olmesartan/amlodipine/hydrochloorthiazide

• ’Add-on’-therapie bij essentiële hypertensie die onvoldoende heeft gereageerd op de behandeling met olmesartan en amlodipine.
• Als substitutietherapie bij essentiële hypertensie die voldoende heeft gereageerd op de behandeling met een combinatie van olmesartan, amlodipine en hydrochloorthiazide.

Gelijktijdige behandeling met een ACE–remmer en een ARB vermeerdert de kans op hypotensie, syncope, achteruitgang van de nierfunctie en hyperkaliëmie; een dubbele blokkade alleen toepassen onder supervisie van een gespecialiseerd arts bij afzonderlijk gedefinieerde patiënten (zonder diabetische nefropathie) bij wie de nierfunctie, bloeddruk en het elektrolytengehalte regelmatig worden gecontroleerd. Bij diabetespatiënten of een verminderde nierfunctie (GFR < 60 ml/min/1,73 m²) is het gebruik van olmesartan in combinatie met aliskiren gecontra–indiceerd. Bij andere patiënten wordt de combinatie ontraden; indien de combinatie toch toegepast dient te worden, is periodieke bepaling van de bloeddruk, nierfunctie en serumelektrolyten aanbevolen.

Bij ’high risk’ patiënten (bv. na een myocardinfarct) kan combinatie van amlodipine met een β-blokker leiden tot hartfalen, hypotensie en myocardinfarct.

Het door hydrochloorthiazide veroorzaakte kaliumverlies kan worden versterkt door andere geneesmiddelen die hypokaliëmie veroorzaken (zoals laxantia, kaliuretische diuretica, benzylpenicilline, parenteraal amfotericine B, salicylzuurderivaten, corticosteroïden en ACTH). Bij combinatie met middelen die door een verstoring van het serumkalium kunnen worden beïnvloed (bv. anti-aritmica (o.a. digoxine), antipsychotica, niet-depolariserende spierrelaxantia) het serumkalium (én ECG) periodiek controleren.

Het door diuretica veroorzaakte kaliumverlies wordt mogelijk door olmesartan ten dele tegengegaan; wees voorzichtig bij comedicatie van kaliumsparende diuretica (zoals spironolacton), heparine en andere plasmakalium-verhogende geneesmiddelen (bv. trimethoprim, ciclosporine, tacrolimus): zij kunnen het effect op het serumkaliumgehalte versterken en leiden tot hyperkaliëmie, met name bij gestoorde nierfunctie.

Combinatie met NSAID’s (incl. acetylsalicylzuur > 3 g/dag, COX-2-remmers) vermindert het antihypertensieve effect en vergroot de kans op achteruitgang van de nierfunctie (vooral bij ouderen en gedehydreerde patiënten) en hyperkaliëmie.

Geef patiënten met meer kans op radiocontrast-nefropathie vóór blootstelling aan radiocontrast intraveneuze (re)hydratie.

Er is meer kans op (orthostatische) hypotensie bij combinatie met tricyclische antidepressiva, baclofen, antipsychotica, alcohol, anesthetica en barbituraten.

Mogelijk verhogen sterke of matige CYP3A4-remmers (zoals itraconazol, ketoconazol, grapefruitsap, erytromycine, claritromycine, verapamil, diltiazem, proteaseremmers zoals ritonavir) de plasmaconcentratie van amlodipine; dosisaanpassing kan noodzakelijk zijn (m.n. bij ouderen).

Sterke CYP3A4-inductoren (rifampicine, sint-janskruid) verlagen de plasmaspiegel van amlodipine; CYP3A4–inductoren met voorzichtigheid gebruiken.

Amlodipine kan bij combinatie met simvastatine de simvastatine–blootstelling verhogen.

De werking van insuline en orale bloedglucoseverlagende middelen kan door het diureticum worden geantagoneerd. Voorzichtig zijn bij combinatie met metformine vanwege de kans op lactaatacidose.

Combinatie met dantroleen i.v. vermijden bij patiënten die vatbaar zijn voor maligne hyperthermie en bij de behandeling van maligne hyperthermie. Bij dieren werd een dodelijke ventriculaire fibrillatie en een cardiovasculaire collaps vastgesteld in samenhang met hyperkaliëmie na combinatie met verapamil.

Colestyramine kan de resorptie van gelijktijdig ingenomen geneesmiddelen doen afnemen, waardoor dit combinatiepreparaat niet gelijktijdig maar twee uur ervoor of vier uur erna dient te worden ingenomen.

Controleer bij combinatie met een calciumsupplement de calciumspiegel, vanwege een verminderde uitscheiding door hydrochloorthiazide.

Olmesartan en hydrochloorthiazide kunnen de lithiumspiegel verhogen door verminderde uitscheiding; indien lithium noodzakelijk is, de dosis ervan verlagen en de lithiumspiegel zorgvuldig controleren.

De kans op bijwerkingen door amantadine kan vermeerderd worden door thiaziden.

Combinatie van hydrochloorthiazide met allopurinol vermeerdert de kans op overgevoeligheidsreacties.

Er is meer kans op hematologische reacties bij combinatie met geneesmiddelen die een negatieve invloed hebben op het bloedbeeld (bv. allopurinol, cytostatica, immunosuppressiva waaronder corticosteroïden).

Bij combinatie met ciclosporine is er meer kans op hyperurikemie en jichtachtige complicaties.

Er zijn geïsoleerde meldingen van hemolytische anemie bij combinatie met methyldopa.

• overgevoeligheid voor dihydropyridinederivaten of sulfonamiden;
• ernstige leverfunctiestoornissen, cholestase, galwegobstructie;
• ernstige nierfunctiestoornissen (creatinineklaring < 30 ml/min);
• refractaire hypokaliëmie, hyponatriëmie, hypercalciëmie en symptomatische hyperurikemie;
• ernstige hypotensie, (cardiogene) shock, obstructie van het uitstroomkanaal van het linker ventrikel (bv. ernstige aortastenose);
• hemodynamisch instabiel hartfalen na een acuut myocardinfarct.

Zie voor meer contra-indicaties de rubrieken Zwangerschap en Interacties.

Bij optreden van ernstige chronische diarree met gewichtsafname de mogelijkheid van een spruw-achtige enteropathie overwegen; een intestinale biopsie toont bij deze patiënten vaak villeuze atrofie aan. Als een andere oorzaak voor de klachten is uitgesloten, de behandeling direct staken en niet meer opnieuw beginnen.

Bij acute oogpijn of daling in de gezichtsscherpte (binnen enkele uren tot weken na start van de behandeling) de behandeling onmiddellijk stopzetten. Indien de oogdruk verhoogd is, deze proberen te verminderen, vanwege de kans op acuut gesloten-kamerhoekglaucoom na gebruik van hydrochloorthiazide.

Er is vooral meer kans op een hypotensieve reactie bij een geactiveerd renine-angiotensinesysteem zoals bij volume- en/of natriumdepletie, nierziekte en bij hartfalen.

Wees voorzichtig bij aorta- of mitralisstenose of bij obstructieve hypertrofische cardiomyopathie vanwege de kans op verminderde coronaire en cerebrale doorbloeding door de verlaagde bloeddruk, welke kan leiden tot een myocardinfarct of beroerte.

Wees voorzichtig en controleer de bloeddruk extra bij leeftijd > 65 jaar, vooral bij hogere doses en leeftijd > 75 jaar.

Wees ook voorzichtig bij toepassing van amlodipine bij patiënten met congestief hartfalen, vanwege mogelijk meer kans op longoedeem, toekomstige cardiovasculaire aandoeningen en sterfte.

Bij gebruik van amlodipine voorzichtig zijn bij een acuut myocardinfarct (extra nierfunctie controle aangewezen) of geringe cardiale reserve.

Bij bilaterale stenose van de arteriae renales of bij unilaterale stenose bij slechts één functionerende nier is het mogelijk dat plasma-kalium-, ureum– en creatininegehalte stijgen, gezien de hemodynamische effecten van olmesartan; monitoring wordt aanbevolen.

Bij ernstig hartfalen of gestoorde nierfunctie rekening houden met een acute achteruitgang van de nierfunctie en deze blijven controleren; bij progressieve nierinsufficiëntie, de voorzetting van de behandeling heroverwegen. Olmesartan/amlodipine/hydrochloorthiazide is niet onderzocht bij patiënten met een recente niertransplantatie of bij patiënten met ernstige nierfunctiestoornis (creatinine-klaring < 12 ml/min); gebruik van dit preparaat bij deze patiënten wordt niet aanbevolen.

Periodiek serumelektrolytconcentraties (m.n. van kalium) controleren en zo nodig corrigeren vanwege de invloed van hydrochloorthiazide (hypokaliëmie) op de vocht–en elektrolytenbalans, met name bij patiënten met een snelle diurese, onvoldoende orale elektrolytinname en levercirrose. Olmesartan kan hyperkaliëmie veroorzaken, vooral bij nierinsufficiëntie, hartfalen en diabetes mellitus. Bij risicopatiënten derhalve nauwgezet het kaliumgehalte controleren.

Thiazide-diuretica kunnen de glucose-intolerantie verminderen; een latente diabetes mellitus kan manifest worden.

Wees voorzichtig bij lichte tot matige leverinsufficiëntie, vanwege een verhoogde blootstelling aan olmesartan en amlodipine en vergroting van de kans op coma hepaticum door hydrochloorthiazide.

Fotosensibilisatie wordt gemeld bij thiazide-diuretica, indien dit optreedt wordt aangeraden de behandeling stop te zetten. Wanneer het diureticum noodzakelijk wordt geacht blootgestelde huidgebieden beschermen tegen zonlicht of kunstmatig UVA-licht.

Thiaziden verminderen de calciumuitscheiding en kunnen zo hypercalciëmie veroorzaken, wees daarom voorzichtig bij maligne aandoeningen of hyperparathyreoïdie. Wegens hun invloed op het calciummetabolisme kunnen thiaziden bijschildklierfunctieproeven verstoren.

Olmesartan/amlodipine/hydrochloorthiazide niet toepassen bij een leeftijd < 18 jaar vanwege gebrek aan gegevens over de werkzaamheid en veiligheid.

ARB’s zijn minder effectief tegen hypertensie bij negroïde dan bij niet-negroïde mensen.

Symptomen
hypotensie met tachycardie (olmesartan), excessieve perifere vasodilatatie met waarschijnlijk langdurige systemische hypotensie (amlodipine) en elektrolytendepletie, misselijkheid, slaperigheid (hydrochloorthiazide).

Zie voor meer symptomen en behandeling de stofmonografie op vergiftigingen.info.

Combinatie van een angiotensinereceptorblokker (ARB), een calciumantagonist met een dihydropyridinestructuur en een thiazide-diureticum. Werkingsduur: 24 uur.

Meer details:

• olmesartan#eigenschappen
• amlodipine#eigenschappen
• hydrochloorthiazide#eigenschappen