claritromycine

Infecties veroorzaakt door micro-organismen gevoelig voor claritromycine:

• van de hogere luchtwegen (m.n. faryngitis, acute sinusitis);
• van de lagere luchtwegen (m.n. acute exacerbatie van chronische bronchitis en buiten het ziekenhuis verkregen milde tot matig ernstige pneumonie (CAP))
• acute otitis media bij kinderen;
• milde tot matig ernstige infecties van de huid en weke delen (m.n. folliculitis, cellulitis, ecthyma ulcus, erysipelas, erysipeloïd, erythrasma, furunkel, impetigo, impetiginisatie van andere dermatosen, (traumatische) wondinfectie);
• in combinatie met amoxicilline en omeprazol voor de eradicatie van Helicobacter pylori gerelateerd aan een ulcus duodeni.

Claritromycine is een sterke CYP3A-remmer en een matig-sterke remmer van P-glycoproteïne. Gelijktijdige toediening van claritromycine met ticagrelor (bloedingsrisico), pimozide (risico van QT-verlenging en aritmie), oraal toegediend midazolam (risico van sedatie en ademhalingsdepressie) of ergotamine (risico van ergotisme) is gecontra-indiceerd. Gelijktijdig gebruik van claritromycine met een statine die voor een belangrijk deel via CYP3A4 wordt gemetaboliseerd (atorvastatine, simvastatine) is vanwege het risico van myopathie en rabdomyolyse eveneens gecontra-indiceerd; fluvastatine, pravastatine of rosuvastatine zijn minder of niet afhankelijk van CYP3A-metabolisme; controleer bij combinatie op myopathie. Combineren met colchicine (eerder toxische spiegels van colchicine), domperidon, ivabradine en quetiapine is ook gecontra-indiceerd.

In verband met het eerder bereiken van toxische spiegels door remming van het (CYP3A4-gemedieerde) metabolisme door claritromycine zeer voorzichtig zijn met gelijktijdige toediening van de volgende middelen: o.a. kinidine, disopyramide, amlodipine, diltiazem, nifedipine, verapamil, digoxine, ivacaftor, budesonide, buspiron, carbamazepine, lurasidon, cinacalcet, darifenacine, lomitapide, maraviroc, rilpivirine (overweeg azitromycine als alternatief), ciclosporine, methylprednisolon, sirolimus, tacrolimus, tolvaptan, rifabutine, sildenafil, tadalafil, vardenafil, tolterodine (bij CYP2D6-’poor metabolizers’, omdat de metabolische route dan via CYP3A4 verloopt), theofylline, tyrosinekinaseremmers, vincristine (gelijktijdig gebruik vermijden) en vinblastine. Zo kan de combinatie met verapamil leiden tot hypotensie, bradyaritmieën en lactaatacidose. Let bij combinatie met de genoemde cardiale middelen op verlenging van de QT_c-tijd. Bij combinatie met disopyramide is o.a. hypoglykemie gemeld; als combinatie noodzakelijk is, de plasmaspiegel van disopyramide bepalen en evt. de dosis verlagen.

Gelijktijdig gebruik van claritromycine met benzodiazepinen die door CYP3A4 worden gemetaboliseerd, zoals alprazolam of midazolam kan het sedatieve effect van deze middelen verlengen en versterken. Parenterale toediening van midazolam alleen toepassen in gecontroleerde omstandigheden zoals die van een intensive care (de blootstelling aan midazolam is bij deze toedieningsvorm met een factor 2,7 toegenomen); de combinatie met oraal toegediend midazolam is gecontra-indiceerd omdat de blootstelling hierbij nog verder zal toenemen.

De bactericide werking van β-lactamantibiotica kan worden geantagoneerd; dit is alleen van belang bij levensbedreigende infecties, zoals endocarditis, meningitis, sepsis en daarnaast bij ernstige neutropenie.

Wees voorzichtig bij de combinatie met geneesmiddelen die hepatotoxisch zijn; mogelijk kan de combinatie resulteren in fulminante hepatitis en levensbedreigend leverfalen.

Wees voorzichtig bij de combinatie met andere ototoxische geneesmiddelen (vooral aminoglycosiden); controleer bij het toepassen van een dergelijke combinatie zowel tijdens als na de behandeling het gehoor en de vestibulaire functie.

Claritromycine en itraconazol verhogen elkaars spiegels.

Claritromycine kan de blootstelling aan omeprazol verhogen. Verhoogde concentraties fenytoïne en valproïnezuur zijn gemeld.

De plasmaconcentratie van claritromycine (zelf ook substraat voor CYP3A4) kan afnemen tot subtherapeutische spiegels bij gelijktijdig gebruik met geneesmiddelen die CYP3A4 sterk induceren, zoals efavirenz, nevirapine, sint-janskruid, carbamazepine, fenytoïne, fenobarbital, rifampicine en rifabutine; combinatie met rifabutine verhoogt daarnaast de kans op uveïtis. Etravirine kan de werkzaamheid van claritromycine tegen mycobacterium avium complex (MAC) verminderen; overweeg een alternatieve behandeling.

Bij combinatie met een vitamine K-antagonist de INR zorgvuldig monitoren.

De plasmaconcentratie van claritromycine kan toenemen door sommige HIV-proteaseremmers en cobicistat, ook de plasmaconcentratie van de proteaseremmers kan toenemen.

Combinatie met orale bloedglucoseverlagende middelen (zoals sulfonylureumderivaten, repaglinide) en/of insuline kan leiden tot een aanzienlijke hypoglykemie; zorgvuldig controleren.

In het algemeen:

• ernstige leverinsufficiëntie in combinatie met een nierinsufficiëntie;
• aandoeningen die kunnen leiden tot QT-intervalverlenging (zoals niet-gecorrigeerde elektrolytenbalans (K⁺, Ca²⁺, Mg²⁺), aangeboren QT-intervalverlenging, ventriculaire aritmieën (waaronder ’torsade de pointes’), gebruik van andere medicatie die het QT-interval kan verlengen; zie de rubriek Interacties);
• overgevoeligheid voor macroliden.

Daarbij voor de tabletten met gereguleerde afgifte 500 mg:

• creatinineklaring < 30 ml/min.

Zie voor meer contra-indicaties de rubriek Interacties.

Kruisresistentie met andere macroliden kan optreden, evenals met lincomycine en clindamycine.

Wees voorzichtig bij leverfunctiestoornissen en bij matig-ernstige tot ernstige nierfunctiestoornissen. De leverfunctie onderzoeken indien een zich snel ontwikkelende asthenie ontwikkelt geassocieerd met anorexie, icterus, donkere urine, bloedingsneiging, hepatische encefalopathie, jeuk of een gevoelige buik.

Wees voorzichtig bij coronaire aandoeningen, ernstig hartfalen en bij risicofactoren voor verlenging van het QT-interval (zoals hypokaliëmie, hypocalciëmie, hypomagnesiëmie, bradycardie (< 50 slagen/min), cardiale aritmie, comedicatie met geneesmiddelen die QT-interval verlengen (zie ook Interacties), congenitale of verworven QT-verlenging).

Bij de behandeling van milde tot matig ernstige huid- en weke deleninfecties de gevoeligheid van de verwekker testen, gezien Staphylococcus aureus en Streptococcus pyogenes beide resistent kunnen zijn.

Bij de behandeling van H. pylori gerelateerde recidiverende ulcus duodeni moet men rekening houden met het ontstaan van resistente typen van H. pylori.

Bij optreden van ernstige diarree de diagnose pseudomembraneuze colitis overwegen; in dat geval gebruik staken en geen middelen gebruiken die de peristaltiek remmen. Diarree geassocieerd met Clostridium difficile kan tot meer dan twee maanden na toediening van het antibioticum nog optreden.

Als de kans op ototoxiciteit toeneemt (zie ook de rubriek Interacties), de vestibulaire en auditieve functie gedurende en na afloop van de behandeling nauwlettend volgen.

Toename van de symptomen van myasthenia gravis zijn gemeld.

De veiligheid en werkzaamheid bij kinderen jonger dan 6 maanden (suspensie) zijn niet vastgesteld.

Bacteriostatisch (tegen sommige species bactericide) werkend macrolide. Derivaat van erytromycine. Remt de intracellulaire eiwitsynthese van gevoelige bacteriën door binding aan de 50S subunit van de ribosomen. Claritromycine werkt tegen een breed spectrum van aerobe, anaerobe, Gram-positieve, Gram-negatieve en zuurresistente bacteriën.

Gewoonlijk gevoelig zijn: Listeria monocytogenes, Clostridium spp. (behalve C. difficile), Corynebacterium diphteriae, Corynebacterium minutissimum, Peptococcus niger, Propionibacterium acnes, Streptococcus groep F, Bordetella pertussis, Haemophilus influenzae, Helicobacter pylori, Legionella pneumophila, Moraxella catarrhalis, Pasteurella multocida, Borrelia burgdorferi, Chlamydia pneumoniae (TWAR), Chlamydia trachomatis, Mycobacterium avium, Mycobacterium chelonae, Mycobacterium fortuitum, Mycobacterium intracellulare, Mycobacterium kansasii, Mycobacterium leprae en Mycoplasma pneumoniae.

Een verworven resistentie kan een probleem zijn bij: Enterococcus spp., Staphylococcus aureus (MRSA of MSSA), Staphylococcus (coagulase negatief), Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes, Streptococcus groep A, B, C, G en andere Streptococcus spp.

Ongevoelig zijn: Acinetobacterspp., Enterobacteriaceae, Pseudomonas aeruginosa, en niet-lactose fermenterende Gram-negatieve staafjes, Fusobacterium spp., Mycobacterium tuberculosis.

Kinetische gegevens