indometacine (systemisch)
Samenstelling
Indometacine Capsules/Zetpillen Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Capsule
- Sterkte
- 25 mg, 50 mg
- Toedieningsvorm
- Capsule met gereguleerde afgifte
- Sterkte
- 75 mg
- Toedieningsvorm
- Zetpil
- Sterkte
- 50 mg, 100 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
indometacine (systemisch) vergelijken met een ander geneesmiddel.
Advies
Volg bij pijnbehandeling een stapsgewijze aanpak en ga bij onvoldoende pijnstilling, contra-indicaties of een specifieke indicatie over naar de volgende stap.
Begin met paracetamol. De volgende stap is een NSAID (diclofenac, ibuprofen of naproxen) eventueel in combinatie met paracetamol. De daaropvolgende stap is tramadol, bij voorkeur in combinatie met paracetamol of een NSAID. De volgende stap is een sterkwerkend opioïd, oraal (morfine) of transdermaal fentanylpleister), bij voorkeur in combinatie met paracetamol of een NSAID. De laatste medicamenteuze stap is subcutane of intraveneuze toediening van een sterkwerkend opioïd (morfine).
Bij pijn met een oncologische oorzaak wordt meestal gelijk met sterkwerkende opioïden gestart, bij voorkeur gecombineerd met paracetamol en/of een NSAID. Zorg bij doorbraakpijn dat, naast een effectieve onderhoudsbehandeling, ook snelwerkende pijnstilling als rescue-medicatie beschikbaar is (wees bedacht op het sterk verslavende effect). Neem eventueel contact op met het palliatieteam.
Indicaties
- Reumatoïde artritis, matige tot ernstige juveniele idiopatische artritis, spondylitis ankylopoetica.
- Artrose, coxartrose en andere degeneratieve gewrichtsaandoeningen.
- Extra-articulaire aandoeningen zoals bursitis, tendinitis, synovitis en tendovaginitis.
- Acute jichtaanval.
- Acute en chronische lumbago.
- Niet-bacteriële ontsteking, pijn en oedeem na orthopedische operatieve ingrepen.
- Ernstige primaire dysmenorroe.
De capsule met gereguleerde afgifte is niet geschikt voor behandeling van acute pijn.
Dosering
De kortst mogelijke behandelduur en de laagst effectieve dagdosering toepassen.
Reumatoïde artritis, spondylitis ankylopoetica en degeneratieve gewrichtsaandoeningen:
Volwassenen:
Oraal/rectaal: Begindosering 25 mg 2–3×/dag; zo nodig in stappen van 25 mg verhogen tot max. 150–200 mg/dag in verdeelde doses. Als onderhoudsdosering is 75–100 mg/dag meestal voldoende.
Bij aanhoudende nachtelijke pijn en/of ochtendstijfheid een dosis van max. 100 mg voor de nacht toepassen. De behandeling enige tijd voortzetten (aanbevolen > 1 mnd.).
Juveniele idiopatische artritis:
Kinderen ≥ 16 jaar en/of met een lichaamsgewicht van ≥ 50 kg:
Oraal/rectaal: begindosering 1 mg/kg lichaamsgewicht/dag in 2–3 doses, zo nodig geleidelijk verhogen tot max. 2 mg/kg/dag. Bij verbetering de dosering verlagen of behandeling staken.
Extra-articulaire aandoeningen, lumbago:
Volwassenen:
Oraal/rectaal: 50 mg 2–3×/dag, max. 200 mg/dag. In het algemeen 10–14 dagen toepassen.
Na orthopedische operatieve ingrepen:
Volwassenen:
Oraal/rectaal: 50 mg 2–3×/dag, max. 200 mg/dag.
Acute jichtaanval:
Volwassenen:
Oraal: 50 mg 3–4×/dag; max. 200 mg per dag.
Rectaal: 100 mg 2×/dag.
Primaire dysmenorroe:
Volwassenen:
Oraal: 25 mg 3×/dag of 75 mg (capsule met gereguleerde afgifte) 1×/dag;
Kinderen ≥ 15 jaar en/of met een lichaamsgewicht van ≥ 50 kg:
Oraal: 25–50 mg/dag in 1–2 doses.
De capsules heel innemen met (veel) melk, voedsel of een antacidum.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): Hoofdpijn.
Vaak (1–10%): Depressie, duizeligheid, licht gevoel in het hoofd, tinnitus, slaperigheid, vermoeidheid (malaise en lusteloosheid). Misselijkheid, braken, buikpijn, diarree, obstipatie, dyspepsie. Stijging van leverenzymwaarden.
Soms (0,1–1%): verwardheid, angst, slapeloosheid, depersonalisatie, psychotische perioden. Syncope, convulsies, coma, perifere neuropathie, spierzwakte, onwillekeurige spierbewegingen. Wazig en dubbel zien, gestoorde donkeradaptatie, neerslagen op de cornea, afwijkingen van de retina, gehoorstoornissen en doofheid. Flatulentie, bloed in de ontlasting, haematemesis, ulceratieve stomatitis, ulcus pepticum, maag-darmbloedingen of –perforaties, verergering van colitis ulcerosa en M. Crohn, gastritis, anorexie, melaena. Ecchymose, petechiën, purpura, trombocytopenie, leukopenie, aplastische en hemolytische anemie, anemie door occult bloedverlies, vasculitis, angio-oedeem, erythema nodosum, huiduitslag, jeuk, haaruitval. Tachycardie, pijn op de borst, aritmie, hartkloppingen, hypertensie, hartfalen, oedeem, hematurie, proteïnurie, nefrotisch syndroom, interstitiële nefritis, geelzucht en hepatitis.
Zelden (0,01–0,1%): acute dyspneu, astma en longoedeem, agranulocytose, beenmergdepressie, hyperglykemie, hyperkaliëmie, glucosurie, leverfalen (soms fataal). Darmulcera gevolgd door stenose en obstructie, ileïtis regionalis, paresthesie, dysartrie, verergering van epilepsie en parkinsonisme. Vaginale bloeding, opvliegers en transpiratie.
Zeer zelden (< 0,01%): exfoliatieve dermatitis, Stevens-Johnsonsyndroom, erythema multiforme, toxische epidermale necrolyse.
Verder zijn gemeld: diffuse intravasale stolling, orbitale en periorbitale pijn, (acute) hypotensie, vasodilatatie, cerebrovasculair accident, myocardinfarct, bloeding uit het colon sigmoideum en perforatie van reeds bestaande sigmoïdlaesies, verhoging van de ureumwaarde in het bloed, nierinsufficiëntie, gewichtstoename. Na rectale toediening: irritatie, branderig gevoel, jeuk, pijn, bloeding uit het rectum, tenesmus, proctitis.
Interacties
Bij gelijktijdig gebruik van orale anticoagulantia is er meer kans op bloedingen, zorgvuldige controle is aangewezen. Bij gelijktijdig gebruik met SSRI’s, trombocytenaggregatieremmers en vitamine K-antagonisten en corticosteroïden neemt de kans op gastro-intestinale complicaties toe (m.n. ouderen zijn hiervoor gevoelig); gelijktijdig gebruik met andere prostaglandinesynthetaseremmers vermijden. De plasmaspiegel van digoxine en lithium kan toenemen. De plasmaspiegel van methotrexaat kan toenemen, waardoor toxische verschijnselen kunnen ontstaan. De nefrotoxiciteit van ciclosporine kan worden versterkt. Prostaglandinesynthetaseremmers kunnen het effect van bloeddrukverlagende middelen en bij hartfalen het effect van lisdiuretica verminderen. Bij een gestoorde nierfunctie kan door de combinatie met een RAAS-remmer de nierfunctie verder achteruit gaan. Gelijktijdig gebruik met kaliumsparende diuretica vermeerdert de kans op hyperkaliëmie. Bij combinatie met triamtereen kan acute nierinsufficiëntie optreden. Bij combinatie met zidovudine is een verhoogde hematologische toxiciteit waargenomen.
Zwangerschap
Indometacine passeert de placenta.
Teratogenese: Epidemiologisch onderzoek suggereert dat gebruik van NSAID’s in de vroege fase van de zwangerschap kan leiden tot meer kans op miskramen, cardiale malformaties en gastroschisis. In dierproeven is een verhoogd pre- en post-implantatie verlies, embryo-foetale letaliteit en een verhoogde incidentie van malformaties gezien.
Farmacologisch effect: Bij gebruik tijdens het 3e trimester zijn farmacologische effecten zoals weeënremming bij de moeder en bij de foetus voortijdige (intra-uteriene) sluiting van de ductus arteriosus Botalli, pulmonale hypertensie, bloedstollingsstoornis met als gevolg bloeding, nierfunctiestoornis of nierinsufficiëntie met oligohydramnie en gastro-intestinale bloeding of perforatie mogelijk.
Advies: Tijdens het 1e en 2e trimester uitsluitend gebruiken op strikte indicatie in een zo laag mogelijke dosering en zo kort mogelijk. Gebruik is gecontra-indiceerd tijdens het 3e trimester.
Overig: Het gebruik van een NSAID kan de vruchtbaarheid nadelig beïnvloeden en wordt ontraden bij vrouwen die zwanger willen worden.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: In geringe mate.
Advies: Of het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden.
Contra-indicaties
- ulcus pepticum (actief of in de anamnese), maag-darmbloedingen (actief of in de anamnese), maag-darmperforatie, gastritis;
- actieve colitis ulcerosa of M Crohn;
- cerebrovasculaire of andere bloedingen;
- optreden van astma-aanval, urticaria, angio-oedeem, neuspoliepen of rinitis na gebruik van acetylsalicylzuur of andere NSAID’s;
- ernstig hartfalen;
- zetpillen zijn gecontra-indiceerd bij proctitis in de anamnese of recente rectale bloeding.
Waarschuwingen
Wees voorzichtig bij meer kans op gastro-intestinale complicaties; begin met de laagst mogelijke dosering en overweeg combinatie met beschermende middelen. Indometacine kan verschijnselen van een maagzweer of van een infectie maskeren. Wees voorzichtig bij ouderen, inflammatoire darmziekten (in remissie), stollingsstoornissen, astma, bestaande infectie, epilepsie, M. Parkinson, psychische stoornissen, lever- en nierfunctiestoornissen, hypertensie, hartfalen, ischemische hartziekte, perifeer arterieel vaatlijden, cerebrovasculaire ziekte en bij risicofactoren voor cardiovasculaire ziekte (o.a. diabetes mellitus, hyperlipidemie, roken). Sommige NSAID’s (vooral bij langdurig gebruik en in hoge doses) zijn in verband gebracht met iets meer kans op arteriële trombose. Bij langere therapieduur is periodiek oogonderzoek gewenst, bij cornea-neerslagen of afwijkingen van de retina, behandeling staken. Bij kinderen regelmatig de leverfunctie controleren, aangezien fatale gevallen van hepatotoxiciteit zijn gemeld. Bij een reeds bestaande nierfunctiestoornis regelmatig de nierfunctie controleren. Indien een gestoorde nier- of leverfunctie slechter wordt, leverziekte (incl. algemene verschijnselen zoals eosinofilie) of een maag-darmbloeding optreedt de toediening staken. Behandeling > 3 maanden waarbij een analgeticum om de dag of vaker wordt gebruikt kan hoofdpijn veroorzaken of verergeren. Dan de behandeling staken. Bij de eerste tekenen van huiduitslag, mucosale laesies of andere tekenen van overgevoeligheid de behandeling staken, aangezien ernstige en soms fatale huidreacties met NSAID’s zijn gemeld. NSAID’s vermijden bij een Varicella-infectie.
Overdosering
Symptomen
duizeligheid, misselijkheid, braken, diarree, hevige hoofdpijn, verwardheid, desoriëntatie, lethargie, coma. Verder zijn gemeld acuut ulcus met eventueel perforatie en hemorragie, paresthesie, hallucinaties, convulsies, perifere neuropathie, hematurie.
Therapie
Geactiveerde kool en natriumsulfaat (laxans). Bij convulsies eventueel diazepam, of antacida.
Eigenschappen
NSAID (prostaglandinesynthetaseremmer). Arylazijnzuurderivaat met analgetische, antiflogistische en antipyretische werking. Indometacine remt de trombocytenaggregatie; dit houdt tot 24 uur na staken aan.
Kinetische gegevens
| Resorptie | oraal snel en vrijwel volledig geabsorbeerd. Voedsel vertraagt de absorptie, maar beïnvloedt niet de mate van absorptie. De capsule met gereguleerde afgifte geeft 25 mg direct af en de overige 50 mg over ca. 12 uur. Rectale absorptie is sterk afhankelijk van de zetpilbasis, waardoor soms een hogere dosering nodig is. |
| T max | gewone caps. 2 uur, caps. mga 5 uur, rectaal 2–4 uur. In het synoviaal vocht treden maximale concentraties ca. 1½ uur na de maximale plasmaconcentraties op en bedragen ca. 20% van die in het plasma. |
| V d | 0,34–1,57 l/kg. |
| Eiwitbinding | 90%. |
| Metabolisering | in de lever tot desmethyl-, desbenzoyl- en desmethyldesbenzoylmetabolieten en glucuroniden, tevens N-deacylering door een non-microsomaal systeem; indometacine en conjugaten ondergaan een belangrijke enterohepatische kringloop. |
| Eliminatie | met de urine ca. 60% (ca. 25% onveranderd), met de feces ca. 33–40% (ca. 1,5% onveranderd). |
| T 1/2 | gem. 4½ uur met sterke interindividuele spreiding vanwege enterohepatische kringloop. |
Geneesmiddelgroep
indometacine (systemisch) hoort bij de groep NSAID’s, overige.
- aceclofenac (J05AF06)
- benzydamine (J05AF06)
- dexketoprofen (J05AF06)
- diclofenac (J05AF06)
- diclofenac (J05AF06)
- fenylbutazon (J05AF06)
- flurbiprofen (J05AF06)
- ibuprofen (J05AF06)
- indometacine (J05AF06)
- ketoprofen (J05AF06)
- meloxicam (J05AF06)
- metamizol (J05AF06)
- nabumeton (J05AF06)
- naproxen (J05AF06)
- piroxicam (J05AF06)
- tiaprofeenzuur (J05AF06)