abirateron

Gemetastaseerd, castratieresistent prostaatcarcinoom in combinatie met prednison of prednisolon (systemisch), bij volwassen mannen:

• die asymptomatisch of licht symptomatisch zijn na falen van androgeendeprivatietherapie en voor wie chemotherapie nog niet klinisch geïndiceerd is;
• bij wie de ziekte progressief was tijdens of na behandeling met een schema dat docetaxel bevat.

Wees voorzichtig met de combinatie met andere geneesmiddelen die het QT–interval verlengen zoals amiodaron, kinidine, disopyramide, sotalol, tricyclische antidepressiva, sommige antipsychotica, macrolide antibiotica, chinolonen, enkele antimycotica, selectieve serotonine 5-HT₃- receptorantagonisten (granisetron, ondansetron) en methadon.

Wees voorzichtig met de combinatie met andere geneesmiddelen die spiertoxiciteit kunnen veroorzaken zoals statinen, fibraten, ciclosporine en daptomycine.

Gelijktijdig gebruik van sterke CYP3A4-inductoren (zoals carbamazepine, fenytoïne, fenobarbital, rifampicine, sint-janskruid) vermijden omdat deze de plasmaconcentratie van abirateron met ca. 55% kunnen verlagen. Houd er rekening mee dat het enzyminducerende effect nog enkele weken na het staken kan aanhouden. Gelijktijdige toediening van sterke CYP3A4-remmers hebben geen klinisch relevant effect op de farmacokinetiek van abirateron.

Abirateron remt CYP2D6 en CYP2C8. Wees daarom voorzichtig met de combinatie met geneesmiddelen die voor hun klaring sterk afhankelijk zijn van CYP2D6 en tevens een nauwe therapeutische breedte hebben (zoals sommige β–blokkers (o.a. metoprolol, propranolol), antidepressiva, antipsychotica (o.a. haloperidol, risperidon), propafenon, flecaïnide en pijnstillers (codeïne, oxycodon en tramadol)) of van CYP2C8.

Hypokaliëmie (intra- en extracellulair) treedt bij de behandeling zeer vaak op en versterkt de toxiciteit van digoxine.

De belangrijkste metaboliet van abirateron remt in vitro het transporteiwit OATP1B1; mogelijk verhoogt dit de plasmaspiegel van geneesmiddelen die voor een belangrijk deel van dit transporteiwit gebruik maken zoals statinen, valsartan. repaglinide en bosentan.

Predni(sol)on kan hyperglykemie verergeren; een aanpassing van de therapie tegen diabetes mellitus kan nodig zijn.

De werkzaamheid en veiligheid van gelijktijdig gebruik met cytotoxische chemotherapie zijn niet vastgesteld.

Let op: spironolacton verhoogt mogelijk de prostaatspecifiek antigeen (PSA)-niveau’s.

Ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pughscore 10–15).

Door remming van CYP17 veroorzaakt abirateron een overmaat aan mineralocorticoïden met als (mogelijk) gevolg hypokaliëmie, natrium- en vochtretentie, hypertensie en hartfalen. Dit effect wordt verminderd door de comedicatie met predniso(lo)n. Wees echter voorzichtig bij een voorgeschiedenis van of bestaande hart- en vaatziekten en bij ernstig verminderde nierfunctie. In de klinische onderzoeken waren patiënten met ongecontroleerde hypertensie en/of klinisch relevante hartziekte uitgesloten van deelname. De veiligheid bij een linkerventrikelejectiefractie (LVEF) van < 50% of hartfalen NYHA-klasse II-IV zijn niet vastgesteld. Overweeg vóór de (her)behandeling de hartfunctie te evalueren; vóór de behandeling zonodig de hartfunctie optimaliseren en hypertensie, hypokaliëmie en vochtretentie corrigeren. Tijdens de behandeling deze onder controle houden: in de eerste 3 maanden veertiendaags en daarna maandelijks. Hypokaliëmie is tevens een risicofactor voor QT-verlenging. Staak de behandeling als de hartfunctie klinisch significant afneemt.

Controleer vóór en tijdens de (her)behandeling (in de eerste 3 maanden veertiendaags en daarna maandelijks) de serumaminotransferasen en wanneer geïndiceerd. Bij optreden van levertoxiciteit (ALAT of ASAT > 5× ULN) de behandeling onderbreken tot herstel en eventueel de behandeling hervatten met een lagere dosis. Bij optreden van ernstige levertoxiciteit (ALAT of ASAT > 20× ULN) de behandeling definitief staken. Er zijn onvoldoende gegevens over het gebruik bij matige tot ernstige leverinsufficiëntie. Wees zeer voorzichtig bij matige leverinsufficiëntie en volg de patiënt nauwgezet tijdens de therapie. Gebruik bij ernstige leverinsufficiëntie is gecontra-indiceerd.

Abirateron kan aanleiding geven tot myopathie en rabdomyolyse; adviseer iedere patiënt om bij onverklaarde spierpijn, -gevoeligheid of -zwakte onmiddellijk een arts te waarschuwen. Een bestaande verlaagde botdichtheid kan door predni(sol)on toenemen door de behandeling.

Bij seksueel verkeer met een vruchtbare vrouw moet een condoom worden gebruikt naast een andere effectieve anticonceptiemethode, omdat onbekend is of (metabolieten van) abirateron in sperma aanwezig zijn.

Let op: spironolacton verhoogt mogelijk de prostaatspecifiek antigeen (PSA)-niveau’s.

CYP17-remmer. Remt selectief het enzym CYP17 dat in de testes, bijnieren en prostaattumoren nodig is voor de synthese van androgenen, zoals testosteron. De celgroei van het prostaatcarcinoom is afhankelijk van androgenen. Behandeling met luteïniserend hormoon ’releasing’-hormoon (LHRH)-agonisten of met orchidectomie verlaagt de androgeenproductie in de testes, maar niet in de bijnieren of de tumor. Toevoeging van abirateron resulteert in een serumtestosteronwaarde onder het detecteerbare niveau. Remming van CYP17 leidt ook tot verhoogde productie van mineralocorticoïden door de bijnieren.

Kinetische gegevens