praziquantel
Samenstelling
Biltricide Bayer bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 600 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Bij de behandeling en preventie van de meeste worminfecties zijn hygiënische maatregelen noodzakelijk, ook ter preventie van herinfectie. De werking van anthelminthica is min of meer specifiek voor het type infectie. De keuze van het middel wordt daarom op geleide van de diagnose gedaan.
Praziquantel is bij trematoden-infectie (zuigwormen) het middel van eerste keus.
Indicaties
Infecties veroorzaakt door trematoden (platwormen).
Hiertoe behoren:
- alle Schistosoma spp. (bv. S. haematobium, S. intercalatum, S. japonicum, S. mansoni en S. mekongi);
- leverbotten (bv. Clonorchis sinensis, Opisthorchis viverrini);
- long-egels (bv. Paragonimus westermani en andere soorten).
Dosering
De langwerpige tablet heeft een aantal breukgleuven, zodat ook kan worden gedoseerd per kwart (150 mg) en halve tablet (300 mg).
Schistosoma-infecties:
Volwassenen en kinderen > 4 jaar:
S. haematobium (urogenitale bilharziasis): 40 mg/kg lichaamsgewicht in één dosis.
S. mansoni (intestinale bilharziasis) en S. intercalatum: 40 mg/kg lichaamsgewicht in één dosis of 20 mg/kg lichaamsgewicht tweemaal op één dag met een tussentijd van 4–6 uur.
S. japonicum en S. mekongi: 60 mg/kg lichaamsgewicht in één dosis of 30 mg/kg lichaamsgewicht tweemaal op één dag met een tussentijd van 4–6 uur.
Infecties met leverbotten:
Volwassenen en kinderen > 4 jaar:
C. sinensis en O. viverrini: 25 mg/kg lichaamsgewicht 3×/dag met tussenpozen van 4–6 uur, gedurende één tot drie dagen.
Infecties met long-egels:
Volwassenen en kinderen > 4 jaar:
P. westermani en andere spp.: 25 mg/kg lichaamsgewicht 3×/dag met tussenpozen van 4–6 uur, gedurende twee tot drie dagen.
De tabletten tijdens of na een maaltijd zonder stukbijten met water innemen, bij een eenmalige dosering ’s avonds.
Bijwerkingen
De bijwerkingen hangen af van de dosering en duur van de behandeling en verder van de soort parasiet, de ernst van de infectie, duur van de infectie en plaats van de parasieten in het lichaam.
Zeer vaak (> 10%): vermoeidheid.
Zeer zelden (< 0,01%): polyserositis.
Verder zijn gemeld: hartaritmie. Acuut respiratoir falen. Buikpijn, misselijkheid, braken, (bloederige) diarree. Anorexie. Hoofdpijn, duizeligheid, vertigo, slaperigheid, convulsie. Spierpijn. Malaise, koorts. Huiduitslag, urticaria, jeuk, allergische reactie. Eosinofilie.
Interacties
Geneesmiddelen die de activiteit van CYP450 verhogen (zoals carbamazepine, fenytoïne, fenobarbital, primidon, dexamethason, rifampicine, rifabutine en sint-janskruid) of verlagen (zoals cimetidine) kunnen respectievelijk de plasmaconcentraties van praziquantel verlagen of verhogen; combinatie met sterke inductoren (zoals rifampicine) vermijden en dexamethason ten minste één week vóór toediening van praziquantel staken.
Gelijktijdig gebruik van chloroquine kan leiden tot lagere praziquantel plasmaconcentraties.
Zwangerschap
Teratogenese: Gebruik tijdens de zwangerschap bij de mens geeft tot nu toe geen aanwijzingen voor schadelijkheid. Bij dieren eveneens geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Advies: Uit onderzoek blijkt dat er meer gezondheidsvoordelen van behandeling van de zwangere vrouw zijn dan risico’s (minder anemie bij de moeder, stijging geboortegewicht en afname van mortaliteit). Kan op indicatie gebruikt worden.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, in zeer geringe hoeveelheden (tot 0,0008% van de maternale dosis).
Advies: Op strikte indicatie gebruiken.
Contra-indicaties
Behandeling van cysticercosis van het oog; omdat de vernietiging van de parasiet in het oog onherstelbare schade kan veroorzaken.
Waarschuwingen
Wees voorzichtig bij een gestoorde leverfunctie of schistosomiasis van de lever omdat de eliminatiehalfwaardetijd kan toenemen. Omdat praziquantel niet werkzaam is tegen migrerende schistosomula, is het niet effectief tijdens acute schistosomiasis; bovendien kan toediening in deze fase een paradoxale reactie (Jarisch–Herxheimer-reactie) veroorzaken met potentieel levensbedreigende myocarditis, encefalitis en betrokkenheid van de longen. Gedurende de behandeling raadt de fabrikant opname in het ziekenhuis aan bij schistosomiasis of een ’fluke’-infectie bij patiënten woonachtig in of afkomstig van gebieden waar cysticercosis bij de mens endemisch is.
Praziquantel kan de pathologische effecten op het centrale zenuwstelsel van schistosomiasis, paragonimiasis of Taenia solium cysticercose verergeren; daarom niet toepassen bij epilepsie in anamnese of voorgeschiedenis en/of potentiële betrokkenheid van het centrale zenuwstelsel, zoals subcutane knobbeltjes die wijzen op cysticercose.
Gedurende de behandeling patiënten met hartaandoeningen controleren.
Niet gelijktijdig gebruiken met alcohol.
De veiligheid bij kinderen jonger dan 4 jaar is niet vastgesteld.
Het gebruik kan leiden tot verminderd reactie- en concentratievermogen. Vele dagelijkse bezigheden (bv. autorijden) kunnen daarvan hinder ondervinden.
Overdosering
Eigenschappen
Praziquantel is een anthelminthicum. Veroorzaakt een snelle samentrekking van schistosomen alsmede vacuolisatie en desintegratie van de schistosomenhuid.
De werking van praziquantel is beperkt tot trematoden (platwormen) en cestoden (lintwormen). Nematoden (incl. filariae) worden niet gedood.
Een verworven resistentie kan een probleem zijn bij Schistosoma mansoni.
Praziquantel is niet werkzaam tegen migrerende schistosomula.
Kinetische gegevens
| Resorptie | snelle en vrijwel volledige resorptie; echter groot first-pass-metabolisme. |
| T max | 1–3 uur. |
| Overig | praziquantel passeert de bloed-hersenbarrière. De concentratie in de liquor is ca. 10–20% van de plasmaconcentratie. |
| Metabolisering | via vnl. CYP3A4 tot gehydroxyleerde afbraakproducten. |
| Eliminatie | ca. 80% met de urine binnen 24 uur, vnl. als metaboliet. Bij een verminderde nierfunctie kan de eliminatie worden vertraagd. |
| T 1/2el | 1–2,5 uur. |
Geneesmiddelgroep
praziquantel hoort bij de groep anthelmintica.