanvallen en de slaperigheid zijn verdwenen.

Combinatie van dopamineprecursor die de bloed-hersenbarrière passeert en enzymatisch wordt gedecarboxyleerd tot het werkzame dopamine en een decarboxylaseremmer die de bloed-hersenbarrière niet passeert. De decarboxylaseremmer remt de extracerebrale decarboxylering van levodopa, waardoor meer levodopa beschikbaar is voor transport naar de hersenen (70–150 mg carbidopa blijkt perifeer dopadecarboxylase volledig te kunnen remmen.) Hierdoor kan levodopa lager worden gedoseerd, zal de werking sneller intreden en zullen minder perifere bijwerkingen optreden door een geringere hoeveelheid perifeer ontstaan dopamine. De werking berust waarschijnlijk op verhoging van de dopamineconcentratie in de hersenen. Hypokinesie, spierstijfheid en in mindere mate de tremor worden verbeterd. Werkingsduur: tablet 2–4 uur, CR-tablet 4–6 uur. Intestinale behandeling vermindert de motorische fluctuaties en verhoogt de ’on’-tijd omdat een stabielere levodopa plasmaconcentratie wordt gerealiseerd.

Kinetische gegevens