methyldopa
Samenstelling
Methyldopa Tabletten (L-vorm) Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 125 mg, 250 mg, 500 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Bij hypertensie verlagen diuretica, β-blokkers, calciumantagonisten (dihydropyridinen), angiotensine I converterend enzym (ACE)-remmers en angiotensine receptor-blokkers (ARB’s) de bloeddruk effectief en verminderen het tienjaarsrisico op cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit. Comorbiditeit en specifieke patiëntkarakteristieken bepalen welke groepen en welke middelen als eerste in aanmerking komen. De voorkeur gaat uit naar middelen met een 24-uurs werkzaamheid. Als één middel onvoldoende effectief is, is het toevoegen van een middel uit een andere groep effectiever dan het ophogen van de dosering; tevens beperkt het de dosisafhankelijke bijwerkingen. De vaste combinatie in de juiste dosisverhouding heeft om reden van therapietrouw de voorkeur.
Gegevens op harde eindpunten zijn niet beschikbaar over het centraal werkend antihypertensivum methyldopa; daarom komt dit middel alleen in aanmerking als er met de voorkeursmiddelen geen of onvoldoende resultaat wordt behaald.
[Methyldopa is een van de voorkeurmiddelen bij zwangerschapshypertensie.]
Indicaties
Hypertensie.
[Niet-geregistreerde indicatie: Zwangerschapshypertensie].
Dosering
Hypertensie:
Volwassenen:
begindosering : 250 mg 2–3×/dag gedurende 48 uur. Afhankelijk van de reactie met tussenpozen van minimaal 2 dagen de dosis aanpassen.
Onderhoudsdosering: 500 mg–2 g per dag; max. 3 g per dag.
Bij ouderen en patiënten met een nierfunctiestoornis
de dosering eventueel verlagen.
Kinderen:
> 50 kg: begindosering: 10 mg/kg lichaamsgewicht in 2–4 doses.
Na 48 uur dosis langzaam aanpassen afhankelijk van de reactie; max. 65 mg/kg (max. 3 g) per dag.
[Zwangerschapshypertensie]:
Volwassenen:
Volgens de NVOG-richtlijn Hypertensieve aandoeningen in de zwangerschap 2011: 250-1000 mg 2-3× per dag.
Vanwege het regelmatig optreden van sedatie bij het starten of ophogen van de dosering, bij verhoging van de dosering eventueel eerst de avonddosering verhogen.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): orthostatische hypotensie (vaak dosisafhankelijk). (Voorbijgaande) sedatie, slaperigheid, sufheid.
Vaak (1–10%): slaapproblemen, nachtmerries, depressie, hallucinaties. Misselijkheid, braken, obstipatie, diarree. Oedeem, gewichtstoename (meestal reversibel na toevoeging diureticum). Donkere urine.
Soms (0,1–1%): hemolytische anemie, agranulocytose, trombocytopenie, leukopenie. Hoofdpijn, duizeligheid, symptomen van cerebrovasculaire insufficiëntie (mogelijk door bloeddrukdaling). Bradycardie. Verstopte neus, droge mucosa in de neus. Droge mond. Leveraandoeningen, zoals ernstige granulomateuze hepatitis. Melkafscheiding, gynaecomastie, impotentie. Toxische bijwerkingen die lijken op een auto–immuunziekte, koorts (in het begin van de behandeling), exantheem en lupus erythematosus–gelijkende syndromen.
Zelden (0,01–0,1%): myocarditis, pericarditis, verergering van angina pectoris. Overgevoeligheidsreacties van de longen met koorts en kortademigheid (interstitiële pneumonitis). Colitis, pancreatitis, retroperitoneaal fibrose. Acute toxische levernecrose. Parkinsonisme. Overgevoeligheidsreacties (zoals huiduitslag, eczeem, lichenachtige erupties en toxische epidermale necrolyse).
Verder zijn gemeld: sialo-adenitis. Granulocytopenie, eosinofilie, beenmergdepressie. Hyperprolactinemie, borstvergroting, amenorroe. Reversibele, lichte psychosen, dufheid, verminderd libido. Paresthesieën, Bell–verlamming, onwillekeurige choreoathetotische bewegingen. Inspanningshypotensie, verlengde overgevoeligheid van de sinus caroticus. Opgezette buik, pijnlijke of zwarte tong, flatulentie. Geelzucht. Lichte gewrichtspijn en spierpijn. Slapte, zwakte. Positieve Coombs-test en uitslag van onderzoek op antinucleaire factor, LE–cellen en reumafactor, vals–hoge waarden van catecholaminen in urine en plasma, verhoging van het bloedureumgehalte.
Interacties
Comedicatie met MAO-remmers is gecontra-indiceerd. In combinatie met andere antihypertensiva, diuretica, negatief–inotrope anti–aritmica of vasodilatatoren kan potentiëring van de bloeddrukverlagende werking optreden. Combinatie met bètablokkers kan in zeldzame gevallen leiden tot paradoxale hypertensieve reacties door endogene catecholaminen. Lagere doses anesthetica kunnen noodzakelijk zijn bij methyldopagebruik. Door methyldopa kan de toxische waarde van lithium eerder bereikt worden. IJzerpreparaten kunnen de resorptie met 70% verminderen; methyldopa minimaal 2 uur voor het ijzer innemen. Bij combinatie met levodopa kan een beschadiging van het centraal zenuwstelsel optreden; de hypotensieve werking wordt versterkt. Methyldopa kan de werking van tolbutamide versterken en van adrenaline (epinefrine) verminderen. De sedatieve werking van alcohol en andere centraal–depressieve stoffen kan worden versterkt.
Zwangerschap
Methyldopa passeert de placenta.
Teratogenese: Zowel bij de mens als bij dieren, geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Advies: Kan, voor zover bekend zonder gevaar voor de vrucht, overeenkomstig het voorschrift worden gebruikt.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, in zeer geringe mate.
Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.
Contra-indicaties
Actieve leverziekten. Eerder gebleken leveraandoening geassocieerd met methyldopa–therapie.
Waarschuwingen
Voorzichtigheid is geboden bij ouderen en patiënten met leverziekten in de anamnese, feochromocytoom, gestoorde nierfunctie. Indien anemie optreedt tijdens de behandeling, controle uitvoeren om vast te stellen of er geen hemolyse optreedt; bij vaststellen van hemolytische anemie de behandeling staken. Bloedbeeld en leverfunctie moeten gedurende de eerste 12 weken regelmatig worden gecontroleerd of wanneer onverklaarbare koorts optreedt. Bij het optreden van koorts, geelzucht of gestoorde leverfunctie de therapie direct staken. Door dialyse wordt methyldopa geëlimineerd; daarom kan hierna opnieuw hypertensie optreden. Hypotensie tijdens anesthesie kan met vasopressoren onder controle worden gebracht. Bij optreden van choreoathetotische bewegingen de therapie staken vanwege het zelden optreden van ernstige bilaterale cerebrovasculaire aandoeningen tijdens methyldopa–therapie. Methyldopa kan de bepalingen van urinezuur in de urine met fosforwolfraamzuur en van serumcreatinine met alkalisch picraat, van ASAT met behulp van colorimetrie en van porfobilinogeen m.b.v. de Schwartz-Watsontest verstoren. Daar methyldopa fluorescentie in urinemonsters veroorzaakt bij dezelfde golflengten als die van catecholaminen, kan dit bij de bepaling van de catecholaminen in de urine schijnbaar hoge concentraties geven. Gewenning kan optreden.
Het gebruik kan leiden tot verminderd reactie- en concentratievermogen. Vele dagelijkse bezigheden (bv. autorijden) kunnen daarvan hinder ondervinden.
Overdosering
Eigenschappen
Antihypertensivum, dat vermoedelijk zijn werking uitoefent door een stimulerend effect van de metaboliet alfa-methylnorepinefrine op de centrale alfa2-sympathicomimetische receptoren. Het bloeddrukverlagend effect berust op vermindering van de perifere vaatweerstand. Werking: na 3–4 uur, max. na 4–6 uur. Werkingsduur: ca. 24 uur.
Kinetische gegevens
| Resorptie | 8–62%, grote interindividuele variatie. |
| Metabolisering | uitgebreid. |
| Eliminatie | verloopt bifasisch, 70% onveranderd en als sulfaat met de urine. |
| T 1/2 | ca. 2 uur, bij nierfunctiestoornis tot ca. 3,6 uur. |
Geneesmiddelgroep
methyldopa hoort bij de groep antihypertensiva, centraal aangrijpend.