losartan/hydrochloorthiazide
Samenstelling
Cozaar Plus Merck Sharp & Dohme bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld ’100/12,5’
Bevat per tablet: losartan (K-zout) 100 mg, hydrochloorthiazide 12,5 mg.
Fortzaar Merck Sharp & Dohme bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld ’100/25’
Bevat per tablet: losartan (K-zout) 100 mg, hydrochloorthiazide 25 mg.
Hyzaar Merck Sharp & Dohme bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld ’50/12,5’
Bevat per tablet: losartan (K-zout) 50 mg, hydrochloorthiazide 12,5 mg.
Losartan/hydrochloorthiazide Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld ’50/12,5’
Bevat per tablet: losartan (K-zout) 50 mg, hydrochloorthiazide 12,5 mg.
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld ’100/12,5’
Bevat per tablet: losartan (K-zout) 100 mg, hydrochloorthiazide 12,5 mg.
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld ’100/25’
Bevat per tablet: losartan (K-zout) 100 mg, hydrochloorthiazide 25 mg.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
losartan/hydrochloorthiazide vergelijken met een ander geneesmiddel.
Advies
Bij hypertensie verlagen diuretica, β-blokkers, calciumantagonisten (dihydropyridinen), angiotensine I converterend enzym (ACE)-remmers en angiotensinereceptorblokkers (ARB’s) de bloeddruk effectief en verminderen het tienjaarsrisico op cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit. Comorbiditeit en specifieke patiëntenkenmerken bepalen welke groepen en welke middelen als eerste in aanmerking komen. De voorkeur gaat uit naar middelen met een 24-uurs werkzaamheid. Als één middel onvoldoende effectief is, is het toevoegen van een middel uit een andere groep effectiever dan het verhogen van de dosis; tevens beperkt het de bijwerkingen als gevolg van een dosisverhoging. De vaste combinatie in de juiste dosisverhouding heeft om reden van therapietrouw de voorkeur.
Indicaties
- Hypertensie, die onvoldoende heeft gereageerd op een ARB of een thiazide-diureticum als monotherapie.
Dosering
Voorafgaande individuele dosistitratie van beide componenten is aan te bevelen.
Hypertensie:
Volwassenen:
Begin- en onderhoudsdosering: ’50/12,5’ mg 1×/dag, indien nodig na 3–4 weken verhogen tot max. ’100/25’ mg 1×/dag. Patiënten die onvoldoende bloeddrukverlaging hebben bij losartan 100 mg/dag kunnen eventueel gelijk omgezet worden naar ’100/12,5’ mg 1×/dag.
De dosering hoeft niet aangepast te worden bij een matige nierfunctiestoornis (creatinineklaring 30-50 ml/min).
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): hoofdpijn, duizeligheid, asthenie, vermoeidheid, pijn op de borst. Slapeloosheid. Hoest, infectie van de bovenste luchtwegen, sinusitis. Spierpijn, spierkramp. Misselijkheid, dyspepsie, buikpijn, diarree. Nierinsufficiëntie, nierfalen. Hypoglykemie, hyperkaliëmie, lichte verlaging van hematocriet en hemoglobine.
Soms (0,1-1%): (orthostatische) hypotensie, hartkloppingen, angina pectoris, aritmie, myocardinfarct, beroerte. Dyspneu, pulmonaal oedeem, pneumonitis, bronchitis, keelpijn, bloedneus. Urineweginfectie, nachtelijke/frequente mictie. Hyperglykemie. Artralgie, artritis, spierzwakte, stijfheid. Droge mond, tandpijn, ontsteking van de speekselklier, anorexie, gastritis, braken, obstipatie, flatulentie. Icterus (intrahepatische cholestase), pancreatitis. Visusstoornissen (wazig zien, verminderd zicht, xanthopsie), branderige ogen, conjunctivitis. Oorsuizen. Vertigo. Koorts. Droge huid, jeuk, alopecia, transpiratie, urticaria, erytheem, dermatitis, (gezichts)oedeem, toxische epidermale necrolyse, fotosensibilisatie, hevig blozen. Necrotiserende angiitis, vasculitis. Nervositeit, paresthesie, perifere neuropathie, syncope, trillen, migraine. Angst, paniekaanvallen, depressie, verwardheid, abnormaal dromen, geheugenstoornis. Verminderd libido, erectiestoornis. Hyperurikemie, jicht. Hyponatriëmie, hypokaliëmie, lichte verhoging van serumureum en serumcreatinine. Anemie, ecchymose, purpura, hemolyse, trombocytopenie, agranulocytose, leukopenie. Interstitiële nefritis, glucosurie.
Zelden (0,01-0,1%): verhoging ALAT, hepatitis. Anafylactische reactie, angio-oedeem.
Zeer zelden (< 0,01%): stijging van andere leverenzym- en bilirubinewaarden.
Verder zijn gemeld: griepachtige symptomen, malaise. Afwijkende leverfunctie. Rabdomyolyse. Smaakstoornis. Cutane lupus erythematodes.
Meer informatie:
Interacties
Gelijktijdige behandeling met een ACE–remmer en een ARB geeft meer kans op hypotensie, syncope, achteruitgang van de nierfunctie en hyperkaliëmie; een dubbele blokkade alleen toepassen onder supervisie van een gespecialiseerd arts bij afzonderlijk gedefinieerde patiënten (zonder diabetische nefropathie) bij wie de nierfunctie, bloeddruk en het elektrolytengehalte regelmatig worden gecontroleerd. Bij diabetespatiënten of een verminderde nierfunctie (GFR < 60 ml/min/1,73 m²) is het gebruik van losartan in combinatie met aliskiren gecontra–indiceerd. Bij andere patiënten wordt de combinatie ontraden; indien de combinatie toch toegepast dient te worden, is periodieke bepaling van de nierfunctie, bloeddruk en serumelektrolyten aanbevolen.
Andere antihypertensiva en geneesmiddelen die hypotensie kunnen veroorzaken (bv. tricyclische antidepressiva, antipsychotica, baclofen, narcotische analgetica) kunnen het bloeddrukverlagend effect versterken.
NSAID’s (incl. COX2-remmers en acetylsalicylzuur > 3 g/dag) kunnen het diuretisch, natriuretisch en antihypertensief effect verminderen en de nierfunctie (verder) verslechteren met een verhoging van de serumkaliumconcentratie.
Kaliumsparende diuretica (zoals triamtereen), aldosteronantagonisten (zoals spironolacton), heparine, kaliumsupplementen en andere plasmakalium-verhogende geneesmiddelen (bv. trimethoprim, ciclosporine, tacrolimus) kunnen het effect op het serumkaliumgehalte versterken en leiden tot hyperkaliëmie, met name bij gestoorde nierfunctie.
Het door diuretica veroorzaakte kaliumverlies wordt mogelijk door losartan ten dele tegengegaan; wees voorzichtig bij combinatie met kaliumsecreterende middelen (laxantia, parenteraal amfotericine B, corticosteroïden, glycyrrhizine in drop/zoethout of ACTH) vanwege de kans op hypokaliëmie. Hypokaliëmie kan de gevoeligheid voor niet-depolariserende spierrelaxantia doen toenemen en de toxiciteit van digoxine en geneesmiddelen die het QT-interval verlengen versterken.
De renale lithiumklaring neemt af door toegenomen terugresorptie in de tubulus: verlaging van de lithiumdosis kan nodig zijn.
De werking van insuline en orale bloedglucoseverlagende middelen kan worden geantagoneerd. Metformine voorzichtig toepassen in verband met risico op lactaatacidose.
Fluconazol en rifampicine kunnen de concentratie van de actieve metaboliet van losartan verminderen.
Colestyramine kan de resorptie van hydrochloorthiazide verminderen en dient twee uur ná of vier uur vóór de combinatie te worden ingenomen.
Bij combinatie met calciumzouten en plasmacalciumverhogende middelen is een stijging van de serumcalciumconcentratie te verwachten, waardoor een strikte controle van het serumcalcium vereist is.
Bij combinatie met carbamazepine neemt de kans op hyponatriëmie toe.
Er is meer kans op hematologische reacties bij combinatie met geneesmiddelen die een negatieve invloed hebben op het bloedbeeld (bv. allopurinol, cytostatica, immunosuppressiva waaronder corticosteroïden).
Bij combinatie van hydrochloorthiazide en methyldopa is hemolytische anemie gemeld.
Patiënten die jodiumhoudend contrastmiddel toegediend krijgen voorafgaand hydrateren.
Zwangerschap
Hydrochloorthiazide passeert de placenta.
Teratogenese: Losartan: Gebruik van ARB’s tijdens het 2e en 3e trimester is schadelijk, zich uitend in neonatale longhypoplasie, intra-uteriene groeivertraging, persisterende ductus arteriosus en schedelhypoplasie. Hydrochloorthiazide: Bij de mens, geen aanwijzingen voor schadelijkheid (relatief weinig gegevens).
Farmacologisch effect: Gebruik van ARB’s tijdens het 2e en 3e trimester kan leiden tot foetale en/of neonatale toxiciteit zoals hypotensie, gestoorde nierfunctie, nierfalen, oligohydramnion en hyperkaliëmie. In het verleden werd toepassing van thiaziden en verwante verbindingen in het 3e trimester geassocieerd met problemen bij de neonaat (trombocytopenie, hypoglykemie en stoornissen in de elektrolytenbalans).
Advies: Gebruik tijdens het 1e trimester wordt niet aanbevolen; gebruik tijdens het 2e en 3e trimester is gecontra-indiceerd.
Overige: Bij kinderwens en zwangerschap instellen op een alternatieve therapie; aangeraden wordt de patiënte bij het begin van de behandeling al hierop te wijzen. Als blootstelling vanaf het 2e trimester heeft plaatsgevonden, een echoscopie verrichten van de nieren en schedel van de foetus. Pasgeborenen nauwkeurig controleren op hypotensie, oligurie en hyperkaliëmie.
Lactatie
Overgang in moedermelk: losartan: ja bij dieren, bij mensen onbekend. Hydrochloorthiazide: ja.
Farmacologisch effect: Verhoogd vrij bilirubine (hydrochloorthiazide).
Overige: Thiazide-diuretica kunnen de lactatie remmen door vochtonttrekking.
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden, met name bij prematuren en pasgeborenen. Indien losartan/hydrochloorthiazide toch gebruikt dient te worden een zo laag mogelijke dosering geven.
Contra-indicaties
- ernstige nierfunctiestoornissen (creatinineklaring < 30 ml/min), anurie;
- ernstige leverfunctiestoornis, cholestase, aandoeningen met galstuwing;
- therapieresistente hypokaliëmie of hypercalciëmie;
- refractaire hyponatriëmie;
- symptomatische hyperurikemie of jicht;
- overgevoeligheid voor sulfonamiden.
Zie voor meer contra-indicaties de rubrieken Zwangerschap en Interacties.
Waarschuwingen
Grote voorzichtigheid is geboden bij angio-oedeem in de voorgeschiedenis.
Bij acute oogpijn of daling van de gezichtsscherpte (binnen enkele uren tot een week na start van de behandeling) de behandeling onmiddellijk stopzetten. Indien de oogdruk verhoogd is, deze proberen te verminderen, vanwege de kans op acuut gesloten-kamerhoekglaucoom na gebruik van hydrochloorthiazide.
Vooral bij volume- en/of natriumdepletie en bij hartfalen is er meer kans op een hypotensieve reactie (met vaak acute nierfunctiestoornis). Daarom bij ernstig hartfalen de behandeling bij voorkeur klinisch instellen. Een volume- en/of natriumdepletie voor het begin van de therapie corrigeren.
Hypotensie die tijdens anesthesie/operatie optreedt als gevolg van geblokkeerde angiotensine II-werking, kan worden gecorrigeerd door volumevergroting.
Het is niet aan te raden van een monotherapie met een thiazide-diureticum direct over te gaan op deze combinatie met losartan; vanwege het risico van hypotensie het diureticum 2–3 dagen staken, voordat met deze combinatie wordt begonnen.
Voorzichtig bij aorta– of mitralisklepstenose of obstructieve hypertrofische cardiomyopathie vanwege het potentiële risico van verminderde coronaire en cerebrale doorbloeding door de verlaagde bloeddruk.
Bij gestoorde nierfunctie rekening houden met een acute achteruitgang van de nierfunctie en deze blijven controleren. Bij bilaterale stenose van de arteriae renales of bij unilaterale stenose bij slechts één functionerende nier is het mogelijk dat plasma-ureum- en creatininegehalte stijgen (vaak reversibel). Er is geen ervaring bij recente niertransplantatie. Gebruik wordt niet aanbevolen bij hemodialysepatiënten.
Er is meer kans op hyperkaliëmie bij een bestaande nierfunctiestoornis en ongecontroleerde diabetes mellitus.
Er is meer kans op hypokaliëmie bij patiënten met cirrose met oedeem en ascites, coronaire aandoeningen, hartfalen en bij ouderen.
Bestaande verlenging van het QT-interval, hypokaliëmie en bradycardie zijn predisponerende factoren voor het ontstaan van ’torsade de pointes’.
Thiaziden verminderen de calciumuitscheiding en kunnen zo hypercalciëmie veroorzaken, wees daarom voorzichtig bij maligne aandoeningen of hyperparathyreoïdie.
Verder voorzichtig toepassen bij een licht tot matig gestoorde leverfunctie omdat verschuivingen in vloeistof- en elektrolytenevenwicht coma hepaticum kunnen veroorzaken en omdat de losartanspiegel verhoogd kan worden.
Bij diabetes mellitus is extra controle van bloedglucosewaarden en bij hyperlipidemie van serumlipiden aangewezen.
Het preparaat is niet onderzocht bij kinderen en adolescenten < 18 jaar.
ARB’s zijn, net als ACE-remmers, minder effectief tegen hypertensie bij negroïde dan bij niet-negroïde mensen.
Overdosering
Zie voor symptomen en behandeling de stofmonografie op vergiftigingen.info.
Eigenschappen
Combinatie van een angiotensinereceptorblokker (ARB) en een thiazide-diureticum. Bloeddrukverlagende werking meestal na 3–4 weken. Werkingsduur: ca. 24 uur.
Meer informatie:
Geneesmiddelgroep
losartan/hydrochloorthiazide hoort bij de groep ARB met diureticum.