cefuroxim (systemisch)
Samenstelling
Cefuroxim Injecties (als Na-zout) Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Poeder voor injectievloeistof
- Sterkte
- 750 mg, 1500 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). |
| OTC | Over the counter, dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. Aan de vergoeding van bepaalde zelfzorgmedicatie zijn nadere voorwaarden verbonden. Deze zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op de indicaties, de duur van de behandeling en het voorschrijven volgens een richtlijn/protocol. |
| MNT | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
cefuroxim (systemisch) vergelijken met een ander geneesmiddel.
Advies
De cefalosporinen dienen als ’reserve’-antimicrobiële middelen te worden beschouwd. De Commissie adviseert de toepassing van parenterale cefalosporinen te reserveren voor de kliniek.
In het algemeen: komt cefuroxim pas voor behandeling van infecties in aanmerking op basis van onderzoek naar de aard en de gevoeligheid van de verwekker; dit onderzoek is noodzakelijk bij onvoldoende effect van de middelen die geadviseerd worden voor de initiële empirische behandeling.
Indicaties
Behandeling van infecties door voor cefuroxim gevoelige micro-organismen:
- van de luchtwegen (buiten het ziekenhuis verkregen pneumonie (CAP), acute exacerbaties van chronische bronchitis);
- van huid en weke delen (cellulitis, erysipelas);
- gecompliceerde urineweginfecties (incl. pyelonefritis).
Profylaxe van postoperatieve infecties:
- bij ingrepen aan het maag-darmstelsel, orthopedische, cardiovasculaire en gynaecologische ingrepen (incl. sectio caesarea).
Dosering
Pneumonie (CAP), acute exacerbaties van chronische bronchitis, infecties van huid en weke delen, intra-abdominale infecties:
Volwassenen en kinderen ≥ 40 kg:
I.m. of i.v.: 750 mg 3×/dag; bij ernstige infecties i.v. 750 mg 4×/dag.
Volgens de SWAB richtlijn CAP (2016): bij een matig-ernstige (volgens CURB-65 of PSI): i.v. 750 mg 3×/dag. Bij een ernstige pneumonie i.v. 1500 mg 3×/dag; bij behandeling op de intensivecare-afdeling in combinatie met ciprofloxacine (i.v. 400 mg elke 12 uur). Behandelduur: matig-ernstige pneumonie 5 dagen, de behandelduur voor een ernstige pneumonie is niet benoemd.
Kinderen < 40 kg lichaamsgewicht:
I.v. 30–100 mg/kg lichaamsgewicht per dag, bij kinderen ouder dan 3 weken verdeeld over 3–4 doses en bij kinderen tot 3 weken verdeeld over 2–3 doses.
Gecompliceerde urineweginfecties, inclusief pyelonefritis:
Volwassenen en kinderen ≥ 40 kg:
I.m. of i.v.: 1,5 g 3×/dag.
Kinderen < 40 kg lichaamsgewicht:
I.v. 30–100 mg/kg lichaamsgewicht per dag, bij kinderen ouder dan 3 weken verdeeld over 3–4 doses en bij kinderen tot 3 weken verdeeld over 2–3 doses.
Profylaxe van postoperatieve infecties:
Volwassenen:
Bij maag-darmoperaties, gynaecologische, obstetrische en orthopedische operaties: i.v. 1,5 g bij inductie van de anesthesie, daarna zonodig i.m. (of i.v.) 750 mg na 8 uur en 16 uur; bij cardiovasculaire en oesofageale operaties: i.v. 1,5 g bij de inductie van de anesthesie, gevolgd door i.m. (of i.v.) 750 mg na 8, 16 én 24 uur.
Gebruik bij verminderde nierfunctie: Volwassenen: creatinineklaring: 10–20 ml/min: 750 mg 2×/dag; < 10 ml: 750 mg 1 ×/dag. Hemodialyse: na afloop van elke dialyse i.v. (of i.m.) 750 mg. Peritoneale dialyse: cefuroxim parenteraal toedienen óf toevoegen aan de peritoneale dialysevloeistof (meestal 250 mg voor elke 2 liter). Continue arterioveneuze hemodialyse of hoge-flux hemofiltratie: i.v. (of i.m.) 750 mg 2×/dag. Lage-flux hemofiltratie: volg de aanbevolen dosering bij verminderde nierfunctie.
De injectie diep intramusculair toedienen (maximaal 750 mg per plaats), als i.v. injectie over 3–5 minuten of als i.v. infuus over 30–60 minuten.
Bijwerkingen
Vaak (1–10%): tijdelijke stijging van leverenzymwaarden (ASAT, ALAT), neutropenie, eosinofilie, verlaagde hemoglobineconcentratie. Reactie op de injectie/infusieplaats (bv. pijn, tromboflebitis).
Soms (0,1–1%): maag-darmklachten. Jeuk, huiduitslag, urticaria. Leukopenie, tijdelijke stijging van bilirubine.
Verder zijn gemeld: anafylactische reactie, angio-oedeem. Interstitiële nefritis. Geneesmiddelenkoorts. Candida-infectie, pseudomembraneuze colitis. Cutane vasculitis, erythema multiforme, Stevens-Johnsonsyndroom, toxische epidermale necrolyse. Trombocytopenie, hemolytische anemie, stijging waarden van serumcreatinine en bloedureum.
Interacties
De werking van cefuroxim wordt geantagoneerd door bacteriostatische antibiotica (een voorbeeld zijn de tetracyclinen); het belang hiervan is alleen aannemelijk gemaakt bij levensbedreigende infecties zoals sepsis, meningitis, endocarditis en daarnaast bij ernstige neutropenie.
Gelijktijdig gebruik van andere nefrotoxische stoffen zoals aminoglycosiden, furosemide en amfotericine verhoogt de kans op nefrotoxiciteit; aanbevolen wordt de nierfunctie te controleren, vooral bij ouderen en patiënten met pre-existente verminderde nierfunctie.
Zwangerschap
Cefuroxim passeert de placenta met therapeutische concentraties in navelstrengbloed en amnionvocht.
Teratogenese: Zowel bij de mens als bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Advies: Kan (voor zover bekend zonder gevaar) volgens voorschrift worden gebruikt.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, in kleine hoeveelheden.
Farmacologisch effect: Diarree en lokale schimmelinfectie na orale inname van de borstvoeding kan niet worden uitgesloten.
Advies: Kan (voor zover bekend zonder gevaar) volgens voorschrift worden gebruikt.
Contra-indicaties
- bekende overgevoeligheid voor cefalosporinen.
Opmerking: volgens de fabrikant is de toepassing bij een geschiedenis van ernstige overgevoeligheid voor andere β-lactamantibiotica (bv. penicillinen, carbapenems) gecontra-indiceerd. Volgens recente literatuur lijkt er echter (net als bij derde en vierde generatie cefalosporinen) géén kruisovergevoeligheid tussen cefuroxim en andere β-lactamantibiotica te zijn en is dit (mede) toe te schrijven aan het feit dat het cefuroxim-molecuul andere zijketens bevat (dan penicillinen; met name op de R1-positie).
Waarschuwingen
Kruisovergevoeligheid en kruisresistentie tussen cefalosporinen onderling en penicillinen komt voor. Wees hierop bedacht bij een al dan niet ernstige overgevoeligheid voor penicillinen of carbapenems. Volgens recente literatuur lijkt er overigens geen sprake van kruisovergevoeligheid tussen cefuroxim en penicillinen.
Bij ernstige overgevoeligheidsreacties de toediening onmiddellijk staken.
Bij langdurig gebruik bloedbeeld, lever- en nierfuncties controleren.
Bij ernstige, aanhoudende diarree de diagnose pseudomembraneuze colitis overwegen; bij een vermoeden hiervan de behandeling staken.
Door gebruik van cefalosporinen kan de Coombs-test fout-positief worden. Bij glucosebepalingen in de urine met koperbevattende reagentia (Benedict-suikerreactie of Fehling-reagens e.d.) treedt een lichte storing op wat echter niet leidt tot fout-positieve reacties; ook de glucose-oxidase methode of de hexokinasemethode kan worden gebruikt.
Overdosering
Symptomen
neurologische verschijnselen zoals encefalopathie, convulsies, coma.
Therapie
hemodialyse of peritoneale dialyse.
Voor meer informatie over een vergiftiging met cefuroxim neem contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Bactericide antibioticum uit de groep van cefalosporinen (tweede generatie). Bindt zich aan penicilline bindende eiwitten in de celwand van bacteriën, waardoor de synthese van peptidoglycaan wordt geremd. Dit resulteert in celdood.
Doorgaans gevoelig zijn: Staphylococcus aureus (meticilline-gevoelig; ’MSSA’), Streptococcus pyogenes, Streptococcus agalactiae, Haemophilus parainfluenzae, Moraxella catarrhalis en Raoultella spp.
Een verworven resistentie kan een probleem zijn bij: Streptococcus pneumoniae, Streptococcus mitis (viridans groep), Citrobacter spp. (behalve Citrobacter freundii), Enterobacter spp. (behalve Enterobacter cloacae en Enterobacter aerogenes), Escherichia coli, Haemophilus influenzae, Klebsiella pneumoniae, Proteus spp. waaronder P. mirabilis (behalve P. penneri en P. vulgaris; deze zijn resistent), Providencia spp., Salmonella spp., Peptostreptococcus spp., Propionibacterium spp., Fusobacterium spp. en Bacteroides spp. (Bacteroides fragilis is resistent).
Inherent resistent zijn: Enterococcus faecalis, Enterococcus faecium, Staphylococcus aureus (meticilline-resistent; ’MRSA’), Acinetobacter spp., Burkholderia cepacia, Campylobacter spp. Citrobacter freundii, Enterobacter aerogenes, Enterobacter cloacae, Morganella morganii, Proteus penneri, Proteus vulgaris, Pseudomonas aeruginosa, Serratia marcescens, Stenotrophomonas maltophilia, Clostridium difficile, Bacteroides fragilis, Chlamydia spp., Mycoplasma spp. en Legionella spp.
Cefuroxim kan gehydrolyseerd worden door sommige breedspectrum β-lactamasen (ESBL’s). Bij gelijktijdig gebruik van aminoglycosiden kan synergie optreden.
Kinetische gegevens
| T max | i.m. na 30–60 min. |
| V d | 9,3–15,8 l/1,73 m². |
| Overig | voldoende spiegels worden bereikt in amandelen, sinusweefsel, bronchusslijmvliezen, sputum, pleuravocht, synoviaal vocht, botweefsel, interstitieel vocht, gal en oogkamervocht. Passeert de bloed-hersenbarrière bij ontstoken meninges. |
| Metabolisering | niet. |
| Eliminatie | 95% met de urine onveranderd (glomerulaire filtratie en tubulaire secretie), 5% via de gal. |
| T 1/2 | ca. 70 min bij normale nierfunctie; bij pasgeborenen tot 3 weken aanzienlijk verlengd. |
Geneesmiddelgroep
cefuroxim (systemisch) hoort bij de groep cefalosporinen.
- cefaclor (J05AF06)
- cefalexine (J05AF06)
- cefalotine (J05AF06)
- cefamandol (J05AF06)
- cefazoline (J05AF06)
- cefotaxim (J05AF06)
- ceftarolinefosamil (J05AF06)
- ceftazidim (J05AF06)
- ceftolozaan/tazobactam (J05AF06)
- ceftriaxon (J05AF06)
- cefuroxim (J05AF06)
- cefuroximaxetil (J05AF06)
- ceftazidim/avibactam (J05AF06)
- ceftibuten (J05AF06)