tiotropium
Samenstelling
Spiriva (als bromide) Boehringer Ingelheim bv
- Toedieningsvorm
- Inhalatiepoeder in capsule
- Sterkte
- 18 microg
Eventueel afgeleverd met Handihaler. De dosis die het mondstuk van de inhalator verlaat is 10 microg tiotropium.
- Toedieningsvorm
- Vernevelvloeistof ’Respimat’
- Sterkte
- 2,5 microg/dosis
- Verpakkingsvorm
- 60 doses
Tiotrus (als bromide) Teva Nederland bv
- Toedieningsvorm
- Inhalatiepoeder in capsule
- Sterkte
- 10 microg
- Verpakkingsvorm
- Met inhalator ’Zonda’
De capsule bevat 13 microg tiotropium, de dosis die het mondstuk van de inhalator verlaat is 10 microg tiotropium.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Niet-medicamenteuze adviezen bij astma bestaan uit stoppen met roken, voldoende beweging, vermijding van prikkels en gewichtsreductie bij obesitas. Bij minder frequente astmaklachten (≤ 2×/week) is ’zo nodig’-gebruik van een kortwerkend β2-sympathicomimeticum aangewezen. Bij frequentere klachten (≥ 3×/week) en vaker gebruik van een kortwerkend β2-sympathicomimeticum, is onderhoudsbehandeling met een inhalatiecorticosteroïd (ICS) geïndiceerd. Indien hiermee onvoldoende astmacontrole wordt bereikt, kan een langwerkend β2-sympathicomimeticum worden toegevoegd aan de onderhoudsbehandeling met ICS. Tiotropium vernevelvloeistof heeft een beperkte plaats als toevoeging aan een langwerkend β2-sympathicomimeticum en inhalatiecorticosteroïd bij moeilijk behandelbaar astma. Tiotropium is niet geschikt voor het couperen van astma-aanvallen.
Indicaties
Bronchusverwijdende onderhoudsbehandeling van chronische obstructieve longaandoeningen (COPD).
Vernevelvloeistof tevens: additionele bronchusverwijdende onderhoudsbehandeling van astma bij patiënten die in het voorgaande jaar één of meer ernstige exacerbaties hebben gehad, in combinatie met een inhalatiecorticosteroïd en een langwerkend β2-sympathicomimeticum.
Dosering
De dosis die het mondstuk van de inhalator van Spiriva en Tiotrus verlaat is beide 10 microg tiotropium.
COPD:
Volwassenen:
1 capsule van 10 microg óf 18 microg (inhalatiepoeder) of 5 microg (vernevelvloeistof) 1×/dag, steeds op hetzelfde tijdstip.
Astma:
Volwassenen:
5 microg (vernevelvloeistof) 1×/dag, steeds op hetzelfde tijdstip.
De capsule of vernevelvloeistof toedienen met de daarvoor bestemde inhalator.
Bijwerkingen
Vaak (1–10%): droge mond.
Soms (0,1-1%): (supraventriculaire) tachycardie, hartkloppingen, atriumfibrilleren. Paradoxale bronchoconstrictie, orale of faryngeale candidiasis, hoest, faryngitis, dysfagie, smaakstoornissen, stemstoornissen. Duizeligheid, hoofdpijn, slapeloosheid. Obstipatie. Bemoeilijkte mictie, urineretentie. Huiduitslag, jeuk.
Zelden (0,01-0,1%): laryngitis, angio-oedeem, urticaria. Wazig zien, verhoogde oogboldruk. Neusbloeding. Tandcariës, stomatitis, gingivitis, glossitis, gastro-oesofageale reflux. Urineweginfectie. Huidinfectie/-ulcus, droge huid.
Verder zijn gemeld: overgevoeligheidsreacties (waaronder anafylaxie), darmobstructie (waaronder paralytische ileus), dehydratie, misselijkheid, sinusitis, gewrichtszwelling.
Bij hogere leeftijd kan de incidentie van anticholinerge effecten (zoals droge mond en obstipatie) toenemen.
Interacties
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren alleen aanwijzingen voor schadelijkheid bij toxische maternale doseringen.
Advies: Gebruik ontraden.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, bij dieren (in geringe mate).
Advies: Het gebruik van tiotropium of het geven van borstvoeding ontraden.
Contra-indicaties
Overgevoeligheid voor parasympathicolytica.
Waarschuwingen
Tiotropium is niet geschikt voor de behandeling van acute bronchospasmen en van cystische fibrose. Bij gebruik bij cystische fibrose kunnen de symptomen toenemen (achteruitgang longfunctie en infecties luchtwegen).
Wees voorzichtig bij prostaathyperplasie, urineretentie, recent myocardinfarct (< 6 maanden), hartfalen (NYHA-klasse III of IV), ernstige hartritmestoornissen en matige tot ernstige nierfunctiestoornis (creatinineklaring ≤ 50 ml/min).
Parasympathicolytica kunnen door pupilverwijding de oogdruk verhogen en een aanval van acuut glaucoom veroorzaken. Contact met de ogen vermijden, aangezien dit kan leiden tot toename van nauwe-kamerhoekglaucoom, pijn of onaangenaam gevoel in de ogen, wazig zien, visuele halo’s gecombineerd met rode ogen en cornea-oedeem.
De veiligheid en werkzaamheid van tiotropium bij kinderen (< 18 jaar) met astma is nog niet vastgesteld; gebruik wordt ontraden.
Overdosering
Eigenschappen
Langwerkend parasympathicolyticum, specifiek werkzaam op de muscarinereceptoren. De bronchodilatatie na inhalatie is hoofdzakelijk een lokaal effect op de bronchiale gladde musculatuur. De werking treedt binnen 30 min in en houdt langer dan 24 uur aan; maximale bronchodilatatie wordt op de derde dag bereikt.
Kinetische gegevens
| Resorptie | ca. 40% van de geïnhaleerde dosis komt in de longen. |
| F | inhalatiepoeder ca. 20%, vernevelvloeistof ca. 33%. |
| T max | 5-7 min. |
| V d | 32 l/kg. |
| Metabolisering | in geringe mate tot twee inactieve metabolieten, N-methylscopine en dithienylglycolzuur. CYP2D6 en CYP3A4 zijn betrokken bij het metabolisme. |
| Eliminatie | ca. 7-19% onveranderd met de urine, het resterende deel met de feces. |
| T 1/2el | 27-45 uur. |
Geneesmiddelgroep
tiotropium hoort bij de groep parasympathicolytica, inhalatie.