famciclovir
Samenstelling
Famciclovir Tabletten Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 125 mg, 500 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Een cutane herpes-infectie verloopt in het algemeen niet ernstig en geneest meestal spontaan. Volstaan kan worden met een indrogende crème of gel met zinkoxide of zinksulfaat. Eventueel kan hier lidocaïne aan worden toegevoegd. Ten slotte kan paracetamol of een NSAID als pijnbestrijding worden gebruikt. Orale antivirale behandeling met een nucleoside-analogon (aciclovir, famciclovir of valaciclovir) komt alleen in aanmerking bij ernstige klachten, bij herpes zoster in het hoofd-halsgebied, bij personen ouder dan 50 jaar, tijdens de zwangerschap (herpes genitalis) of indien een ernstig beloop te verwachten is, bijvoorbeeld bij immuungecompromitteerde patiënten. Gezien het gebruiksgemak gaat de voorkeur uit naar famciclovir of valaciclovir. Een orale antivirale behandeling is slechts zinvol indien gestart binnen een bepaalde termijn na het verschijnen van de eerste symptomen. De lengte van deze termijn hangt af van het type infectie (herpes simplex of zoster, primo-infectie of recidief) en de immuunstatus van de patiënt. Zie voor meer informatie huidinfectie (herpes virus). Bij frequent recidiverende herpes-infecties (> 6 per jaar) met veel klachten, kan het meegeven van een aanvalsbehandeling of profylaxe met een oraal nucleoside-analogon worden overwogen. Tussen famciclovir en valaciclovir bestaan prijsverschillen.
Indicaties
- Infecties veroorzaakt door het Varicella zoster-virus (ongecompliceerde herpes zoster en herpes zoster ophthalmicus) bij immuuncompetente patiënten.
- Ongecompliceerde infecties veroorzaakt door het Varicella zoster-virus bij immuungecompromitteerde patiënten.
- Initiële behandeling van herpes genitalis bij immuuncompetente patiënten.
- (Onderdrukking van) recidiverende genitale herpes bij immuuncompetente en immuungecompromitteerde patiënten.
Dosering
De behandeling zo spoedig mogelijk na verschijnen van de eerste symptomen (afhankelijk van de aandoening) beginnen. Zie ook huidinfectie (herpes virus) om te bepalen binnen welke termijn na aanvang van de eerste symptomen het starten van de therapie nog zinvol is.
Ongecompliceerde Herpes zoster:
Volwassenen:
500 mg 3×/dag. Bij immuuncompetente patiënten behandelen gedurende 7 dagen, bij immuungecompromitteerde patiënten gedurende 10 dagen.
Bij nierfunctiestoornissen: creatinineklaring 40–59 ml/min: 500 mg 2×/dag; 20–39 ml/min: 500 mg 1×/dag; < 20 ml/min: 250mg 1×/dag; hemodialysepatiënten: 250 mg na elke dialyse. Bij immuuncompetente patiënten behandelen gedurende 7 dagen, bij immuungecompromitteerde patiënten gedurende 10 dagen.
Overweeg intraveneuze antivirale therapie wanneer orale therapie onvoldoende blijkt.
Herpes genitalis:
Volwassenen:
Eerste infectie bij immuuncompetente patiënten: 250 mg 3×/dag. Behandelduur: 5 dagen.
Bij nierfunctiestoornissen: creatinineklaring 20–39 ml/min: 250 mg 2×/dag; < 20 ml/min: 250 mg 1×/dag; hemodialysepatiënten 250 mg na elke dialyse. Behandelduur: 5 dagen.
Recidiverende infecties bij immuuncompetente patiënten: 125 mg 2×/dag gedurende 5 dagen.
Recidiverende infecties bij immuungecompromitteerde patiënten: 500 mg 2×/dag. Behandelduur: 7 dagen.
Bij nierfunctiestoornissen (recidiverende infectie): creatinineklaring 20–39 ml/min: 500 mg 1x/dag; < 20 ml/min: 250 mg 1x/dag; hemodialysepatiënten 250 mg na elke dialyse. Behandelduur: 7 dagen.
Onderdrukking van recidiverende infecties bij immuuncompetente patiënten: 250 mg 2×/dag. Bij nierfunctiestoornissen: creatinineklaring ≤ 39 ml/min: 125 mg 2×/dag; hemodialysepatiënten 125 mg na elke dialyse. Deze behandeling na max. 12 maanden staken om de recidiverende frequentie en ernst te beoordelen.
Onderdrukking van recidiverende infecties bij immuungecompromitteerde patiënten: 500 mg 2×/dag. Bij nierfunctiestoornissen: creatinineklaring 20–39 ml/min: 500 mg 1×/dag; < 20 ml/min: 250 mg 1×/dag; hemodialysepatiënten 250 mg na elke dialyse. Deze behandeling na max. 12 maanden staken om de recidiverende frequentie en ernst te beoordelen.
Herpes genitalis:
Volwassen immuuncompetente patiënten:
Eerste infectie: 250 mg 3×/dag. Behandelduur: 5 dagen. Recidiverende infectie: 125 mg 2×/dag gedurende 5 dagen. Onderdrukking van recidiverende infectie: 250 mg 2×/dag; deze behandeling na max. 12 maanden staken om de recidiverende frequentie en ernst te beoordelen.
Volwassen immuungecompromitteerde patiënten:
Recidiverende infecties: 500 mg 2×/dag. Behandelduur: 7 dagen. Onderdrukking van recidiverende infecties: 500 mg 2×/dag; deze behandeling na max. 12 maanden staken om de recidiverende frequentie en ernst te beoordelen.
Bij nierfunctiestoornis: eerste infectie: creatinineklaring 20–39 ml/min: 250 mg 2×/dag; < 20 ml/min: 250 mg 1×/dag; hemodialysepatiënten 250 mg na elke dialyse. Behandelduur: 5 dagen. Recidiverende infectie: creatinineklaring 20–39 ml/min: 500 mg 1x/dag; < 20 ml/min: 250 mg 1x/dag; hemodialysepatiënten 250 mg na elke dialyse. Behandelduur: 7 dagen. Onderdrukking van recidiverende infectie: creatinineklaring 20–39 ml/min: 500 mg 1×/dag; < 20 ml/min: 250 mg 1×/dag; hemodialysepatiënten 250 mg na elke dialyse; deze behandeling na max. 12 maanden staken om de recidiverende frequentie en ernst te beoordelen.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): hoofdpijn.
Vaak (1–10%): duizeligheid, slaperigheid. Misselijkheid, braken, afwijkende leverfunctiewaarden. Huiduitslag, jeuk.
Soms (0,1–1%): urticaria, angio-oedeem (gelaat, oogleden, peri-orbitaal, farynx), ernstige huidreacties zoals Stevens–Johnsonsyndroom, toxische epidermale necrolyse en erythema multiforme. Verwardheid.
Zelden (0,01–0,1%): hallucinaties. Cholestatische icterus.
Bij immuungecompromitteerde patiënten komen misselijkheid, braken en afwijkende leverfunctiewaarden meer frequent voor, vooral bij hogere doses.
Interacties
Raloxifeen is in vitro een krachtige remmer van aldehyde-oxidase; het is daarom op theoretische gronden niet uit te sluiten dat raloxifeen de vorming van het werkzame penciclovir remt. Controleer bij gelijktijdig gebruik zorgvuldig de klinische werkzaamheid van de antivirale behandeling.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend. Ja, bij dieren.
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden.
Contra-indicaties
Waarschuwingen
Patiënten met een gecompliceerde herpes zoster (zoals een gedissemineerde herpes zoster, met viscerale betrekking, motorische neuropathieën, encefalitis en cerebrovasculaire complicaties) alleen intraveneuze antivirale therapie geven. Hetzelfde geldt voor immuungecompromitteerde patiënten met ophthalmische herpes zoster of met een herpes zosterinfectie met een groot risico van verspreiding en van betrokkenheid van de inwendige organen.
De omzetting naar de actieve metaboliet penciclovir kan vertraagd zijn bij een verminderde leverfunctie, wat resulteert in een lagere penciclovir plasmaconcentratie; dit zorgt voor een verminderde werkzaamheid.
Na herhaalde behandeling kunnen zich bij immuungecompromitteerde patiënten (2,1%) resistente virussen ontwikkelen.
Patiënten moeten (onbeschermde) geslachtsgemeenschap vermijden als er symptomen aanwezig zijn, ook wanneer met de antivirale medicatie is gestart. Tijdens de onderdrukkende behandeling is de frequentie van virale overdracht significant minder, maar nog wel mogelijk; instrueer de patiënt maatregelen te nemen voor veiliger seksueel contact.
Er zijn geen gegevens over de werkzaamheid en veiligheid bij kinderen (< 18 jaar) en bij patiënten met een ernstig verminderde leverfunctie.
Overdosering
Eigenschappen
Famciclovir is een prodrug van penciclovir, een antivirale stof met in vitro grote werkzaamheid tegen herpes simplexvirus type 1 en 2 en het Varicella zoster-virus. Famciclovir wordt in de darmwand en de lever snel en grotendeels omgezet in penciclovir. Dit wordt in de viraal–geïnfecteerde cellen omgezet in het werkzame penciclovirtrifosfaat door middel van het door het virus geïnduceerde thymidinekinase. Penciclovirtrifosfaat remt competitief het virale DNA-polymerase en voorkomt verdere virale DNA-synthese met als gevolg blokkering van de virale replicatie.
Kinetische gegevens
| F | 77% (penciclovir). |
| T max | ca. 45 min (penciclovir). |
| Eliminatie | vnl. met de urine (o.a. via tubulaire secretie), ca. 60% als penciclovir en klein deel als precursor ervan. |
| T 1/2el | ca. 2 uur (penciclovir), bij verminderde nierfunctie langer. Bij 4 uur-durende hemodialyse verlaging van 75% van de concentratie. |
Geneesmiddelgroep
famciclovir hoort bij de groep nucleoside en nucleotide analoga.