pyrazinamide
Samenstelling
Pyrazinamide Tabletten Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 500 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Pyrazinamide wordt beschouwd als één van de tuberculosemiddellen van eerste keus bij ernstige en uitgebreide vormen van tuberculose. Het is gebleken hét middel bij uitstek te zijn tegen de ’dormant bacilli’. Het is een krachtig wapen tegen de vroeger zo gevreesde recidieven. Bij een begintherapie bij tuberculose, waarbij meerdere middelen zijn geïndiceerd, wordt aangeraden naast isoniazide, rifampicine en ethambutol ook pyrazinamide te kiezen.
Indicaties
Behandeling van infecties met Mycobacterium tuberculosis (waaronder longtuberculose en tuberculeuze meningitis) in combinatie met andere tuberculosemiddelen.
Dosering
Pyrazinamide wordt bij normale gevoeligheid van Mycobacterium tuberculosis gegeven in combinatie met isoniazide, rifampicine en zonodig ethambutol en wordt vooral ingezet tijdens de eerste fase van de behandeling (fase waarin de tuberkelbacillen worden gedood, symptomen verdwijnen en de besmettelijkheid van de patiënt verdwijnt). Naast een behandelschema met dagelijkse doses zijn eventueel ook nog schema’s met intermitterende doses beschikbaar in het Handboek Tuberculose (PDF 2MB, 2017, rubriek 5.3.1).
De tablet heeft een breukgleuf zodat gedoseerd kan worden per 250 mg.
Infecties met M. tuberculosis:
Volwassenen en kinderen vanaf 1 maand:
Initiële behandeling (dagelijkse dosis): 25–30 mg/kg lichaamsgewicht per dag, zo mogelijk in 1 dosis, max. 2 g/dag. gedurende 2 maanden. Bij resistentie tegen of intolerantie voor één van de andere geneesmiddelen of bij een onvoldoende respons kan een afwijkende behandelduur nodig zijn. Bij tuberculeuze meningitis is de dosering 50 mg/kg lichaamsgewicht per dag, max. 2 g/dag.
Bij ouderen en patiënten met veel gastro-intestinale klachten kan pyrazinamide over 2 doses worden verdeeld.
Gebruik bij nierfunctiestoornissen: bij een creatinineklaring < 10 ml/min: het toedieningsinterval verlengen naar 48 uur (i.p.v. 24 uur).
Bijwerkingen
Vaak (1–10%): misselijkheid, braken, buikpijn, anorexie. Stijging levertransaminasewaarden (matig en voorbijgaand in de vroege fase van de behandeling). Artralgie, myalgie. Hyperurikemie, jicht.
Zelden (0,01–0,1%): geelzucht, hepatomegalie, hepatotoxiciteit. Dysurie, interstitiële nefritis. Huiduitslag, urticaria, jeuk, fotosensibilisatie, koorts, acne. Trombocytopenie, sideroblastische anemie, purpura, splenomegalie.
Interacties
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. In de beperkte hoeveelheid gegevens zijn geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Farmacologisch effect: Pyrazinamide is hepatotoxisch voor de zwangere; tijdens gebruik regelmatig leverfuncties controleren.
Advies: Niet behandelen van tuberculose tijdens de zwangerschap is schadelijker voor moeder en kind (o.a. vroeggeboorte) dan wel behandelen. Pyrazinamide op strikte indicatie gebruiken.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, in geringe mate. Pyrazinamide wordt oraal (vanuit de borstvoeding) goed geresorbeerd.
Advies: Weeg het risico van het gebruik van dit geneesmiddel in combinatie met het geven van borstvoeding af.
Contra-indicaties
- leverfunctiestoornis, leverziekte;
- acute jicht;
- acute porfyrie.
Waarschuwingen
Vóór en elke 2–4 weken tijdens de behandeling de serumurinezuurspiegel controleren. Wees terughoudend bij verminderde nierfunctie, bij hyperurikemie of jicht in de anamnese (remming renale uraatexcretie) en bij diabetes mellitus (verlaging bloedsuiker).
Vóór en regelmatig tijdens de behandeling ook de leverfunctie controleren. De leverfunctie kan in de eerste weken van de behandeling gestoord raken en in de derde maand weer normaliseren. De behandeling staken bij ASAT- en ALAT-waarden > 5× de ULN, bij tekenen van hepatocellulaire beschadiging en bij prodromale symptomen van hepatitis (anorexie, misselijkheid, braken, vermoeidheid en malaise). Wees terughoudend bij chronisch alcoholisme.
Overdosering
Eigenschappen
Werkt bacteriostatisch of bactericide, afhankelijk van de concentratie die wordt bereikt op de infectieplaats en de gevoeligheid van het micro-organisme. Het is alleen werkzaam in een zuur milieu (pH 5–6). Het precieze werkingsmechanisme is niet bekend. De bactericide werking is afhankelijk van de intrabacteriële omzetting van pyrazinamide in het actieve pyrazinezuur door het enzym pyrazinamidase. Het werkingsspectrum is zeer smal. Bij monotherapie treedt resistentie binnen 6–8 weken op.
Gevoelig is: Mycobacterium tuberculosis.
Ongevoelig zijn: Mycobacterium bovis, atypische mycobacteriën (M. fortuitum, M. scrofulaceum, M. xenopi, M. kansasii en M. avium) en andere micro-organismen.
Kinetische gegevens
| Resorptie | vrijwel volledig. |
| T max | 1–2 uur. |
| V d | 0,57–0,84 l/kg. |
| Overig | Pyrazinamide wordt uitgebreid verdeeld over de weefsels. Passeert de bloed-liquorbarrière. De spiegels in de cerebrospinaal vloeistof zijn binnen 5 uur gelijk aan die in het bloedplasma. |
| Metabolisering | vnl. in de lever door hydrolyse tot m.n. actief pyrazinezuur en vervolgens tot andere metabolieten. |
| Eliminatie | met de urine, vnl. als metabolieten (waarvan 30–40% pyrazinezuur). |
| T 1/2el | ca. 10 uur (pyrazinamide), 10–20 uur (pyrazinezuur). Bij verminderde nierfunctie en/of verminderde leverfunctie langer. |
Geneesmiddelgroep
pyrazinamide hoort bij de groep tuberculosemiddelen.